|
3.2 Yaponiyada integratsiyaning shakllanishi va rivojlanishi
Oʻzining tabiiy resurslaridan amalda mahrum boʻlgan Yaponiya uchun iqtisodiy xavfsizlikni taʼminlash nuqtai nazaridan tashqi iqtisodiy aloqalar nihoyatda muhim rol oʻynaydi. Mamlakatning ishlab chiqarish tarmoqlarining AQSH va Yevropadagi iste’mol va sarmoyaviy talabga yuqori darajada bog‘liqligi jahon iqtisodiy inqirozi sharoitida juda og‘ir oqibatlarga olib keldi. Xususan, 2009-yilda eksport hajmining pasayishi moliyaviy. 17,1% ga ishlab chiqarishning qisqarishi sezilarli darajada qisqarishi va bandlik muammolarining kuchayishiga olib keldi.
2009 yilda Yaponiya diplomatiyasi Jahon Savdo Tashkiloti doirasida faol o'z faoliyatini davom ettirdi va sanoat mahsulotlariga import bojlarini kamaytirish va bekor qilishni izchil targ'ib qildi. Biroq, o'tgan yil davomida xalqaro savdoni erkinlashtirish bo'yicha sezilarli muvaffaqiyatga erishilmadi.
Yaponiyaning JSTning Doha raundidagi muzokaralaridagi pozitsiyasining o'ziga xos xususiyati shundaki, u bir tomondan eksport nomenklaturasining asosiy qismini egallagan sanoat tovarlariga bojxona tariflarini minimallashtirishga intiladi, ikkinchi tomondan, Tokio ushbu sohaning zaifligidan xavotirda. an'anaviy eng sezgir qishloq xo'jaligi sanoati bo'lib, uning mahsulotlari bozor erkinlashtirilgan taqdirda xorijiy qishloq xo'jaligi mahsulotlariga nisbatan raqobatbardosh bo'lib chiqadi. Shu munosabat bilan Yaponiya “Oʻnlik guruhi” (Shveytsariya, Koreya Respublikasi va qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini import qiluvchi boshqa davlatlar) aʼzosi boʻlgan holda, qishloq xoʻjaligi mahsulotlariga import bojlarini oʻrtacha darajada kamaytirish siyosatini yuritadi. Shu bilan birga, Tokio iloji bo'lsa, qishloq xo'jaligi mahsulotlarining ayrim turlarini JSTda amalga oshirilayotgan savdoni liberallashtirish doirasidan tashqariga olib chiqishga intilmoqda, doimiy ravishda "himoyalangan" qishloq xo'jaligi mahsulotlari ro'yxatini 8 foizga kengaytirishni talab qilmoqda, kotibiyat esa tashkilotning 4-6% darajasida turib oldi. Milliy qishloq xo'jaligi ishlab chiqaruvchilari uchun yuzaga kelishi mumkin bo'lgan muammolardan tashqari, rasmiy Tokio ham import tariflarining keng miqyosda pasayishi ichki oziq-ovqat bozorining tashqi ta'minotga bog'liqligini oshirishi mumkinligidan qo'rqadi, bu hozirgi vaqtda qariyb 60% ni tashkil qiladi va shu tariqa mamlakatning oziq-ovqat ishlab chiqarish hajmini kamaytiradi. oziq-ovqat xavfsizligi.
Xalqaro iqtisodiy hamkorlik tizimida Tokio JST bilan bir qatorda OECDda ishtirok etishga katta ahamiyat beradi. Doha raundi doirasida JST muzokaralari jarayonining turg'unligi sharoitida Tokio OECDning tarkibiy islohoti tarafdori. Yaponiyalik ekspertlarning fikricha, tashkilot jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi oqibatlarini tezroq bartaraf etish uchun o‘z oldiga qo‘yilgan vazifalarni samaraliroq hal qilishi kerak.
Mintaqaviy miqyosda Osiyo-Tinch okeani mintaqasi Tokio uchun tashqi iqtisodiy integratsiyaning ustuvor ob'ekti hisoblanadi. Aynan mintaqaviy integratsiyani kuchaytirish orqali Tokio milliy iqtisodiyot tarmoqlarining rivojlanishini rag'batlantirishni kutmoqda. Yaponiya Osiyo-Tinch okeani iqtisodiy hamkorligi (APEC), Tinch okeani iqtisodiy kengashi (TPC), Tinch okeani iqtisodiy hamkorlik kengashi (PEC), ASEAN+3 formati, Sharqiy Osiyo sammiti kabi tashkilotlarning faol ishtirokchisi hisoblanadi.
Yaponiya yaqin yillarda Osiyo mintaqasida koʻp tomonlama iqtisodiy hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim (EPK) masalasi boʻyicha amaliy muloqotni boshlash uchun saʼy-harakatlarini safarbar qilishga harakat qilishi kutilmoqda. Tokioning fikricha, ushbu muloqotga Yaponiya, Xitoy va Koreya Respublikasidan tashqari Hindiston, Avstraliya va Yangi Zelandiya ham kirishi kerak. Yaponiya-Xitoy-Koreya maslahatlashuvlarida Sharqiy Osiyo hamjamiyatini yaratish masalasi muntazam muhokama qilinadi.
Yaponiya ko‘p tomonlama integratsiyadan tashqari, savdo-iqtisodiy munosabatlarni liberallashtirish bo‘yicha ikki tomonlama shartnomalarni imzolash yo‘lidan izchil olg‘a bormoqda. Bu jarayon keyingi yillarda JSTda jiddiy kelishmovchiliklarning kuchayishi, shuningdek, jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi oqibatida yuzaga kelgan muammolar munosabati bilan alohida ahamiyat kasb etdi. Umuman olganda, Yaponiyada hozirda 11 ta Erkin savdo va iqtisodiy sheriklik kelishuvi (FTA/EPA) mavjud. Yana beshta davlat (mintaqa), ya’ni Koreya Respublikasi, Hindiston, Avstraliya, Peru, Fors ko‘rfazi hamkorlik kengashi bilan faol muzokaralar olib borilmoqda. Bundan tashqari, ekspertlar darajasida AQSh, Yevropa Ittifoqi, ASEAN+6, ASEAN+3 kabi davlatlar bilan, shuningdek, Yaponiya-Xitoy-RK[5] formatida FTA/EPK zonalarini yaratish masalasi oʻrganilmoqda. .
Do'stlaringiz bilan baham: |
