Organik moddalarning ishlatilishi

formaldegid eritmasi
bilan jarrohlar qo’li, jarrohlik asboblari dezinfeksiyalantiriladi va hokazo. Shuningdek, 
formaldegid eritmasi anatomik preparatlarni buzilishidan saqlash (konservalash) maqsadida 
glitserin, nitro- va aminospirtlar olishda ishlatiladi.
Formaldegid
ning ko’p miqdori fenolformaldegid smolalar olishda ishlatiladi. U 
formaldegidning fenol bilan reaksiyaga kirishuvidan hosil bo’ladi. Bu smola turli plastmassalar 
ishlab chiqarish uchun zarur.
Formaldegidning karbamid CO(NH
2
)
2 
bilan reaksiyaga kirishuvidan 
karbamid smola
, 
undan esa aminoplastlar olinadi. Bu plastmassalardan elektrotexnika ehtiyojlari uchun 

---

18 
mikrog’ovak materiallar tayyorlanadi. Formaldegid ba’zi bir dori moddalar va bo’yoqlar ishlab 
chiqarishda ham ishlatiladi. 
Aldegidlarning ba’zilari ( C
9
-C
10
) 
atirgul hidini
eslatuvchi xushbo’y bo’ladi. 
 
KETONLAR 
 
Aseton
eng yaxshi erituvchilardan biri bo’lib, bir qancha organik moddalarni (masalan, 
nitroselluloza, kimyoviy tolalar, laklar va boshqalarni ) eritadi, shuning uchun ham sanoatda ( 
tutunsiz porox, su’niy ipak ishlab chiqarishda ) keng ko’lamda ishlatiladi. 
Aseton
xloroform, 
yodoform, bromoform, sulfonal, sintetik kauchuk ( poliizopren), “karbinol yelimi” , 
organik shisha va boshqa moddalarni olish uchun xomashyo no’lib xizmat qiladi. Bundan 
tashqari aseton kislotalar va asetat ipagi ishlab chiqarishda erituvchi sifatida ko’p miqdorda 
foydalaniladi. 
MURAKKAB EFIRLAR 
 
Ko’pchilik murakkab efirlar organik moddalarning yaxshi erituvchilaridir. Ular 
salqinlatuvchi ichimliklar, konfetlar va boshqa ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishda qo’shimcha 
sifatida hamda parfumeriyada ishlatiladi. Murakkab efirlar, metilakrilatlar va metilmetaakrilatlar 
plastmassalar ishlab chiqarishda keng qo’llaniladi.Ayrim murakkab efirlar tibbiyotda ishlatiladi: