Organik moddalarni ajratib olish va tozalashda quyidagi metodlarning qaysi biridan foydalaniladi?

Organik moddalarni ajratib olish va tozalashda quyidagi metodlarning qaysi biridan foydalaniladi?
{=Ekstraksiya, kristallantirish, filtrlash, xromotografiya
~Xromotografiya, qaynash temperaturasi, Bufer sistemalar
~Kristallantirish, atom massasini aniqlash, filtrlash
~Filtrlash, bufer sistemalar, atom massasini aniqlash}

Xromotografik analiz metodi qachon ishlab chiqilgan?

{~2005 yilda M.S.Svet
=1903 yilda M.S.Svet
~1941 yilda D.I.Butlerov
~1962 yilda D.I.Butlerov}

Xromotografiya usulida moddalar qanday ajratib olinadi?

{~Moddalarni qaynash temperaturasiga qarab
~Moddalarning har xil eruvchanligidan foydalanib
=Aralashma xoldagi moddalarning adsorbent yuzasiga yutilishi va ishlatilayotgan erituvchida moddalarning surilishi turlicha bo‘lishidan
~Oddiy sharoitda haydash}

Xromotografik analiz necha turga bo‘linadi?

{=Uch
~To‘rtta turga
~Beshta
~Oltita}

Adsorbsion xromotografiyasi

{=Adsorbsion xromotografiya usulida aralash moddalarning adsorbent yuzasidan adsorbsiyalanish (yutilish) va desorbsiyalanish (yuvilish) protsessi juda ko‘p marta qaytariladi
~Adsorbsion xromotografiya usulida moddalar cho‘kma hosil qilish yordamida ajratib olinadi
~Moddalarni filtrlash yordamida ajratib olinadi
~Moddalarni kristallash yordamida ajratiladi}

Kolonkada xromotografiya qilishda erituvchilar ketma – ketlisi to‘g‘ri berilgan qatorni ko‘rsating.

{~Suv, sirka, benzol, toluol, efirlar, atseton, etanol
=Petroley efir, tetrolormetan, toluol, benzol, xloroform, dietil efir, etil atsetat, atseton, etanol, metanol, sirka kislota, suv
~Petroley efir, tetraxlormetan, toluol, benzol, xloroform, dietil efir, etil atsetat, sulfat kislota, metan, suv
~Etanol, metanol, suv, atseton}

Ion almashinish xromotografiyasi

{~Adsorbsiyalangan modda molekulasi elyuentga nisbatan qancha molyar bo‘lsa, modda adsorbentga shuncha kuchli bo‘ladi
=Tekshirilayotgan aralashma, ya’ni eritilgan moddaning ionlari bilan adsorbentda adsorbsiyalangan ionlar orasida yuz beradigan reaksiyaga asoslangan
~Ion almashinishda aralash moddalarning adsorbent yuzasidan adsorbsiyalanish va desorbsiyalanish protsessi
~Ekstraksiya usuli}

Ion almashuvchi smolalari qanday xususiyatlarga ega?

{=Asosli, kislotali
~Amfoter yoki asosli
~Amfoter yoki kislotali
~Amfoter, asosli yoki kislotali}

Anionitlar deb nimaga aytiladi?

{~Ham asos ham kislota bilan reaksiyaga kirishadigan moddalarga
=Asos xossasiga ega bo‘lgan va eritmada bo‘lgan anionli biriktiruvchi ionlashuvchi smolalarga
~Kislota xususiyatiga ega bo‘lgan va eritmadagi kationlarni biriktiruvchi smolalarga, kation almashuvchi smolalarga
~Aralashmaydigan ikki suyuqlik o‘rtasidagi taqsimlanish koeffitsentining turlicha bo‘lishiga asoslangan}

Kationitlar deb nimaga aytiladi?

{=Kislota xususiyatiga ega bo‘lgan va eritmadagi kationlarni biriktiruvchi smolalarga kationlashuvchi smolalar
~Asos xossasiga ega bo‘lgan va eritmada bo‘lgan anionni biriktiruvchi, ionlashuvchi smolalarga
~Aralashmaydigan ikki suyuqlik o‘rtasidagi taqsimlanish koeffitsentining turlicha bo‘lishiga asoslangan
~Ham asos, ham kislota bilan reaksiyaga kirishadigan moddalarga}

Ionalmashinish protsessini qisqacha ko‘rinishini aniqlang

{~Tuzlar NaCl, Ca SO4, Na2 SO4, KCl
=Anionit – NH3+ OH - + CH3 COO- → anionit - NH3+ CH3 COO - + OH –
Anionit - NH3+ CH3 COO - + H + Cl - → anionit - NH3+ Cl - + CH3 COO - + H +
~CH3 Cl + Cl → CH2 Cl + HCl
~CH2 Cl + Cl ∻ Cl → CH2 Cl2 + Cl -}

Taqsimlanish xromotografiyasi

{~Asos xossasiga ega bo‘lgan va eritmada bo‘lgan anionni biriktiruvch, ionlashuvchi smolalarga
~Kislota xususiyatiga ega bo‘lgan va eritmadagi kationlarni biriktiruvchi smolalarga, kationlashuvchi smolalarga
=Aralashmadagi komponentli o‘zaro bir – biri bilan aralashmaydigan ikki suyuqlik o‘rtasidagi taqsimlanish koeffitsentining turlicha bo‘lishiga asoslangan
~Ion almashinishda aralash moddalarning adsorbent yuzasidan adsorbsiyalanish va disotsiyalanish protsessi}

Taqsimlanish xromotografiyasi qanday turlarga bo‘linadi?

{=Yupqa qatlamda, qog‘ozda, xromotografiyalashda, kolonkada xromotografiyalash
~Gidrofob xromotografiya, Gel xromotografiya, yupqa qatlamda, qog‘oz xromotografiyalash
~Adsorbsion xromotografiya, gel xromotografiya
~Gel xromotografiya, gidrofob xromotografiya}

14. Taqsimlanish xromotografiyasidagi foydalanadigan adsorbentlar.

{~Natriy gidroksid, silikogel
=Silikogel, alyuminiy oksid (Al2 O3)
~Alyuminiy oksid (Al2 O3), (Ca SO4) kalsiy sulfat
~Kalsiya sulfat (Ca SO4), silikogel}

Keto – yenol tautomeriya holatlarida qaysi spektrga asoslanib tautometr turlarining miqdorini aniqlash mumkin

{=UB – spektroskopiya
~YAMR – spektroskopiya
~IQ – spektroskopiya
~Mass – spektroskopiya}

Ikki tomonlama xromotografiya nima deyiladi?

{~Bir marta xromotografiya qilib, olingan xromotografiyani 900 ga aylantirib, ikkinchi marta xromotografiya qilinadi
=Bu tur xromotografiyani suriluvchi faza molyar, surilmaydigan faza molyar bo‘lmagan suyuqlik bilan almashtirilganligi uchun aylantirilgan
~Ikki tomonlama adsorbentlardan foydalanib aralash moddalarni aperativ olish usuliga
~Faqat ikki xildagi aralash moddalarni ajratib olish usuliga}

Yupqa qatlam xromotografiyasida qanday adsorbentlar ishlatiladi?

{~Natriy oksid, alyuminiy oksid, kalsiya oksid
~Alyuminiy oksid, silikogel, kaliy oksid
=Alyuminiy oksid, silikogel, sellyuloza, kraxmal, poliamid
~Silikogel, natriy oksid, poliamid, kaliy oksid}

Suyuqlanish temperaturasi qanday belgilanadi?

{~Moddaning temperaturasi oshirilganda pufaklar ajralib chiqish voltidagi temperatura
=Kristall modda suyuqlana boshlagan va suyuqlanib bo‘lgan temperaturalar oralig‘i
~Moddalarning agregat holatda o‘zgarishi
~qattiq moddalarning suyuqlanmasdan gaz holiga o‘tishi}

Suyuqliklarning qaynash temperaturasi

{~Qattiq modda suyuqlana boshlagan vaqtdagi temperatura
~Qattiq moddalarning suyuqlanmay turib gaz holiga o‘tishi
=Suyuq moddani shiddatli ravishda pufakchalar chiqish vaqtdagi temperaturasi
~Qattiq moddalarning agregat holatga o‘tish temperaturasi}

Organik birikmalarni tekshirishning fizik metodlarini aniqlash

{~Sifat reaksiyalar o‘tkazish, optik spektroskopiya, infraqizil spektroskopiya, galogenlash reaksiyalari
=Optik spektroskopiya, UB –, IQ -, PMR, Mass spektroskopiya
~Javoblarni hammasi noto‘g‘ri
~Javoblarni hammasi to‘g‘ri}

Elektromagnit to‘lqinlar deb nimaga aytiladi?

