O‟rmonov N. T., Ismailov A. R

 
9.3. Strategik rejalashtirishning yo„nalishlari 
Korporativ strategiyani ishlab chiqish jarayonining muhim jihatlari 
Maqsadni aniqlash strategik ko‗rish va kompaniyaning rivojlanish 
yo‗nalishlarini aniq maqsadga aylantirib beradi. 
Maqsad - bu korxona boshqaruv 
apparatining belgilangan vaqtda aniq natijaga erishish majburiyatidir.
 
Korxonaning uzoq muddatli rejalari aniq o‗lchanadigan konkret vazifalarga 
aylantirilmaguncha missiya va korxonaning kelajak niyatlari chiroyli so‗zlar bo‗lib 
qolaveradi. 
Maqsadni aniqlash strategik boshqarishning hal qiluvchi daqiqasidir.
Korporativ maqsad - bu tashkilot o‗z aksiyadorlarining manfaatlariga qanday 
qarashini ko‗rsatuvchi birinchi hal qiluvchi ko‗rsatkichdir. Maqsadga yo‗nalganlik 
korxonaning biznesini, asosiy maqsadlarini, xarakteristikalarini va uning etakchi 
falsafasini ifodalaydi. Maqsadga yo‗nalganlik kelgusi strategik qarorlar uchun 
tashkiliy mazmun kasb etadi.
Korporativ maqsadga yo‗nalganlikning uch asosiy tarkibiy qismi 
quyidagilardan iborat: 

korxonaning biznesini aniqlash; 

uning asosiy maqsadlarini belgilash; 

korporativ falsafani aniqlash. 
Kompaniyaning maqsadga yo‗nalganligi va strategiyasini ifodalashga turli 
tashqi va ichki guruhlar ta‘sir ko‗rsatadi(1.1-rasmga qarang). 
 
 
 
 

---

176 
 
 
 
 
 
 
 
 
9.1-rasm. Maqsadni belgilash va korxona strategiyasini shakllantirishda 
harakatlanuvchi guruhlar
10
 
Biznesni aniqlashda quyidagi savollarga javob berish lozim: 
- Bizning biznesimiz nimadan iborat? 
- U qanday bo‗ladi? 
- U qanday bo‗lishi kerak? 
Birgina biznes bilan shug‗ullanuvchi kompaniya uchun ―Bizning biznesimiz 
nimadan iborat?‖
11
- kimning ehtiyoji qondiriladi (iste‘molchilarning qanday guruhlari)? 
- qanday extiyojlar qondiriladi (iste‘molchilarning qaysi extiyojlari)? 
- iste‘molchilarning extiyojlari qanday qondiriladi (san‘at yoki farq qiluvchi 
ustunliklar)? 
Diversifikatsyalangan kompaniya uchun ―Bizning biznesimiz nimadan 
iborat?‖ degan savol ikki tabaqada ko‗rib chiqilishi kerak: 
- xo‗jalikning o‗rta bo‗g‗inlari uchun iste‘molchiga yo‗naltirilgan (birgina 
biznes bilan shug‗ullanuvchi kompaniya uchun ham); 
- korporatsiya miqyosidagi xo‗jalikning o‗rta bug‗inlari portfeliga 
yo‗naltirilgan. 
Bu esa quyidagilarni o‗z ichiga oladi: 
- kompaniya portfelining maqsadlari; 
- xo‗jalikning o‗rta bo‘g‗inlari portfeli diversifikatsiyasi; 
- portfeldagi xo‗jalikning o‗rta bo‘g‗inlari o‗rtasidagi balans.
 
10
Фаузер, В.В. «Корпоративные стратегии». 
11
Панкратов Н.Н. «Корпоративная стратегия фирмы»,Белгородский государственный 
национальный исследовательский университет 
Ichki guruhlar: 
-menejerlar; 
-direktorlar 
kengashi; 
-aksiyadorlar; 
-yollanma ishchilar. 
Maqsadni 
belgilash; 
Biznesni aniqlash; 
Bo‘sh tizimlar; 
Biznes falsafasi. 
Tashqi guruhlar: 
-iste‘molchilar; 
-yetkazuvchilar; 
-hukumat; 
-kasaba uyushmalari; 
-raqobatchilar; 
-jamiyat. 
Vazifa va mavqeidan kelib 
chiqib strategiyani
ifodalash 

---

177