Оrganizmlarning asоsiy yashash muhitlari

Iqtisodiy zararda tabiatdan foydalanuvchiga moddiy zarar keltiraladi. Ekologik zarar o`z oqibatlariga ko`ra tabiiy muhitni ishdan chiqaradi. Sayyo ramiz hududlarida ekologik taraqqiyo tning darajasi turlichadir. Shu bois ekologik qiyinchiliklar turli darajadadirir. Rivojlanayo tgan mamlakatlarda bu qiyinchiliklar oziq-ovqat mahsulotlari etishmasligi bilan rivojlangan mamlakatlarda esa tabiiy resurs tugab qolishi va tabiiy muhitning ifloslanishi bilan bog`liqdir. Erning turli hududlarida hal etilishi lozim bo`lgan bir-biriga qarama-qarshiii masalalar mavjud. Janubiy-Shrqiy Osiy mamlakatlarida muhim masalalaridan biri tug`ilish sonini kamaytirish bo`lsa, ayni vaqtda ko`pgina Afrika va ba’zi Evropa mamlakatlarida aholi sonini ortishi sanoat va qishloq ho`jaligini rivoji uchun zarur hisoblanadi. Aslida bularning barchasi bir-birlari bilan o`zaro ichki bog`liqlikda bo`lgan har hil muammolardir. Huddi ana Shu o`zaro bog`liqlik holati hozirgi zamon ekologik vaziyatni sifat jihatdan o`ziga hosligidan dalolat beradi. Global ekologik kollaps havfining o`ziga hosligi faqat oziq-ovqat mahsulotlarining etishmasligi yo ki tabiiy resurslarning tugashidangina iborat emas. Bular to`g`risida 19 asrdayo k yo zishgan edi. Bu ikki muammoga yana yangisi ya’ni eng asosiysi atrof-muhitning ifloslanishi muammosi qo`Shildi. Bu 21 asrning global muammosiga aylandi. Ichimlik suvi keskin kamaydi. Ko`plab miqdordagi yo qilgilarning yo nishi o`rmonlarning kesilib ketishi, okeanlarning neft mahsulotlari va pestitsidlar bilan ifloslanishi (undagi atmosferani kislorod bilan ta’minlash manbalaridan biri bo`lgan o`simliklarning yo `qolib ketish) – atmosferada kislorodning kamayishiga olib keladi. DDT dengiz suvida kam eriydi. Ammo neftda juda Yahshi eriydi. Dengiz suvi yuzidagi neft qatlamlari DDTning juda ko`p organizmlar uchun havflidir. Ba’zan qandaydir hususiy ekologiyaning hal etishga harakat qilinadi. Lekin bunga bir-biriga qo`Shilib ketgan salbiy ekologik oqibatlar to`sqinlik keltirib chiqaradi. Tegishli Shart-Sharoitlarda muammo hal etilishi ham mumkin. Ammo bu ko`pgina boshqa muammolarning yuzaga kelishi va keskinlashishiga sabab bo`ladi. Demak bunda muammo butunlay hal etilmaydi. Go`Yo uning «ko`chishi» sodir bo`ladi holos. Oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish muammosini qarab o`taylik. Ko`proq qishloq ho`jaligi mahsulotlaridan olishga intilish tabiiy o`simliklar o`rniga sun’iylarini yaratishga olib keladi. Ular esa zararkunandalar, hasharotlar, yo vvoyi o`tlarga va ayniqsa iqlim o`zgarishiga juda sezgirdir.