O‘rni va roli Davlat korxonalarini isloh qilish. O‘zbekiston Respub- likasidagi xususiylashtirish modeli Korxonaning belgilari

Hozirgi Ramon sharoitlarida davlat, munitsipal, jamoa, individual (oilaviy, xitimiyJ turdagi korxonalar mavjud bo‘lib, ular o‘zlariga biriktirib qo‘yilgan mulk tavsifi yoki tezkor (operativ) boshqaruv huquqiga ko‘ra ham tasniflanadi.


Xo‘ja1ik faoliyati yurituvchi har bir subyekt bir qator huquqlarga ega bo‘lib, bular bir tomondan, ularning ichki tashkilotchiligini aniqlab bersa, ikkinchi tomondan, jismoniy va huquqiy shaxslar hamda davlat bilan o‘zaro munosabatlarini amalga oshirishga ko‘maklashadi.

° I. A. Karimov. O“zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonuncliilik palatasi va Senatining Qo‘shma majlisidagi «Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi» ma’ruzasi // Xalq so‘zi gazetasi, 12.11.2010.

Korxonalar huquqiy shaklining har bir ko‘rinishida ularning egalari, ya’ni xususiy mulk egalari, korxona bilan turti darajadagi aloqada bo‘ladilar. Masalan, ochiq turdagi hissadorlik jamiyati egalari korxona mulkining bir qismigagina egalik qilish huquqiga egalar hamda boshqaruv funksiyalarini amalga oshirishda ham o‘z aksiyalari miqyosida ishtirok etadilar.

Xo alik o‘rtoqliklarida (jamiyatlarida) esa mulk egasi va mulk yaqintashtirilgan bo‘lib, korxonani boshqarishda ularga bevosita ishtirok etish imkoniyati yaratib berilgan.

Keng tarqalgan korxona shakllaridan biri xo alik o‘rtoqlik1ari bo‘lib, ular ishonch asosidagi to‘1iq o‘rtoqlik (kommandit o‘rtoqligi) ko‘rinishida tashkil qilinishi mumkin.

Qonunga asosan ishtirokchilari imzolangan shartnomalar bo‘yicha tadbirkorlik faoliyati yurituvchi hamda ularga tegishli mulk javob- garligiga ega bo‘lgan o‘rtoq1iklar - to‘Iiq o‘rtoq1ik1ar hisoblanadi.