{~Yorug‘lik, ko‘zga ko‘rinadigan va ko‘rinmaydigan nurlar
=Ko‘zga ko‘rinmaydigan rentgen, ultrabinafsha, infraqizil nurlar
~Dag‘al dispers sistemalar
~Har xil turdagi nurlarni tarqalishi}

Optik spektroskopiya nimani o‘rganadi?

{~Moddalarni zichligini
~Moddalarni har xil chastotalarini va ularning ajralish bosqichlarini.
=Har qanday molekulaga elektromagnit nur ta’sir ettirilganda o‘zining energiyasiga mutanosib holda nur bilan o‘zaro ta’sirda bo‘lishini
~Elementlarni dinol momentini aniqlashda}

Spektrometr yoki spektrofotometr nima?

{~Elementlarning molekulyar massasini aniqlovchi asboblar
~Moddalarning atom tuzilishi va optik tuzilishini aniqlovchi asbob
=Moddaga nur tushirilsa, nur modda orqali o‘tadi yoki yutiladi, yutish spektrlari o‘rganiladigan asboblar
~Moddaning nur singdirish ko‘rsatkichini aniqlovchi asbob}

Hozirga vaqtda qanday spektrometrlar ishlab chiqarilmoqda?

{~AN – 500; LA – 1000; MI – 412
=SF – 4A; SF – 8; SF – 2M – SF – 4M
~FA – 400; AN – 410; VO – 3110
~VO – 3124; FA – 400; LA – 1600}

IQ – spektrda aldegidlar, ketonlar, karbon kislotalarning spektrlarida karbonil gruppaning valent tebranishlari nechanchi sohada kuzatiladi?

{~1100
~500 – 200
=1700
~3000}

Gruppalar tebranishi ko‘pincha nima deyiladi?

{~Gruppalar tebranishi optik spektroskopiya deyiladi
~Gruppalar tebranishi qo‘zg‘algan holat deyiladi
=Gruppalar tebranishi xarakteristik chastotalar deyiladi
~Moddalarning nur yutish tezligi deyiladi}

Ultrabinafsha (UB) spektroskopiya elektromagnit to‘lqini qanchagacha to‘lqin uzunligi va intensivligi o‘lchashga asoslangan

{~50nm – 300nm
~100nm – 2000nm
=200nm – 1000nm
~100nm – 500nm}

Turli tekislikda harakat qilayotgan oddiy yorug‘lik nuri maxsus Nikol prizmasidan o‘tkazilganda qutblanib, muayyan tekislikda yo‘nalsa, bunday nur nima deyiladi?

{=Qutblangan nur deyiladi
~Qutblanish tekisligi deyiladi
~Nurning sinishi deyiladi
~Nurning tarqalishi deyiladi}

Qutblangan nurning harakat tekisligiga perpendikulyar bo‘lgan tekislik nima deyiladi?

{~Qutblangan nur deyiladi
~Nurning sinish ko‘rsatkichi deyiladi
=Qutblanish tekisligi deyiladi
~Nurning tarqalish tezligi deyiladi}

Fotokolorimetriya metodida eritmalarning nur yutish darajasi fotoelementli maxsus asbob bilan aniqlanadi. Bunday asboblar nima deyiladi?

{~Polyarimetriya
~Saxaramiter
=Fotoelektrokolorimetr (FEK)
~Refraktometr}

Elektromagnit nurlar necha xil tabiatga ega?

{=To‘lqin va zarracha
~Yadro va to‘lqin
~Molekula va zarracha
~Atom va to‘lqin}

Inson ko‘zi elektromagnit to‘lqinlarning nechta mmk qabul qiladi?

{~200 – 600 mmk
~300 – 700 mmk
=400 – 750 mmk
~500 – 750 mmk}

Spektr chiziqlarining kengligi va shakli molekula ko‘rsatkichlarining nimasiga bog‘liq?

{~Yig‘indisiga va modda xususiyatiga bog‘liq
=Molekulalardagi tebranuvchanlikka bog‘liq
~Molekulaning eruvchanligiga bog‘liq
~Molyar konsentratsiyaga bog‘liq}

Ultrabinafsha nurlari hosil qiluvchi elektromagnit nurlarning to‘lqin uzunligi qancha nm ni tashkil etadi.

{~120 – 190 nm
=190 – 900 nm
~120 – 180 nm
~140 – 195 nm}

Atom orbitallarning energiyalari nimaning yig‘indisi bilan ifodalanadi?

{~Organik birikmalar sonlarining yig‘indisi bilan
~Modda miqdorining yig‘indisi bilan
~Bog‘lovchi orbitallar bilan
=Kvant sonlarining yig‘indisi bilan}

Molekula tarkibidagi UB sohadagi elektromagnit nurlarni tanlab yutadigan guruh nima deb ataladi?

{~Geteroatom deyiladi
~Gipsoxrom deyiladi
=Xromoforlar deyiladi
~Bataxrom deyiladi}

Hosil qilish usullariga qarab spektrlar necha xilga bo‘linadi?

{~To‘rtta xilga (yutilish, tarqalish, sochilish, birikish)
~Uch xilga (yutilish, tarqalish, sochilish)
=Ikki xilga (yutilish, tarqalish)
~Bir xilga (faqat tarqalish)}

UB soha ikki qismga bo‘linadi ularning to‘lqin uzunligi qanchaga teng?

{=190 nm dan kam bo‘lgan soha va yaqin UB soha – 200 nm dan yuqori bo‘lgan soha
~100 nm dan kam bo‘lgan soha va yaqin UB soha - 250 nm dan yuqori bo‘lgan soha
~50 nm dan kam bo‘lgan soha va yaqin UB soha – 1200 nm dan yuqori bo‘lgan soha
~1200 nm dan kam bo‘lgan soha va yaqin UB soha – 3000 nm dan yuqori bo‘lgan soha}

Ultrabinafsha (UB) spektroskopiyada tekshirish uchun kerak bo‘ladigan modda miqdori qanchani tashkil etadi.

{=500 mg
~500 g
~0,1 mg
~200 mg}

UB sohada xromofor guruhlarga to‘g‘ri misollar keltirilgan qatorni ko‘rsating.

{~Anorganik moddalar
=Qo‘shbog‘ yoki geteroatom tutgan moddalar
~Uglevodorodlar
~Ishqorlar}

UB spektroskopiyada bataxrom siljish nima deyiladi?

{~Yutish maksimumining to‘lqin uzunligi qisqa sohaga siljish
~Yutish maksimumining to‘lqin uzunligi har xil kimyoviy ta’sirlari bog‘liqligi
=Yutish maksimumining to‘lqin uzunligi uzun sohaga siljishi
~Yutish maksimumining to‘lqin uzunligi xromoforlarni siljishi}

Tuzilishi tekshirilayotgan modda UB sohada (200 - 800 nm) yutilish maksimumiga ega bo‘lmasa, modda tarkibida qanday guruhlar yo‘qligidan dalolat beradi?

{~Spirtlar; gidroksil guruhi; aldegidlar; ketonlar
~gidroksil guruhi; diyen; kislotalar
=Diyen, poliyen sistemalarining, aromatik yadro va karbonil guruh
~Diyen, poliyen, aromatik yadro va oqsillar}

UB tutashgan diyenlar uchun p→p o‘tishga xos bo‘lgan yutilish qancha (nm) da sodir bo‘ladi?

{=215 – 270 nm
~300 – 1200 nm
~1200 – 1800 nm
~500 – 1200 nm}

UB - spektrda to‘yingan aldegid va ketonlar uchun yutish maksimumi qanchaga teng?

{~200 – 1500 nm
=275 – 290 nm
~1200 – 1250 nm
~500nm – 1200nm}

UB to‘yingan aldegid va ketonlar uchun yutilish qanday o‘tishiga mos bo‘ladi?

{~p – p* o‘tishga mos keladi
=p – p* va n→p* o‘tishga mos keladi
~n→p * o‘tishga mos keladi
~s→p* va s – d* o‘tishga mos keladi}

UB – Spektrda aldegid va ketonlar uchun yutish chig‘ining holatiga erituvchi ta’sir qiladi va karbonil guruh bilan vodorod bog‘ hosil qiluvchi erituvchilar yutilish maksimumi qanday siljishga olib keladi?

