Oriental Universty


“Davlat tili haqida”gi qonun



Download 213,43 Kb.
bet3/3
Sana22.07.2022
Hajmi213,43 Kb.
#839946
1   2   3
Bog'liq
Каниязов Сапарбай

“Davlat tili haqida”gi qonun

1-modda:

O’zbekiston Respulikasining davlat tili o’zbek tilidir.

2-modda:

O’zbek tiliga davlat tili maqomining berilishi respublika hududida yashovchi millat va elatlarning o’z ona tilini qo’llashdan iborat konstitutsiyaviy huquqlariga monelik qilmaydi.

Qarluq lahjasi

  • Asosan markaziy shahar shevalari birligidan tashkil topgan bo’lib, adabiy tildan quyidagicha farqlanuvchi belgilarga ega:
  • Fonetik jihatdan:
  • so’z oxiridagi k undoshi y tarzida talaffuz qilinadi: terak-teray, bilak-bilay
  • adabiy tildagi a unlisi o tarzida talaffuz qilinadi: aka-oka
  • Leksik jihatdan: qalampir-garmdori, narvon-shoti, hovli-eshik
  • Morfologik jihtdan:
  • hozirgi zamon davom fe’li –yap o’rnida –vot,-ut qo’shimchalari qo’llaniladi
  • qaratqich kelishigi –ning o’rnida tushum kelishigi –ni ishlatiladi.

Lahjalar:

  • O’zbek tili ko’p lahjali til hisoblanadi. Uning dialektal asosini qarluq, qipchoq, o’g’uz lahjalari tashkil etadi.
  • Lahja- bir-biriga yaqin bo’lgan shevalar yig’indisi.
  • Lahja so’zi o’rnida dialekt atamasi ham ishlatiladi

Qipchoq lahjasi

  • O’zbekistonning Surxondaryo, Sirdaryo, Jizzax, Samarqand viloyatlarining qishloqlari shevalari birligidan iborat bo’lib, adabiy tildan quyidagicha farqlanadi:
  • Fonetik jihatdan:
  • ba’zi shevalarda y o’rnida j ishlatiladi: yo’l-jo’l
  • so’z oxiridagi g’ undoshi v bilan almashtiriladi: tog’-tov
  • so’z oxirida q, k undoshlari tushib qoladi: kichik- kichi
  • Leksik jihatdan: mushuk- pishak, do’ppi-qalpoq
  • Morfologik jihatdan:
  • hozirgi zamon davom fe’li –yap o’rnida –jatir/-votir qo’shimchalari ishlatiladi.
  • tushhum kelishigi –ni o’rnida –di/-ti ishlatiladi.

O’g’uz lahjasi

  • Janubiy xorazm shevalari birligidan tashkil topgan bo’lib, adabiy tildan quyidagicha farqlanadi:
  • Fonetik jihatdan:
  • so’z boshidagi t tovushi d, k tovushi g shaklida talaffuz qilinadi: til-dil
  • unlilar qisqa va choziq talaffuz etilganda: at- hayvon, a:d- nom
  • Leksik jihatdan: norvon- zangi, do’ppi-tahiya, ustara-pakki
  • Morfologik jihatdan:
  • Qaratqich kelishigi –ning –ing, jjo’nalish kelishigi –ga –a shaklida


Download 213,43 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish