O‘rni va roli Davlat korxonalarini isloh qilish. O‘zbekiston Respub- likasidagi xususiylashtirish modeli Korxonaning belgilari

larni jalb qilish choralari haqidagi» farmoyishida keltirilgan, xususiy tadbirkorlik va qimmatli qog‘oz1ar bozori, korxonalarni aksiyalashtirish va mulkdor sinfni shakllantirish ishlari O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995-yi1 28-avgustda «Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishni qo‘llab-quvvatlash davlat dasturi to‘g‘risidagi» 344-sonli qarori asosida amalga oshira boshlandi.

Kichik va xususiy tadbirkorlik yetakchi ro1 o‘ynaydigan ko‘p ukladli iqtisodiyotning jadal shakllanayotgani tufayli 2009-yilda 60 mingga yaqin mikrofirma, kichik va o‘rta korxona tuzilib, ularning umumiy soni 400 mingtadan oshib ketdi.

Mahalliy organlar va tarmoq tuzilinalari rahbarlari tomonidan mahsulotni ishlab chiqarish, eskirgan texnika va texnologiya


asosida zarar ko‘rib ishlayotgan korxonalami saqlab qolish uchun

" 1. A. Karimov. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti lslom Karimovning O“zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining Qo’shma majlisidagi «Mamlakatimizda demokmtik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi» ma’ruzasi // Xalq so“zi gazetasi, 12.11.2010.

urinishlariga mutlaqo yo‘1 qo‘yib bo‘1maydi. Bunday korxonalar soni bugungi kunda 200 tadan oshib, ularning aksariyati yengil va oziq-ovqat sanoati sohasida saqlanib qolmoqda. Holbuki, bu sohalarda tez o‘zgaruvchan bozor talabi texnika va texnologiyani uzog‘i bilan 5-7 yllda, rivojlangan mamlakatlarda esa bundan ham qisqa muddatlarda o'zgartirishni talab etadi. Bunday vaziyatni mazkur korxonalarni bankrot deb o’!on qilish yo‘li bilan tubdan o‘zgartirish darkor.

Bu borada O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008-yil 18- noyabrdagi PF-4053-sonli «Iqtisodiyot real sektori korxonalarining moliyaviy barqarorligini yanada oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi Farmonida ko‘zda tutilgan iqtisodiy nochor korxonalarni moliyaviy sog’lomlashtirish, modernizatsiyalash, texnik va texnologik jihatdan yangilash jarayoniga tijorat banklarining mab1ag‘1arini kengroq jalb qlllshni yo‘lga qo‘yish tadbirlari muhim hisoblanadi.

Qatorda Respublika Komissiyasining qarori asosida bankrot korxonalarni tijorat banklariga sotish yoki to‘g‘ridan to‘g‘ri balansiga

%rishning 3 ta mexanizmi ko‘zda tutilgan:

1. 
   bankrot korxona kreditorlik qarzi tarkibining 70% va undan ortiq qlsmlni bank kreditlari tashkil etsa, u holda korx9nani tijorat banklari balansiga berish;
   
2. 
   banltrtit korxtinani auksion savdolari orqali eng yuqori narxni lskllf qllgsn va tegishli mqjburiyatni o‘z zimmasiga olgan tijorat banklailgn ioilsh:
   

3} bankrot korxonani tanlov savdolari orqali tijorat banklariga «nol» qlymatda lnvestltslon mq)burlyat sharti bilan sotish.

Ushbu tadbirlar mamlakatimizdagi bankrot korxonalarni tarkibiy qayta tuzish hamda yangi xo‘jalik faoliyatini yo‘lga qo‘yish jarayon- lnrlnl sezilarli damjada tezlashtirdi (3-jadval).

Jndvaldan ko‘rinadiki, bankrot-korxonalarni tugatishning yangi mexaoizmlari joriy etilishi bilan ularning soni 2008-yildagi 204 tadan 2009-yil oxiriga 67 taga qadar qisqargan.

Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008-yil 19-iioyabrdagi F-4010-sonli «Iqtisodiy nochor korxonalarni tijorat banklariga sotish to‘g‘risidagi tartibni tasdiqlash to‘g‘risida»gi Farmoyishi bilan iqtisodiy nochor korxonalarning moliyaviy qobiliyatini tiklash bo‘yicha bir qator imtiyozlar (ko‘maklar) berilgan.