{~Bataxrom
=Gipsoxrom
~Bataxrom va ginsoxrom
~Barcha javoblar to‘g‘ri}

Qanday muhitda aldegid va ketonlarning UB sohada yutilish maksimumi yo‘qoladi?

{~Asosli muhitda
~Kislotali va asosli muhitda
=Kislotali muhitda
~Ishqoriy muhitda}

α, β – to‘yinmagan aldegidlar va ketonlar uchun UB sohada qanday intensivlikdagi o‘tishlar sodir bo‘ladi?

{~Kam intensivlikka ega bo‘lgan p→p*
~Yuqori intensivlikka ega bo‘lgan n→p*
=Yuqori intensivlikka ega bo‘lgan p→p* va kam intensivli n→p* o‘tishlar sodir bo‘ladi
~Kam intensivlikka ega bo‘lgan p→p* va yuqori intesivlikka ega n→p* o‘tishlar sodir bo‘ladi}

UB sohada α, β – to‘yinmagan aldegid va ketonlarda qo‘sh bog‘ga alkil guruhi joylashtirilsa, yutilish maksimumini taxminan qancha yuqori qiymatli sohaga siljitadi

{=10 nm
~500 nm
~20 nm
~80 nm}

UB sohada α, β – to‘yinmagan karbon kislotalarda qanday maksimumlar sodir bo‘ladi?

{=n→p* o‘tishga xos bo‘lgan kuchsiz intensivlikdagi, 200 nm da maksimum bo‘lib, kuchli intensivlikka ega bo‘lgan p→p* o‘tishga tegishli bo‘lgan maksimum sodir bo‘ladi
~n→p* o‘tishga xos bo‘lgan kuchsiz intensivlikdagi, 400 nm da maksimum bo‘lib, kuchli intensivlikka ega bo‘lgan p→p* o‘tishga tegishli bo‘lgan maksimum sodir bo‘ladi
~p→p* o‘tishga xos bo‘lgan 200 – 300 nm dagi maksimum hosil bo‘ladi
~barcha javoblar to‘g‘ri}

UB sohada nitroguruhli yuqori va kam intensivligi to‘g‘ri ko‘rsatilgan qatorni toping

{=p→p* yuqori intensivli 200 nm; Ε = 5000 n→p* kam intensivligi 276 - 2800 nm; Ε = 15 - 35
~p→p* va n→p* yuqori intensivli 150 nm; Ε = 3000
~n→p* yuqori intensivli 120 nm; Ε = 20 - 50
~Barcha javoblar to‘g‘ri}

Benzol UB sohada qanday maksimumlarni hosil qiladi

{~200 nm; Ε = 10000; 300 nm, Ε 200
=200 nm; Ε = 8000; 255 nm, Ε 200
~400 nm; Ε = 5000; 100 nm, Ε 100
~300 nm; Ε = 2000; 400 nm, Ε 300}

Benzol halqasidagi o‘rinbosarlar UB sohadagi yutilishiga qanday ta’sir qiladi?

{=Bataxrom siljish bilan
~Ginsaxrom siljish bilan
~Kimyoviy muvozanat o‘zgarishi bilan
~Intensivligi kamligi bilan}

UB sohada naftalin yutish intensivligi to‘g‘ri ko‘rsatilgan qatorni toping

{~Naftalin 112 nm E 217000, 175 nm E 2000, 297 nm E 650
=Naftalin 221 nm E 117000, 275 nm E 1000, 297 nm E 650
~Naftalin 800 nm E 117000, 175 nm E 5000, 297 nm E 650
~Barcha javoblar to‘g‘ri}

Molekula uchun IQ sohada asosiy tebranishlar qanday nomlanadi

{~Kimyoviy bog‘lar
~Kimyoviy reaksiya tezligi
=Valent va deformatsion tebranishlar
~Barcha javoblar to‘g‘ri}

Molekulada atomlarning bog‘ bo‘ylab tebranishiga qanday tebranish deyiladi va qanday harf bilan belgilanadi

{=Valent tebranish deyiladi va nyu harfi bilan belgilanadi
~Valent tebranish deyiladi va delta harfi bilan belgilanadi
~Deformatsion tebranish va nyu harfi bilan belgilanadi
~Deformatsion tebranish va delta harfi bilan belgilanadi}

IQ spektrida 3 va 4 atomdan tashkil topgan molekulada 2 xil valent tebranishlar bo‘ladi, ular qaysilar?

{=Simmetrik va antisimmetrik
~Antisimmetrik va deformatsion
~Simmetrik va deformatsion
~Barcha javoblar to‘g‘ri}

IQ deformatsion tebranish deb nimaga aytiladi?

{~Molekuladagi atomlarning bog‘ bo‘ylab harakatiga
~Molekuladagi atomlarning ko‘payishiga
~Molekuladagi atomlarning to‘xtovsiz harakatiga
=Molekula valent burchaklari qiymati o‘zgarishiga}

Quyidagi ma’lumotlardan qaysi biri IQ spektroskopiyasi uchun xos

{=Atomlarning molekulalari hosil qilgan deformatsion tebranishlari qaychisimon, mayatniksimon, aylanma va yarim davra
~Tutashgan diyenlar uchun n→p* o‘tishga xos bo‘lgan yutilish 215 nm
~Molekulalari tutashgan qo‘shbog‘larning oshishi bataxrom siljishiga olib keladi
~Barcha javoblar to‘g‘ri}

IQ spektrometrlarning optik qismlaridan bo‘lgan eritma solinadigan idish, nurlarni bo‘luvchi prizmalar nimadan tayyorlanadi?

{~Ishqoriy moddalardan
~Metallardan
~Kvarsdan
=Tuzlardan}

IQ – spektri olinishi kerak bo‘lgan namunalar qanday holatda ishlatilishi mumkin

{~Eritma, suspenziya, kristall, qattiq hollarda
~Suspenziya, tabletkalarda, qattiq moddalarda
=Eritma, tabletkalarda, vazelinda emulsiya hosil qilib yoki gaz holatida
~Barcha javoblar to‘g‘ri}

IQ – spektrda to‘yingan, to‘yinmagan va atsiklik uglevodorodlarda valent tebranish qanchaga teng bo‘ladi?

{~200 – 500
=2800 – 3000
~2000 – 3800
~170 – 2800}

IQ – spektrda olti a’zoli sikloparafinlardagi CH₂ ning yutishi qanchagacha surilib chiqadi

{=1470 sm –1 dan 1452 sm –1 ga
~1000 sm –1 dan 2500 sm –1 ga
~500 sm –1 dan 2000 sm –1 ga
~300 sm –1 dan 5000 sm –1 ga}

IQ – spektrda asosiy guruhlar alohida joylashgan qo‘sh bog‘ning valent tebranish chastotasi qanchada sodir bo‘ladi

{~1800 – 1850 sm –1
~250 – 280 sm –1
=1600 – 1680 sm –1
~1200 – 1250 sm -1}

Optik spektroskopiya usullariga qaysi spektrlar kiradi?

{=Ultrabinafsha, infraqizil
~ultrabinafsha, mass – spektr
~PMR – spektr, ultrabinafsha
~YAMR – C13 – spektr, infraqizil}

Radiospektroskopiya usullariga qaysi spektrlar kiradi?

{~ultrabinafsha, infraqizil
=yadro magnit rezonans, elektron paramagnit rezonans
~infraqizil, mass – spektr
~ultrabinafsha, yadro magnit rezonans}

Yadro magnit rezonans spektroskopiyasiga qaysilar kiradi?

{~IQ, UB.
=PMR, YAMR – C13
~Mass, UB.
~PMR, IQ}

Elektromagnit nurlar necha xil tabiatga ega?

{=2 xil
~3 xil
~4 xil
~5 xil}

Organik kimyoda ishlatiladigan spektroskopik usullarni ko‘rsating?

{~UB, IQ, PMR
~PMR, IQ
=UB, IQ, PMR, YAMR – C13, mass – spektr
~Mass – spektr, PMR, IQ}

Uzoq ultrabinafsha soha qanday nm da namoyon bo‘ladi?

{=190 nm dan kam
~190 nm dan yuqori
~200 nm dan kam
~200 nm dan yuqori}

Yaqin ultrabinafsha soha qanday nm da namoyon bo‘ladi?

{~190 nm dan kam
=190 nm dan yuqori
~200 nm dan kam
~200 nm dan yuqori}

Ultrabinafsha sohada qanday elektron o‘tishlar bo‘ladi?

