O'rinlagan: Axmetova Xurliman Qabullagan: Zuhra Azilova Kuntug‘mish dostonining obrazlar tizimini sharhlash Reja

3. “Kuntugʻmish” dostoni badiiy jihatdan nihoyatda yetuk asar. U yaxlit kompozitsiyaga ega, asarda kishini asosiy voqealardan chalgʻitadigan oʻrinlar uchramaydi, aksincha, har bir voqea, har bir epizod dostonni toʻldiradi.

Doston xalq ogʻzaki ijodidagi barcha sheʼriy qoidalar va uslublami oʻzida jamlagan asardir. Unda xalq dostonlarida boʻlganidek, voqealar, sarguzashtlar, asosan, nasriy bayon etiladi, qahramonlar tavsifi, ruhiy kechinmalari sheʼriy yoʻl bilan ifodalanadi.

Doston tili esa nihoyatda yengil va ravon. Unda rang-barang badiiy til vositalaridan unumli foydalanilgan, ayniqsa, hikmatli soʻzlar darajasiga koʻtarilgan ayrim baytlar hech kimni eʼtiborsiz qoldirmaydi:

“Gʻaribning koʻnglini ovlamoq savob”, “Qilichdan seskanmas botiming tani”, “Gavhami ne bilsin ushalgan sopol”, “Zaming qadrini zargar bilar har yerda”, “Kamlikning kamoli bordir, Man-manning zavoli bordir…”, “Yaxshilaming yuzin koʻrsang jannatdir, Yomon odam qilgan ishi minnatdir”, “Oʻzingdan kattani uchratsang pir bil, Oʻzingni er bilsang, birovni sher bil” va hokazo.

Shuningdek, asarda oʻrni bilan ishlatilgan oʻxshatish, mubolagʻa, kinoya kabi badiiy unsurlar dostonning badiiy qimmatini oshiradi, qahramonlar qiyofasini yaxshiroq tasawur qilishga yordam beradi.

Doston bo'yicha savol

1. Xalq dostonlari nima? 2. Ishqiy-qahramonlik dostonining xususiyatlari nima? 3. Kuntug`mishning yurti qayer? 4. Xolbekaning yurti qayer? 95. Buvraxonning'farzandi borni? 6. “Avliyoyi Qoraxon” kim? 7. Bazzoz kim? 8. Olim sayyodning o`gay o`g`li kim? 9. Mohiboy so`zining ma'nosi? 10. Kuntug`ntish farzandlarining ismi nima? 11. Ikkiyuzlamachi obraz kim? 12. Qofilaboshi qanday kasb? 13. Kimning onasi yoshligida qora bosib o`ladi? 14. Dostondagi "baxshanda” kim? 15. Daryoda oqib.kelayotgan sandiqning ichida nimalar bor edi?