Tiklanadigan tabiiy resurslarni juda ko`p miqdorda kamaytirish yo ki ularning ma’lum qismlarini yo `qotib yuborish ekotizimlardagi nozik va chigal bog`lanishlarni buzadi. Bu esa o`z navbatida ularning kambag`allashishiga, degradatsiyaga yo ki ekologik muvozanatning buzilishiga olib keladi. Inson tomonidan yaratilgan sun’iy biogeotsenozlar tabiiy singari barqaror bo`la olmaydi. Ularning qishloq ho`jaligi «zararkunandalar»ga chidamliligini oShirish uchun o`simliklarni himoya qilishni kimyo viy vositalardan foydalanishga to`g`ri keladi. Yuqorida aytib o`tgan muammoning «ko`chishi» huddi ana Shundan iboratdir.
So`nggi o`n yillikda oziq-ovqat muammosini hal etish «yashil inqilob» - o`simliklarning yuqori hosil beruvchi yangi turlarini yaratish bilan bog`liqdir. Ammo «yashil inqilob» juda ko`p miqdordagi mineral o`g`itlarni talab etadi. Bundan tashqari yangi selektsion navlar virusli kasalliklarga tez chalinadi va garchand ularning quvvati yuqori bo`lsada, tarkibida inson organizmi uchun zarur oqsil va boshqa moddalar kamroq bo`ladi. Inson tomonidan ekotizimning mahsuldorligini har qanday oShirish ularni barqaror holatda saqlab turish uchun sarflanadigan harajatlarni ko`paytirishni talab etadi. Albatta harajatlarni oShirib borishni ham o`z sfegarasi bor. Agar harajatlar haddan ortiq ko`p bo`lsa, mahsulotlarni ko`paytirishga hech qanday hojat qolmaydi. Umuman inson qancha istasa, Shuncha mahsulot olishi yo ki ishlab chiqarishi mumkin. Ammo bu biosferaga bosimning orttiradi va u bunga bardoSh bera olmaydi. Keltirib o`tilgan ayni misollar ekologik muammoning kompleks harakteriga ega ekanligini ko`rsatibgina qolmaydi, balki Shu bilan birga insoning o`zi yashab turgan muhitga ta’sirining hozirgi zamon strategiyasi va ekologik qonuniyatlar o`rtasidagi ziddiyatlarni ochib berishga yo rdam beradi. Inson o`ziga kerkli miqdorada mahsulot olishi uchun ekotizim mahsuldorligi maksimal darajada oShirishga intiladi. Biroq bu istak ularning rivojlanish yo `nalishiga ziddir.
Ekotizim mahsuldorligi haqida D.P.Hidren quyidagilarni yo zadi: «Agar tsivilizatsiyaga mahsuldorlikni maksimal darajada hos bo`lsa, tabiatga maksimal barqarorlikka intilish hosdir. Bu maqsadlar bir-biriga muvofiq kelmaydi. Ekologik tadqiqotlar ko`rsatadiki, eng murakkab binobarin eng barqaror ekotizimlr mahsuldorligi kichiq bo`ladi. Ekotizim barqarorligini pasaytirib, uning mahsuldorligini oShirish mumkin. Shunday qilib hususiy ekologik masalani hal etish bir tomonlama qilingan ishdir va muammoning «kuchlanish» ga olib keladi. Umumiy holda gapirganda tabiat bilan mutlaq uyg`unlikning ideal holatiga erishish printsip jihatdan mumkin emas. Tabiiy ofatlar bilankurashish jarayo nida insonning qiyinchiliklarda engish qobiliyati namoyo n bo`ladi. Ammo bu inson tabiatdan ustun turadi degani emas. Hozirgi ekologik vaziyat tabiatning insonga bo`lgan ta’siriga uning ob’ektiv taraqqiyo t qonuniyatlariga bog`liqligini ko`rsatadi. Bu esa uning yahlit holdagi faoliyati mehanizmini o`rganish e’tiborni jalb etishga majbur etadi. Chunki tabiatda hamma narsa bir-biri bilan bog`langan. Ta’sir ekotizimning faqat bir qismiga emas balki butun tizimga (biosferaga, alohida organizmga ham) ko`rsatiladi. Ekotizimning bir necha bog`lanishlari yo `qolishi yo ki zarar ko`rishi tiklanishi mumkin. Ammo ular juda ko`p bo`lsa , ekotizim butunlay yo `qolib ketadi. Ona sayyo ramiz nisbatan yo Sh samoviy jism hisoblanadi. Uning yo Shi tahminan 4,6 mlrd yilga teng. Olimlarning fikricha, moddiyatning tajribiy takomili qonuniyati natijasida bundan uch mlrd yil ilgari erda hayo t vujudga kelgan va biologik qatlam rivojlana boShlagan. Turli populyatsiyalar hamda turlarda tashkil topgan flora va faunalar paydo bo`lgan. O`simlik va hayvonot olami turlari hamda populyatsiyalari o`rtasida ma’lum munosabatlar Shakllangan. Erdagi hayo t tadrijiy takomili (evolutsiyasi) ning dastlabki bosqisi yakunida o`simliklar va hayvonlar o`rtasida dinamik muvozanat vujudga kelgan uning mohiyati Shundan iboratki, o`thur hayvonlar o`simliklarni o`thur hayvonlarni esa, yirtkich hayvonlarning eyishi va ularga boshqalarning kuShanda bo`lishi mazkur turlarining butunlay yo `qolib ketishiga olib kelmagan. Nobud bo`lgan o`simliklar va hayvonlar o`rniga evolutsiya va ko`payishning tabiiy jarayo ni natijasida yangilari paydo bo`lib kirgan. Hatto katta geologik katalizmlar (o`simlik va hayvonlarning yalpi qirilib ketishiga olib kelgan haloqatlar) davrida ham tabiat o`zining dinamik muvozanatini saqlab qola olgan lekin bu yangi bosqisdagi muvozanat bo`lgan. YA’ni o`simlik va hayvonlarning yangi turlari hamda eski (qolgan) lari o`rtasida mutanosiblik o`rnatilgan, boshqacha aytganda tabiiy tanlanish jaraYo ni kechgan – yashashga qobil bo`lmagan o`simlik va hayvonlar kirilib ketgan.