{=n→p*, p →p*
~σ→σ*, n→ σ*, p →p*
~n→ σ*, p →p*
~σ→σ*, n→p*}

Etilen molekulasining UB sohasidagi yutilishini ko‘rsating

{=165 nm – 193 nm
~160 nm – 170 nm
~120 nm – 125 nm
~160 nm – 180 nm}

Atsetilen molekulasining yutilish qiymatini aniqlang?

{~190 nm
=173 nm
~230 nm
~290 nm}

Karbonil guruhining ultrabinafsha sohadagi yutilishini aniqlang?

{=190 nm
~290 nm
~300 nm
~120 nm}

Ultrabinafsha sohada 200 – 800 nm da qanday guruhlar yutilish maksimumiga ega bo‘ladi?

{=Diyen, poliyen, aromatik yadro, karbonil guruh
~Etilen, diyen, piyen
~Atsetilen, etilen, diyen
~Diyen, etilen, karboksil}

Diyen sistemalarda qanday elektron o‘tishlar bo‘ladi?

{=p→p*, 215 – 270 nm
~σ→ p*, 215 – 270 nm
~σ→ p*, 215 – 280 nm
~n→p*, 220 – 230 nm}

Diyen sistemalar uchun yutilish maksimumini aniqlashning Vudvord formulasini ko‘rsating

{=217 + S · A + 30 · B + 5 · C
~220 + S · A + 25 · B + 6 · C
~250 + S · A
~270 + 30 B + 5 · C}

Qanday guruhlar ultrabinafsha sohada yutilish namoyon qilmaydi?

{=Alkil
~Xromofor
~Karbonil
~Karboksil}

Karbonil guruhida necha xil yutilish namoyon bo‘ladi?

{=p→p*, 190 nm; n→p*, 280 nm
~p→p*, 180 nm; σ→ p*, 230 nm
~p*→ σ, 190 nm; n→p*, 230 nm
~σ→σ*, 120 nm; p →p*, 190 nm}

Karboksil guruhdagi yutilish maksimumini aniqlang?

{=p→p* - 200 nm; n→p* - 204 nm
~p→p* - 120 nm; σ→ p* - 180 nm
~σ→σ* - 170 nm; n→p* - 200 nm
~p→p* - 200 nm; σ→σ* - 120 nm}

α, β – to‘yinmagan aldegidlar va ketonlarning ultrabinafsha sohadagi yutilish maksimumlarini ko‘rsating?

{=p→p* 210 nm; n→p* 204 nm
~p→p* - 120 nm; σ→ p* - 180 nm
~σ→σ* - 170 nm; n→p* - 200 nm
~p→p* - 200 nm; σ→σ* - 120 nm}

Aromatik birikmalarda ultrabinafsha sohada yutilish maksimumlarini aniqlang?

{~p→p* - 200 nm
=p→p* - 200 nm – 255 nm
~p→p* - 300 nm
~σ→σ* - 300 nm}

Molekulaning umumiy energiyasi qanday energiyalarning yig‘indisidan iborat?

{=elektron, aylanma, tebranma energiya
~deformatsion, valent tebranish energiyasi
~elektron, valent tebranish energiyasi
~deformatsion, elektron energiyalari}

Molekulaning tebranish spektrlarini ko‘rsating?

{~infraqizil, ultrabinafsha spektrlari
=infraqizil, nurning kombinatsion sochilish spektrlari
~PMR spektri, infraqizil spektri
~nurning kombinatsion sochilish spektri, ultrabinafsha spektri}

Infraqizil sohadagi molekulaning tebranishlar turini ko‘rsating

{~tebranma, aylanma
~elektron, valent
=valent, deformatsion
~valent, deformatsion, electron}

Valent tebranish ta’rifi qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

{~molekuladagi atomlarning, orasidagi burchaklarning o‘zgarishi
=molekuladagi atomlarning bog‘ bo‘yicha tebranishi
~molekula orasidagi bog‘larning tebranishi
~molekulalar aro tebranish}

Molekulaning valent tebranishlari qanday turlarga bo‘linadi?

{=simmetrik, antisimmetrik
~parallel, simmetrik
~qaychisimon, mayatniksimon
~aylanma, qaychisimon}

Molekuladagi deformatsion tebranishni ta’rifi to‘g‘ri keltirilgan javobni ko‘rsating?

{~molekuladagi atomlarning bog‘ bo‘yicha tebranishi
=molekula valent burchaklari qiymatini o‘zgarishi
~molekuladagi atomlarning qaychisimon tebranishi
~molekuladagi atomlarning aylanma tebranishi}

Molekuladagi deformatsion tebranishlar qanday turlarga bo‘linadi?

{=qaychisimon, mayatniksimon, aylanma, yarim doira
~qaychisimon, aylanma, tebranma
~yarim doira, simmetrik, aylanma
~simmetrik, antisimmetrik}

Infraqizil spektr olish uchun eritma solinadigan shaffof prizma qanday tuzdan yasaladi?

{~Ba Cl2
~Na Cl
=K Br
~K Cl}

Nima sababdan infraqizil spektri shisha prizmada olinmaydi?

{=infraqizil nur ta’sirida shisha shaffofligini yo‘qotadi
~infraqizil nur ta’sirida shisha eriydi
~shishaning rangi ta’sir qiladi
~shishaning sinishi mumkinligi}

Mass - spektroskopiyada ionlanish energiyasi deb nimaga aytiladi?

{=Molekulyar ion - elektron ΔΕ ning eng kichik qiymatida ionlar hosil bo‘lish imkoniyatiga ega bo‘lsa
~molekulyar ionlarning barqarorligi zanjirning tarmoqlanishi bilan pasayadi
~Molekulyar iondan dissotsilanish jarayoni natijasida bo‘lakli ionlar hosil bo‘lishi
~Barcha javoblar to‘g‘ri}

Paramagnit hossaga ega bo‘lgan moddalar tashqi magnit maydoni ta’sirida

{=Tortiladi
~Itariladi
~Ta’sir sezmaydi
~Kuchli itariladi, kuchsiz ravishda tortiladi}

Yutilish optik spektri qachon paydo bo‘ladi?

{=Molekula ko‘rinuvchi soxadagi nurni qabul qilganda
~Molekula kondensator plastinkalari orasiga kiritilganda
~Modda o‘zidan ko‘rinuvchi sohadagi kvant nurlantirganda
~modda asta sekin sovutilganda}

radiochastotalar sohasiga to‘g‘ri kelganligi uchun aylanma o‘tishlar spektrini yozib olish

{~ko‘p o‘rganilgan
=qiyin
~garmonik ossillyatordan model sifatida foydalaniladi
~garmonik ossillyatordan model sifatida foydalaniladi}

Qanday kimyoviy birikmalar jadromagnit rezonans (YaMR) usuli bilan o‘rganiladi?

{~Juft elektron spiniga ega bo‘lgan birikmalar
=Yadro magnit momenti ega bo‘lgan birikmalar
~Yadro magnit momentiga ega bo‘lmagan birikmalar
~Paramagnit xossasiga ega bo‘lgan birikmalar}
Molekulalarda aylanma,tebranma o‘tishlar natijasida moddaning rangi o‘zgarmaydi. Nima uchun
{~Tebranma o‘tish – orientasion qutblanish demakdir
~Tebranma o‘tishlar radioto‘lqinlaridir
=Bunday o‘tishlar chastotalari ko‘rinuvchi soha chastotalaridan kichik bo‘ladi
~Tebranma o‘tish oq nur ishtirokida ro‘y beradi}

radiochastotalar sohasiga to‘g‘ri kelganligi uchun aylanma o‘tishlar spektrini yozib olish

{~ko‘p o‘rganilgan
=qiyin
~garmonik ossillyatordan model sifatida foydalaniladi
~garmonik ossillyatordan model sifatida foydalaniladi}

Aylanma harakat spektri molekulalarda uzluksiz bo‘la oladimi?

