O‘rnini bosuvchi to‘ldiruvchi tovarlar mundarija

Doimiy narxlar egiluvchanligi talabi

Talabning doimiy elastikligi qachon paydo bo'ladi qayerda a va v parametrlar bo'lib, doimiy narxning egiluvchanligi quyidagicha

To'liq noelastik talab

To'liq noelastik talab vertikal talab egri chizig'i bilan ifodalanadi. Mukammal narx egiluvchanligi sharoitida narx talab miqdoriga ta'sir qilmaydi. Tovarga talab narxning pastligi yoki balandligidan qat'iy nazar bir xil bo'lib qolaveradi. Talabga (deyarli) mukammal darajada moslashuvchan bo'lmagan tovarlar, odatda, o'rnini bosadigan mahsulotlarga ega. Masalan, insulin deyarli elastik emas. Qandli diabet kasallari omon qolish uchun insulinga muhtoj, shuning uchun narxning o'zgarishi talab qilinadigan miqdorga ta'sir qilmaydi.

Bozor tarkibi va talab egri chizig'i

Barkamol raqobatbardosh bozorlarda talab egri chizig'i, o'rtacha daromad egri chizig'i va chegara daromad egri chizig'i bir-biriga to'g'ri keladi va bozordagi narx bo'yicha gorizontal holatga keladi.^[3] Talab egri chizig'i mukammal elastik bo'lib, o'rtacha va chekka daromad egri chiziqlariga to'g'ri keladi. Iqtisodiy sub'ektlar narxlarni ko'taruvchidir. To'liq raqobatbardosh firmalar bozorning nol kuchiga ega; ya'ni ular almashinish shartlariga ta'sir qilish qobiliyatiga ega emaslar. Mukammal raqobatdosh firmaning qarorlari ishlab chiqarish yoki yo'q bo'lsa, qancha miqdorda ishlab chiqarish bilan cheklanadi. Kam bo'lmagan raqobatbardosh bozorlarda talab egri chizig'i salbiy tomonga buriladi va alohida marginal daromad egri chizig'i mavjud. Kamroq raqobatbardosh bo'lmagan bozorda firma narxni belgilaydi. Firma qancha ishlab chiqarish yoki qanday narxni belgilashni o'zi hal qilishi mumkin. Bir o'zgaruvchini tanlashda firma boshqa o'zgaruvchini aniqlaydi

Teskari talab funktsiyasi

Asosiy maqola: Teskari talab funktsiyasi
O'zining standart shaklida talabning chiziqli tenglamasi Q = a - bP ga teng. Ya'ni talab qilinadigan miqdor narxning funktsiyasidir. Teskari talab tenglamasi yoki narx tenglamasi narxni talab qilinadigan miqdorning f funktsiyasi sifatida ko'rib chiqadi: P = f (Q). Teskari talab tenglamasini hisoblash uchun shunchaki talab tenglamasidan P ni echib oling.^[4] Masalan, agar talab tenglamasi Q = 240 - 2P bo'lsa, teskari talab tenglamasi P = 120 - .5Q bo'ladi, uning o'ng tomoni teskari talab funktsiyasi.^[5]
Teskari talab funktsiyasi umumiy va marjinal daromad funktsiyalarini olishda foydalidir. Jami daromad narx, P, marta, Q, yoki TR = P × Q ga teng. Umumiy daromad funktsiyasini olish uchun teskari talab funktsiyasini Q ga ko'paytiring: TR = (120 - .5Q) × Q = 120Q - 0.5Q². Cheklangan daromad funktsiyasi - bu umumiy daromad funktsiyasining birinchi hosilasi; bu erda MR = 120 - Q. E'tibor bering, MR funktsiyasi ushbu chiziqli misolda teskari talab funktsiyasi bilan bir xil y kesishga ega; MR funktsiyasining x kesilishi talab funktsiyasi qiymatining yarmini tashkil qiladi va MR funktsiyasi qiyaligi teskari talab funktsiyasidan ikki baravar ko'pdir. Ushbu bog'liqlik barcha chiziqli talab tenglamalari uchun amal qiladi. MRni tezda hisoblab chiqishning muhimligi shundaki, bozor tuzilishidan qat'i nazar, firmalar uchun maksimal foyda keltiradigan shart - bu marjinal daromad marginal xarajat (MC) ga teng bo'lgan joyda ishlab chiqarishdir. MCni olish uchun umumiy xarajatlar funktsiyasining birinchi hosilasi olinadi. Masalan, taxmin qilingan narx, C, 420 + 60Q + Q ga teng². Keyin MC = 60 + 2Q. MR ni MC ga tenglashtirish va Q uchun echish Q = 20 ni beradi. Demak, 20 - bu maksimal foyda keltiradigan miqdor: foyda keltiradigan narxni topish uchun shunchaki Q qiymatini teskari talab tenglamasiga ulang va P uchun eching.