Organik sintez texnologiyalari

Dagidrirlash - organik birikmaning molekulasidan vodorodnı ayirib olish reaktsiyasi.
Reaktsiya qaytımlı, qarama-qarshi reaktsiyasi - gidrirlash demakdir. Tengmuozanatlikni dagidrirlash tamanga almastirishga temperaturaning yuqorilashi va bosimnıng sekinlashishi, o'shanaqa - oq reaktsiyali omixtaning suyıltırılıshı sababchi bo'ladi.
Dagidrirlash reaktsiyalarining katalizatorları metallar (Ni, Pt, Pd, Cu, Ag) va yarimta ótkizgishli oksidlar (Fe2 O3, Cr2 O3, ZnO, MoO) demakdir.
Dagidrirlash jarayonlari sanoatlik organik sintezda kengdan tatbiq qilinadi :
Spirtlarni dagidrirlash yo’llari : formaldegid , aceton, metilketon, tsiklogeksanon olinadi.
Sanoatta metil spirtini dagidrirlash yo’llari formaldegid olinadi :

Sintetikalık acetonnı olishning sanoatlik usullariniing biri izopropil spirtini dagidrirlash:

Tsiklogeksanolnı 450 - 460C temperaturada, Sink bilan qoplongan temir katalizator nisbatida dagidrirlash yo’llari tsiklogeksanon olinadi :

Olkilaromatikalıq birikmalarni dagidrirlash yo’llari : stirol, α - metilstirol, viniltoluol, divinilbenzol olinadi.
Stirolni olishning asosiy sanoatlik usuli etilbenzoldı dagidrirlash demakdir :

Izopropilbenzolnı (kumolnı) katalitikalık dagidrirlash yo’llari α-metilstirol olinadi :

Porafinlardi dagidrirlash yo’llari : uefinler (propilen, sanamilen va izobutilen, izopenten, yuqori uefinler) va dienler (sanamadien va izopren) olinadi.
Butannan sanamadien olinadi:

Xududi shundoqgina tariqasi izopentannan poliizopropenli kauchukning monomeri 2 - metilbutadien - 1, 3 (izopren) olinishi mumkin :

Propandı termikalıq tarqatqanda propilen olinadi

Gidrataciya - molekulalarga yoki ionlarga suvlar molekulasining birikishi (qo'shlar (barobarli ) aloqaqa suvni biriktirib spirtlarni hosil qilish ) demakdir. Gidrataciya sol'vataciyanıng - molekulalarga yoki ionlarga organik erituvchi mo'lekulası zotlarini biriktirishining bitta turi demakdir. Gidrolizdan ayirmachilıgi gidrataciya vodorod yoki gidroksil ionların paydo qilmaydi. Suvli qotishmalardagi gidrataciya suvning erigan narsa bilan barqaror va betayin birikmalarining (gidratlarnıng ) paydo bo'lishiga olib keladi, organik qotishmalarda gidratlarga o'xshash turda sol'vatlar paydo bo'ladı. Gidrataciya qotishmalardegi ionlardıng barqarorligi támiyn-leydi va ularning associaciyalanıwın qiyinlashtiradi.
Gidrataciya elektrolitikalıq dissociaciyanıng qo'zg'avchi kuchi - ya'ni tiyrama - zid zaryadlangan ionlarnıng ayrilishi uchun zarur bo'lgan energiya manbai bo'lib hisoblanadı.

Natriy ionınıng gidrataciyası
Kontsentraciyalı kúkirt kislotasining nisbatida to'yinmagan uglevodorodlarnıng gidrataciyası spirtlarni paydo qiladi :

Dagidrataciya - juplar (barobarli ) aloqani hosil qilish bilan suvni ajratib chiqaruvchi reaktsiyalar.
Spirtlar kontsentraciyalı kúkirt kislotasining nisbatida dagidrataciyalanadı:

Olkillash - organik birikmaning molekulasi'ga olkilli o'rinbosarlarni (vodorodnı uglevodorodlık radikalga almashtirish ) kiritishlik. Olkilgalogenidlar, olkenlar, epoksibirikmalar, spirtlar olkillovchi agentlardir, o'shanaqa - oq ol'degidlar, ketonlar, efirlar, sul'fidlar, diazoalkanlarda siyrak holatlarda olkillewshi sifatida tatbiq qilinadi. Olkillashning katalizatorları mineral' kislotalar, L'yuis kislotasi, shu jumladan Ceolitler demakdir.
Olkillash kimyoviy va nimafteximiyalık sanoatta kengdan tatbiq qilinadi.
Acillash - molekulaga karbon kislotasining qoldiǵın (acillik to'dani ) kirgizish. Acillash - acillashning ayirim sharoiti, molekulaga sirka kislotasining qoldiǵın (acetil' guruhin) kiritishlik.
Sirka kislotasi keten bilan reaktsiyaga kirishib sirka angidridini paydo qiladi :