{~Aylanma harakat natijasida modda isiydi,uni sovutib turish kerak
~Aylanma o‘tish qattiq jismlarda kuzatiladi
=Kvantlangan- diskret chiziqli tuzilishga ega bo‘ladi
~Uzluksiz bo‘ladi}

Aylanma harakat spektrini molekulalarda o‘rganish uchun

{~molekulalarning dissosilanishi energiyasidan foydalaniladi
=erkin o‘qli qattiq rotator modelidan foydalaniladi
~ko‘rinuvchi nur sohasi bilan ta’sir qilinadi
~Uni uzluksiz harakat spektri deb qaraladi}

Aylanma harakat spektri asosida molekulalarning

{~Molekulaning inersiya momentini aniqlab bo‘lmaydi
~Moddalarni identifikasiya qilishda qo‘llaniladi
=ikki atomli molekulalarning bog‘ uzunligi aniqlanadi
~Gomoyadroli molekulalarga ham tadbiq etsa bo‘ladi}

Tebranma harakat spektrlari molekulalarning

{~bu IQ soxadagi chiqarish spektridir
~uzoq vaqt davomida yozilsa o‘rganiladigan modda parchalanishi mumkin
=xarakteristik chastotalarga ega bo‘lgan molekulalarning “Barmoq izi ” deyiladi
~olishda moddaga disperslanmagan nur bilan ta’sir qilinadi}

Tebranma harakat spektri molekulaning

{=diskret yutilish spektridir
~olishda moddalarni sovutish kerak
~nur yutilishini ko‘z bilan ko‘rish mumkin
~unchalik informativ emas}

Tebranma harakat spektri molekulada uzluklimi yoki uzluksizmi?

{~Uzluksiz
~Tebranma ener-gik pog‘onalar ϑ ortib borishi bi-lan o‘zaro uzoq-lashib boradi
~O‘rganish modeli garmonik ossillyatordir
=Uzlukli}

Molekulalarni nolinchi tebranish energiyasiga ega bo‘lmagan bormi?

{=Yo‘q
~Bor
~0 Kda hatto yadrolarning tebranishi to‘xtaydi
~Ikki atomli molekulalarni garmonik ossillyator desa bo‘ladi}

Rangga qanday moddalar ega bo‘ladi?

{~Ko‘zga ko‘rinayotgan rang modda tomonidan yutilgan nur
=Molekulasidagi bog‘ hosil qilayotgan elektronlar ko‘rinuvchi sohada qo‘zg‘algan holga o‘ta olsa
~Ko‘zga ko‘rinayotgan rang molekulaning aylanma harakat spektri
~Ko‘zga ko‘ringayotan rang molekulaning tebranma harakat spektri}

Ko’nyugirlanishi zanjiri uzaygan sari kon’yugirlangan qo‘sh bog‘li molekulalarning rangi qaysi tomonga siljiydi?

{~Xech qanday siljish kuzatilmaydi
~Baravar ikkala tomonga
=Qizil tomonga
~Binafsha tomonga}

Fizikaviy uslublar ichida qaysi biri elektronlarning tashqi magnit maydonidagi faoliyati bilan bog‘liq?

{~UB spektroskopiya
~Spektrning kombinatsion sochilishi
=Elektron paramagnit rezonans
~YAdro magnit rezonans}

Molekulaning qutblanish jarayoni bilan izohlanadigan fizikaviy uslubni aniqlang

{~UB spektroskopiya
=Infraqizil spektroskopiya
~Mass-spektroskopiya
~Elektron paramagnit rezonans}

n elektron o‘tishga tegishli bo‘lgan yutilish maksimumi qanday muhitda spektrda kuzatilmaydi?

{~Qutbsiz erituvchi
~Qutbli erituvchi
~Ishqoriy muhit
=Kislotali muhit}

To‘lqin uzunlik qiymati 217 nm da qanday birikmaning yutilish maksimumi kuzatiladi?

{~Etilen hosilalari
~Atsetilen hosilalari
~Benzol gomologlari
=1,4-butadien}
YUtilish maksimumlarining soni ikkita bo‘lishi qanday birikmalarda kuzatiladi?
{~Difenil
=Atsetofenon
~Stirol
~Naftalin, antratsen}

Lambert-Ber qonuniyati qaysi holatlarda saqlanmasligi mumkin?

{=Eritmada keto-enol shakllar bo‘lishi
~Eritmaning rangli bo‘lishi
~Xromofor guruxlar bo‘lishi
~Qutbli erituvchi ishlatilishi}

YAqin ultrabinafsha sohasidagi elektromagnit to‘lqin uzunliklarining qiymati

{~0,05-0,2 mk
~0,2-0,4 mk
=0,4-0,8 mk
~0,8-1,5 mk}

Elektron spektrlarda giperxromiya jarayoni maksimum yutilishining intensivligiga ta’siri qanday?

{~Kamayadi
~To‘g‘ri chiziq holatiga o‘tadi
=Oshadi
~Ikki va undan ortiq yutilish maksimumlari hosil bo‘ladi}

UB spektroskopiyada ishlatiladigan erituvchi

{~Xloroform
~Anilin
=Etil spirti
~Benzol}

Uchtadan ortiq yutilish maksimumlari qaysi organik birikmalarning UB spektrida kuzatiladi?

{~Dien birikmalar
~To‘yinmagan aldegid va ketonlar
~Ko‘p xalqali aromatik birikmalar
=Aromatik nitrobirikmalar}

YUtilishning molyar koefitsentining qiymati qanday birikmalarda 2 dan kichik bo‘ladi?

{~Benzol gomologlari
=Dien birikmalar
~Karbonil gurux tutgan birikmalar
~Anilin}

YUtilishning molyar koefitsentining qiymati qaysi izomerlarda katta qiymatlarda bo‘ladi?

{=Sis-izomerlarda
~Trans-geometrik izomerlarda
~To‘yinmagan uglevodorodlar izomerlarida
~Trans-dekalin}

Qaysi metall tuzlari UB spektroskopiyada yutilish sodir qiladi?

{~Ishqoriy metallar
~Ishqoriy er metallar
=Marganets, kobalt, mis tuzlari
~Ammoniy tuzlari}

Namunalar tarkibidagi elementlar miqdorini aniqlashda sezgir uslub qaysi biri?

{=Alangali atom absorbsiyali usul
~Alangasiz atom absorbsiyali usul
~Atom floresensiya usuli
~Gamma absorbsiyali usul}

Difenilketon (benzofenon) qaysi erituvchida UB spektr olinganda bitta maksimum hosil qiladi?

{~Spirtda
~Kislotali muhitda.
~Ishqoriy muhitda
=Geksanda}

Optik spektroskopiyaning qaysi bir turida moddalarning istalgan agregat holatidagi spektrini olish mumkin?

{~Atom absorbsiyali spektroskopiya
=IQ-spektroskopiya
~Rentgen tuzilish analizi
~Optik burilish dispersiyasi}

IQ spektroskopiyada 600-1300 sm^-1 sohani o‘rganish uchun ishqoriy metall tuzlarining qanday turidan prizma sifatida foydalaniladi?

{~CaF₂
=KBr
~NaCl
~CsBr}

Organik birikmalarning qanday sinflarida qattiq va eritma holatida olingan IQ spektrlari bir xil bo‘ladi?

{~Karbon kislotalar
~Spirtlar
~Aminobirikmalar
=Uzun zanjirli to‘yingan uglevodorodlar, steroidlar}

IQ spektroskopiyada amaliyotda ishlatiladigan erituvchi?

{~Suv
~Atseton
=To‘rtxlorli uglerod
~Xloroform}

Karboksil va gidroksil guruxi tutgan birikmalar qanday holatda IQ-spektri olinsa molekulalararo bog‘ mavjudligi spektrda kuzatiladi?

{~Qattiq holatda
=Suyuq holatda
~Gaz holatida
~Suyuq konsentratsiyali eritma}

Molekula tarkibida SN₃ va SN₂ guruxlar bo‘lsa metil guruxi uchun muhim tebranish chastotasi borligini tasdiqlaydigan sohani izohlang.

{~Asimmetrik valent tebranish
~Simmetrik valent tebranish
~Simmetrik deformatsion tebranish
=Mayatniksimon tebranish}

To‘yingan uglevodorodlar molekulasida SN₂ guruxining ortib borishi qaysi tebranish chastotasi intensivligining o‘zgarishida sodir bo‘ladi?

{~Asimmetrik valent tebranish
~Simmetrik valent tebranish
~Qaychisimon deformatsion tebranish
=Mayatniksimon tebranish}

Molekulada atsetilen bog‘i (SS) borligini qaysi yutilish sohasi belgilaydi?

{~1500-1650 sm^-1
~1650-1900 sm^-1
=2100-2350 sm^-1
~3000-3100 sm^-1}
Tebranishning qanday turida valent bog‘lar uzayish jarayoniga uchraydi?
{~Deformatsion tebranish
~Mayatniksimon tebranish
=Simmetrik valent tebranish
~Qaychisimon tebranish}

Karbonil guruxining “egizak chastotalari” kuzatilishi qanday birikmalarda kuzatiladi?

