O‟rmonov N. T., Ismailov A. R

 
Reja: 
 
11.1. Xususiy kompaniyalarni boshqarishning mohiyati. 
 
 
11.2. 
Xususiy 
kompaniyalarni 
boshqarishda 
korporativ 
boshqaruvning o„rni. 
 
11.3. 
Iqtisodiyotni 
rivojlantirishda 
korporativ 
boshqaruvning 
ahamiyati. 
Tayanch iboralar: Xususiy kompaniya, Birjalar faoliyati,
Kedberi 
qo„mitasi
, 
Fond birjasi
, 
investitsion muhit,
defolt,
, 
qimmatli qog„ozlarni 
birjaning kotirovkalash. 
 
11.1. Xususiy kompaniyalarni boshqarishning mohiyati. 
O‗zbekiston Respublikasida korxonalarni aksionerlashtirish jarayonida joriy 
etiladigan korporativ menejment usullari avval-boshidanoq quyidagi asosiy 
maqsadlarni ko‗zladi: 

korxonalar faoliyatining iqtisodiy va moliyaviy ko‗rsatkichlarini 
boshqaruv sohasida ularning mustaqilligini ta‘minlash hisobiga yaxshilash; 

milliy moliya bozorining (kapital, qimmatli qog‗ozlar, ko‗chmas mulk 
bozorlari) turli bo‗g‗inlarini rivojlantirish hamda aholining korxonalar kapitalidagi 
ishtirokini kengaytirish; 

ichki bozorni turli mahsulotlar bilan to‗ldirish va mahalliy 
korxonalarning raqobatbardoshlik darajasini oshirish maqsadida raqobatdosh bozor 
muhitini yaratish; 

korxonalarga to‗g‗ridan-to‗g‗ri va portfelli xorijiy investitsiyalarni jalb 
qilish. 
Ko‗rsatib o‗tilgan maqsadli tamoyillarning aksariyati Aksiyadorlik 
korxonalar ishi amaliyotida muvaffaqiyatli joriy etilmoqda, ammo bu jarayon 
yanada tizimli yondashuvni taqozo etadi. Aks holda, korporativ boshqaruv 
usullarining joriy etilishi jilovlanib, ko‗pchilik Aksiyadorlarda ularning asl 
salohiyati haqida noto‗g‗ri fikr paydo bo‗ladi. 

---

193 
Korporativ 
boshqaruvning 
vazifalariga 
quyidagilarni 
kiritish 
maqsadga 
muvofiqdir: 
- Aksiyadorlar huquqlari va manfaatlarini himoya qilish; 
- Aksiyadorlik jamiyatlari investitsion jozibardorligini oshirish; 
- Aksiyalar narxining o‗sishi orqali uzoq muddatli iqtisodiy qiymatning 
jamg‗arilishi;
- jamiyatning rivojlanish strategiyasini aniqlash va uning amalga 
oshirilishini nazorat qilish; 
- Aksiyadorlik jamiyatlari biznes - rejalarini tasdiqlash va ular bajarilishini 
nazorat qilish va faoliyatning boshqa muhim masalalarini hal qilishdan iboratdir. 
Korporativ boshqaruv tizimi - Korporatsiya o‗z Aksiyadorlari manfaatlarini 
ifodalashi va himoya qilishi lozim bo‗lgan tashkiliy modelni ifodalaydi. Bu 
Aksiyadorlar, direktorlar kengashi, menejerlar va boshqa manfaatdor tomonlarning 
(xodimlar, kreditorlar, mahalliy hukumat, jamoat tashkilotlari) o‗zaro aloqa tizimi 
bo‗lib, undan maqsad amaldagi qonunchilikka rioya qilib, xalqaro andozalarga 
muvofiq foydani oshirish hisoblanadi.