{~Aromatik aldegid va ketonlar
~Kislota amidlari
~Murakkab efirlar
=Kislota pereoksidlari}

Oberton yutilish chastotalarini qanday izohlash mumkin?

{~Kuchli intensivlikdagi chastota
~Oddiy yutilishli  chastotaning ikki marotabali (2) qiymati
=Kuchsiz intensivlikdagi chastota
~Taxlil qilmasa ham bo‘ladigan chastota}

Spirtlarda yoki karbon kislotalardagi molekulalararo bog‘ning borligini qanday erituvchida o‘rganish kerak?

{=To‘rtxlorli ugleroda
~Xloroformda
~Atsetonda
~Etil spirtda}

Karbon kislotalarning dimer va monomer holatlari o‘rtasidagi muvozanat qanday erituvchida o‘rganiladi?

{~Etil spirti
=Qutbsiz erituvchi
~Ishqoriy muhitda
~Kislotali muhitda}

Kondensirlangan aromatik birikmaning qaysi birida 700-800 sm^-1 sohada bitta yutilish chastotasi kuzatiladi?

{=Antratsen
~Fenantren
~Naftalin
~Benzantratsen}

Spirtlardagi molekulalararo vodorod bog‘ining uzilishiga qanday erituvchi ta’siri bo‘lishi kerak?

{=Qutbsiz erituvchi
~Qutbli erituvchi
~Kislotali muhit
~Piridin}

Uglevodlarning qaysi sinfida yutilish chastotalari aniq bir-biridan ajralgan holatda namoyon bo‘ladi?

{~Disaxaridlar
~Oligosaxaridlar
=Monosaxaridlar
~Polisaxaridlar}

Aminlarning IQ spektridagi 3100-3400 sm^-1 sohasida ikkita yutilish chastotalari qanday birikmalarga tegishli hisoblanadi?

{~Uchlamchi aminlar
~Ikkilamchi aminlar
=Birlamchi aminlar
~Birlamchi amin tuzlari}

Besh a’zoli geterobirikmalarning qaysi biri 3300-3400 sm^-1 sohada yutilish chastotasini namoyon qiladi?

{~Furan
=Pirrol
~Tetragidrofuran
~Tiofen}

Kompleks birikmalarning IQ spektrini qanday sharoitda olib o‘rganiladi?

{~Qutbsiz erituvchida
~Qutbli erituvchida
=Qattiq holatda KVr bilan tabletka olinganda
~Suvli eritmada}

Molekulada izotop atom (deyteriy) borligi funksional guruxning yutilish chastotasiga qanday ta’sir etadi?

{~Intensivlik ortadi
~Intensivlik pasayadi
=CHastota qiymati ortadi
~CHastota qiymati kamayadi}

Kombinatsion sochilish (KS) spektrida nur ta’sirida molekulada qanday jarayon kuzatiladi?

{~Elektronlar uyg‘unlashadi
=Qutblanish sodir bo‘ladi
~Nurning sinishi ro‘y beradi
~Nurning tekislikka nisbatan burilishi sodir bo‘ladi}

Optik burilish dispersiyasi (OBD) spektrida olingan egri chiziq qanday omillarga bog‘liq?

{~Moddaniig fazoviy tuzilishiga
~Asimmetrik markaz borligiga
~Erituvchining tabiatiga
=Asimmetrik markaz borligiga va to‘lqin uzunlik qiymatiga}

Qutblangan nur optik faol modda bilan ta’sirda bo‘lganda qanday jarayon kuzatiladi?

{~Intensivligi oshadi
~Intensivligi o‘zgarmaydi
~Qutblangan nurning sinishi va yutilishi sodir bo‘ladi
=YOrug‘likning tarqalish tezligi kamayadi}

Solishtirma burish qiymati  qanday omilga bog‘liq?

{~Temperaturaga
~Erituvchining tabiatiga
=Fazoviy tuzilishga
~To‘lqin uzunligining qiymatiga}

Aylanma dixroizm spektrini olish uchun eritmadan qanday nur o‘tishi kerak?

{~Ultrabinafsha nur
~Infraqizil nur
=Qutblangan nur
~Qutblangan nurni elektr maydoniga qo‘yilgan kristaldan o‘tkaziladi}

OBD va AD larning birgalikda ishlatiladigan sohalari

{~Moddalar konsentratsiyasini aniqlash
~Erituvchilar tabiati ta’sirini bilish
~Temperatura ta’sirini aniqlash
=Moddalarning bir konformatsion holatdan ikkinchi konformatsion holatga o‘tishini kuzatish}

Difraksiyali usullarga fizikaviy usullarning qaysi bir turini ko‘rsatish mumkin?

{~Ultrabinafsha spektroskopiya
~Spektrning kombinatsion sochilishi
=Rentgen-tuzilish analizi
~Infraqizil spektroskopiya}

Rentgen-tuzilish analizida moddalarning agregat holatlari qanday bo‘lishi kerak?

{~Gaz holatda
~Suyuq holatda
=Qattiq monokristal holatida
~Emulsiya holatida}

Rentgen-tuzilish analizi yordamida avval qanday sinfdagi moddalar o‘rganilgan?

{~Penitsillin molekulasi
~Vitamin B₁₂
=Anorganik moddalar
~Gemoglobin tuzilishi}

Elektromagnit to‘lqin tebranishlarining radiospektroskopiya sohasini izohlang

{~YAqin ultrabinafsha soha
~Uzoq infraqizil soha
=Uzoq infraqizil va radioto‘lqinlar sohasi
~Ko‘zga ko‘rinadigan nur sohasi}

YAMR signallari spin qiymati qanday sonlardan iborat bo‘lsa spektrda kuzatilmaydi?

{~12
~1
=0
~2,3}

Rezonans chastota bilan qanday omillar orasida bog‘liqlik mavjud?

{~Temperatura
=Tashqi magnit maydon kuchlanishi va gidromagnit nisbiylik
~Eritma konsentratsiyasi
~Generatordan berilgan chastota qiymati}

YAMR spektrskopiyada keng ko‘lamda ishlatiladigan erituvchini belgilang

{~Suv
~Etilatsetat
=To‘rtxlorli uglerod
~Atseton}

Kimyoviy siljish qiymati () qanday omillarga bog‘liq?

{~Erituvchining tabiatiga
~Tashqi magnit maydon kuchlanishiga
=Organik moddaning tuzilishi va elektronlar taqsimotiga
~Spektrometrning markasiga}

YAMR spektrlarni olishda amaliyotda ishlatiladigan etalon moddalar turini belgilang

{~Suv
=Tetrametilsilan (TMS) yoki geksametilsilan (GMDS)
~Dioksan
~Xloroform}
Spin-spinlar ta’sir konstantasi (SSTK) qiymatini belgilaydigan omillar nimalardan iborat?
{~Temperatura
~Tashqi magnit maydon kuchlanishi
=Molekula geometriyasi va elektronlar taqsimoti
~Namunaning konsentratsiyasi}

Multiplet signallarda ajralgan signallar soni nechtadan iborat?

{~3
~1
~4
=5}

Organik moddalarning fazoviy tuzilishini aniqlashda amaliyotda ishlatiladigan qanday turdagi protonlarning SSTK qiymati hisobga olinadi?

{~Geminal protonlar
~Birinchi va uchinchi uglerod atomidagi protonlar
=Geminal va vitsinal protonlar
~Uzoqdan ta’sirda bo‘lgan protonlar}
Organik molekulalardan karbkation yoki karbanion hosil bo‘lishini YAMRning qanday uslubi yordamida o‘rganish mumkin?
{~PMR spektroskopiya bo‘yicha qutbsiz erituvchilar muhitida
~Temperaturalar oralig‘ida PMR spektrlarni o‘rganish
=¹³C spektroskopiya yordamida
~PMR va ¹³S birgalikda ishlatilganda}

Radiospektroskopiyaning turlaridan bo‘lgan EPR spektroskopiyaning nechta parametrlari mavjud?

{~2 ta - signallar holati va intensivligi
~3 ta - signallar intensivligi, kengligi, holati
~3 ta - signallar intensivligi, multipletligi va holati
=4 ta - signallar holati, intensivligi, kengligi va mul’tipletligi}

O‘ta nozik tuzilishli EPR signallarga qanday guruxlar, moddalarni kiritish mumkin?

{~Anorganik metall komplekslari
~Ozod radikallar
~Organik ligandli metall komplekslari
=Murakkab tuzilishli biopolimerlar}

Relaksatsiya vaqtini uzaytirib EPR signallar kengligining kamayishi ychun qanday sharoitlar kerak?

{~Temperaturani oshirish
~Uy temperaturasida EPR signallarini olish
=Juda past temperaturada cpektr olish
~Muhitning yopishqoqligini oshirish}

Nitroksil radikallarni EPR spektroskopiya yordamida o‘rganish ahamiyatli bo‘lgani uchun ular qanday sharoitlarda ham barqaror xususiyatni saqlab qoladi?

{~Qutbli erituvchida
~Qutbsiz erituvchida
=Kislotali va ishqoriy muhitda
~Past temperaturada}

Gamma rezonans yoki Myossbauer spektroskopiyasi yordamida qaysi sinfdagi moddalarning tuzilishi haqida axborot olinadi?

{~Anorganik tuzlar
~Oqsillar, peptidlar
=Metallorganik birikmalar
~Polimer tuzilishli moddalar}

Mass-spektroskopiya uslubining boshqa fizikaviy usullardan tubdan farqini ko‘rsating?

{~Namuna ionlanadi va dissotsiyalanadi, avvalgi holatiga qaytadi
~Istalgan sinfdagi moddalarning mass-spektrini olish mumkin
=Modda avvalgi holatiga qaytmaydi
~Boshqa fizikaviy uslublarga o‘xshashlik tomonlari mavjud}

Moddalarning mass-spektrini olish uchun qancha miqdorda namuna kerak bo‘ladi?

{~5-10 mg
~20-30 mg
=10^-12 g (pikogramm)
~50-100 mg}

Mass-spektrda faqat molekulyar ionlarning massasini olish uchun moddalarni qanday ionlashtirish uslubidan foydalaniladi?

{~Elektronlar oqimi zarbasi
~Fotonlar oqimi zarbasi
=Kimyoviy ionlanish
~Tezlashtirilgan atomlar yordamida zarba berish}

Qo‘sh fokuslash yordamida massalari qanday miqdorda bir biridan farq qiladigan birikmalar o‘rganiladi?

{~Massasi 5-10 birlikka
~1-2 birlikka
=0,05-0,09 birlikka
~0,1-1 birlikka}

Molekuyar ionning eng intensiv qiymatlari qaysi birikmalarda kuzatiladi?

{~Normal uglevodorodlarda
=Tarmoq zanjirli uglevodorodlarda
~Aromatik birikmalarda
~Etilen va atsetilen hosilalarida}

Mass-spektrdagi qaysi ionlarning massasini o‘rganib boshlang‘ich iondan boshqa ionlarni hosil bo‘lish qonuniyatini bilish mumkin?

{~Molekulyar ionlar
=Bo‘lakli ionlar
~Qaytadan guruxlanuvchi ionlar
~Ko‘p zaryadli ionlar}

Qaytadan guruxlanish jarayoni bilan ionlarning hosil bo‘lishi qaysi organik birikmalarda ko‘prok uchraydi?

{~To‘yingan uglevodorodlarda
~Qo‘shbog‘ yoki uchbog‘ tutgan uglevodorodlarda
=Aromatik birikmalarda
~Sikloparafinlarda}

Molekulyar ionning izotopli cho‘qqilari asosan qayday birikmalarda kuzatiladi?

{~To‘yingan uglevodorodlarda
~Spirtlar va karbon kislotalarda
~Xlor, brom, oltingugurt tutgan birikmalarda
=Amino va nitrobirikmalarda}

Molekulyar ion tarkibida qanday gurux tutganda unga nisbatan ikki yon tomondan uzilish sodir bo‘lib bo‘lakli ionlar hosil bo‘ladi?

{~Gidroksil gurux
~Aminogurux
=Karbonil guruxi
~Merkaptan guruxi}

Molekula tarkibida to‘rtta karbonil rypyxi bo‘lsa uning molekulyar ionidan SO lar nechtadan ajralib chiqib ketishi mumkin?

{~1
~2
~3
=4}

Mass-spektrni olishdagi asosiy qiyinchiliklarga nimalarni ko‘rsatish mumkin?

{~Qattiq moddalarning spektrini olish
~Suyuq moddalarning spektrini olish
~Amorf holatdagi moddalarning spektrini olish
=Moddalarning mass-spektr sharoitida uchuvchan emasligi}

Aromatik birikmalarning mass-spektrlarini alifatik birikmalarnikidan farqli va o‘xshashlik tomonlarini izohlang

{~Molekulyar ionlarning intensivliklari kam farq qiladi
~Hosil bo‘lgan ionli bo‘laklar miqdori deyarli bir xil bo‘ladi
=Molekulyar ionlar intensivliklari katta va bo‘lakli ionlar kam hosil bo‘ladi
~Metastabil ionlar ham spektrda namoyon bo‘lmaydi}

Sitozin, timin va uratsilda -orbitallarning soni nechta bo‘ladi?

{~2
=3
~4
~5}

Purinli azotlik asoslarda adenin va guaninda -orbitallarning soni nechta?

{~2
=4
~9
~10}

Polipeptidlarga xos bo‘lgan 190 nm dagi yutilish maksimumi molekuladagi qaysi bog‘ hisobiga sodir bo‘ladi?

{~Uglerod-uglerod
~Uglerod-vodorod
~Uglerod-oltingugurt
=Amid}
Polinukleotidlardagi suyuqlanish egri chiziq yoki issiqlik ta’siridagi denaturatsiya egri chizig‘i nimaga bog‘liq?
{=Optik zichlikning temperaturaga
~Optik zichlikning eritma rN iga
~Temperatura va moddaning konsentratsiyasiga
~Temperatura va eritmaning ion kuchi bog‘liqligiga}

Nuklein kislotalarning suyuqlanish temperaturasi nimaga bog‘liq?

{=Nukleotid tarkibiga
~Eritma ion kuchiga
~Polinukleotid molekulyar massasiga
~Bir chiziqli DNK molekulasiga}

Qattiq holatdagi aminokislotalar va peptidlarda sodir bo‘ladigan 3000-3500 sm^-1 va 1600-1400 sm^-1 sohasidagi yutilish chastotalari qaysi guruxlarga tegishli bo‘ladi?

{~Amino guruxlar uchun
~Oxirgi amino rypyx uchun
~Oxirgi karboksil gurux uchun
=Amino va karboksil guruxlar qiymati}

Qutbsiz erituvchining suyultirilgan eritmasida olingan ikkilamchi amid guruxi tebranishi spektrida chastotalarning o‘zgarishi nimaga bog‘liq?

{=Vodorod bog‘larining uzilishiga
~Dipol-dipol ta’sirlashuvga
~Ion-ion bog‘larning uzilishiga
~Gidrofob ta’sirlashishning o‘zgarishiga}

Nukleotidlarning ion shaklida bo‘lishiga ularning tarkibidagi qanday guruxlar sababchi bo‘ladi?

{~Fosfat guruxi
~Azotli asoslar
=Fosfat guruxi va azotli asoslar
~Azotli asoslar va qand qoldig‘i}

Nuklein kislotalar tarkibidagi azotli asoslar o‘rtasida komplementar asosda vodorod bog‘ning hosil qilishi purin va pirimidin hosilalari tarkibidagi qo‘sh bog‘larning IQ sohadagi yutilishiga ta’siri bo‘ladimi?

{~Ta’sir etmaydi
~YUtilish sohasi yuqori chastotaga siljiydi
~YUtilish sohasi past chastotaga siljiydi
=Detergentlar (vodorod bog‘ini uzuvchi moddalar) ta’sirida kuzatiladi}

IK spektroskopiya uslubi bilan A-T yoki A-U va G-S juftlarining nisbatini aniqlash nimaga asoslanadi?

{=Juftlardagi vodorod bog‘lar yutish chastotasi qiymatining har xilligiga
~DNK molekulasi suyuqlanganligiga
~Faqat DNK molekulasi denaturatsiyaga uchratilganda
~Faqat RNK molekulasi denaturatsiyaga uchratilganda}

Serin (H₂N-CH(CH₂OH)-COOH) aminokislotaning qutbli erituvchilarda yutilish chastotalarini qutbsiz erituvchidagiga nisbatan qisqa to‘lqin uzunlikda namoyon bo‘lishi qanday omillarga bog‘liq?

{~Ion bog‘lari hosil qilishiga
=Vodorod bog‘lar bilan bog‘lanishiga
~Gidrofob ta’sirlashuvga
~Dipol-dipol ta’sirlashuvga}

Mononukleotidlarga nisbatan polinukleotidlarda yutilish molyar koeffitsienti qiymatining kamayish sabablari nimadan iborat?

{~Gipsoxrom siljish
~Batoxrom siljish
~Gipoxromiya
=Giperxromiya}

Amalda nuklein kislotalarning konsentratsiyasini aniqlash uchun eritma yutilish maksimumining qaysi qiymatidan foydalaniladi (nm)?

{=260
~275
~280-285
~265-275}

DNK ning temperatura ta’siriga barqarorligi quyidagi qaysi juftlarning miqdoriga bog‘liq?

{~Adenin-timin
~Adenin-uratsil
=Guanin-sitozin
~Guanin-adenin}

-spiralli tuzilishga ega bo‘lgan oqsillarning optik burilish dispersiyasi spektrining bir xil bo‘lmasligiga ta’sir qiladigan sabablar nimalardan iborat?

{~Peptid bog‘i
=YOn guruxlar tabiati
~Molekulalararo vodorod bog‘
~Glitsin qoldig‘ining miqdori}

Optik burilish dispersiyasi va aylanma dixroizm asosan oqsillardagi qaysi tuzilishni o‘rganish uchun ishlatiladi?

{~Birlamchi
~Uchlamchi
~To‘rtlamchi
=Ikkilamchi}

Rentgen tuzilishi analizi biopolimerlarning qaysi tuzilishini aniqlashda ishlatiladi?

{~Birlamchi
~Ikkilamchi
=Uchlamchi
~Birlamchi va ikkilamchi}

Polipeptid zanjirida karboksil guruxlarining ionlanish jarayonini IQ spektri yordamida qanday sharoitda o‘rganish mumkin?

{~Qutbsiz erituvchida
~Suvda temperaturani o‘zgartirish bilan
=Eritmaning rN qiymatini o‘zgartirish bilan
~Og‘ir suv muhitida}

Nuklein kislotalari tarkibidagi bo‘laklarning qaysi birlari 1500-1800 sm^-1 sohada yutilish chastotalarini hosil qiladi?

{~Suv, qandlar
~Fosfat guruxi
=Asoslar qoldiqlari (SO, S, SS, N)
~Gidroksil guruxlarning deformatsion va valent tebranishlari}

Rentgen tuzilish analizi yordamida qaysi oqsilning yoki nuklein kislotaning geksamer tuzilishi aniqlangan?

{~Gemoglobin
=Insulin
~DNK
~RNK}

Biopolimerlarni o‘rganishda qanday nusxadagi YAMR spektrometrlaridan foydalanish kerak?

{~60 MGs
~100 MGs
~200 MGs
=320-500 MGs}

YAMR yordamida molekulyar massasi qancha daltondan kichik bo‘lgan peptidlarni o‘rganish ko‘proq malumot beradi?

{~700-800
~500-700
=500 daltondan kichik
~1000-1500}

Biopolimerlar YAMR spektrini olishdagi asosiy qiyinchiliklar nimalardan iborat?

{~Organik erituvchilarda erimaslik holati
~Spektrometrlardagi tashqi magnit maydon kuchlanishining har xil bo‘lishi mumkinligi
~Og‘ir suvdagi spektr bilan oddiy suvdagi spektrning o‘xshashligi
=Biopolimer spektri bilan uning bo‘laklarining spektrlarining o‘xshashlik holatlari}

YAMR spektroskopiya yordamida polipeptidlar va oqsillarning qaysi tuzilishi haqida axborotlar olish mumkin?

{=Birlamchi
~Ikkilamchi
~Birlamchi va ikkilamchi
~Uchlamchi va to‘rtlamchi}

Polipeptidlarning PMR spektrida kuchsiz magnit maydoni sohasida (6-9 m.u.) tarkibdagi qaysi protonlar kuzatiladi?

{~Azot atomiga yaqin turgan vodorodlar
~Karbonil guruxi yaqinidagi vodorodlar
=Aromatik xalqali aninokislotalar vodorodlari
~Aromatik xalqa bilan bog‘langan alifatik vodorodlar}

Denatursiya jarayoni oqsillarning YAMR spektrida qanday o‘zgarishlarga olib keladi?

{~Signallar murakkablashadi
~Signallarning bir-birining ustiga tushishi kuzatiladi
~Signallar aniq ajralib murakkablik yo‘qoladi
=Ayrim signallar butunlay yo‘qoladi}

Nuklein kislotalar tarkibidagi fosfat guruxini PMR da aniqlash mumkinmi?

{~Aniqlash mumkin
=Spektrda kuzatilmaydi
~Fosfat guruxi qand guruxining signallari bilan berkitilgan
~Fosfat guruxi borligini erituvchi tabiatini o‘zgartirib bilish mumkin}

Adenozintrifosfat (ATF) molekulasidagi qand bilan bog‘langan qismi konfiguratsiyasini bilish mumkinmi?

{~Bilish qiyin
~S₁ da N atomi signallari erituvchining (D₂O) signallari bilan berkitilgan
= va  konfiguratsiyadagi C₁-N protonlar qiymati farq qiladi
~S₁-N proton signallar qand qismining protonlari bilan bir sohada namoyon bo‘ladi}

Nuklein kislotalarning tuzilishini o‘rganishda spin-nishonlash uslubining qiyinchiliklari nimalardan iborat?

{~Signallar keng shaklda noaniq bo‘ladi
~Har xil temperatura sharoitida ma’lumot olish qiyin
=Iminoksil ozod radikallari bilan nuklein kislota tarkibidagi fosfat guruxi ribozadagi gidroksil guruxlari bilan reaksiyaga kirishib qoladi
~EPR signallarining murakkab holatda bo‘lishi}

Peptidlarning mass-spektrlarini olishdagi asosiy qiyinchiliklar nimalardan iborat?

{~Peptidlar tuzilishining murakkabligi
~Kristall holatida bo‘lmaslik holatlari
=Mass-spektr sharoitida uchuvchanlik xususiyatining bo‘lmasligi
~Hosil bo‘lgan bo‘laklarning massalarini aniqlash qiymatlarini bilishdagi murakkab hisob ishlar}

Mass-spektroskopiya yordamida peptidlar va oqsillarning tuzilishi haqida qanday axborot olinadi?

{~Birlamchi
~Ikkilamchi
=Uchlamchi
~To‘rtlamchi}

Peptidlarning molekulyar ionidan bo‘lakli ionlar qaysi bog‘larning uzilishi bilan sodir bo‘ladi?

{~Zanjir oxiridagi SOON ning chiqib ketishi
~Zanjir boshidagi NH₂ ning chiqib ketishi
~Aromatik xalqali bo‘lakning chiqib ketishi
=Zanjirdagi SO bog‘ining ikki tomondan uzilishi}

Murakkab tuzilishdagi peptidlar mass-spektrlarini o‘rganish qanday uslubda olib boriladi?

{~Spektrlari to‘g‘ridan-to‘g‘ri olinadi
=Peptid molekulasidagi SOON rypyxi eterifikatsiya, NH₂ guruxi alkillash reaksiyasiga uchratilib keyin spektr olinadi
~Fermentativ gidrolizdan so‘ng aralashma spektri olinadi
~Ishqoriy gidrolizdan so‘ng spektri o‘rganiladi}

Musbat burish qiymatiga (_D) ega bo‘lgan polisaxaridlarni kislotali gidroliz qilinganda burish qiymati qanday o‘zgaradi?

{=Musbat burish qiymati kamayadi
~Musbat burish qiymat manfiyga aylanadi
~Qutblangan nurni burmasligi mumkin (_D0)}

Manfiy burish qiymatiga (_D-) ega bo‘lgan polisaxaridlarni kislotali gidroliz qilinganda burish qiymati qanday o‘zgaradi?

{~Manfiy burish qiymati oshadi
=Manfiy burish qiymati kamayadi
~Manfiy burish qiymat musbatga aylanadi
~Burish qiymat nolga teng bo‘ladi}

Monosaxaridlarning IQ spektrlarini qanday sharoitda olib o‘rganiladi?

{~Suvda
~To‘rtxlorli uglerodda
=KVr bilan tabletka holatida
~Serouglerodda}

Monosaxariddarning tuzilishi, konformatsiyasi va konfiguratsiyasini aniqlashda IQ spektrda asosan qaysi soha o‘rganiladi?

{~1300-1700 sm^-1
=650-1250 sm^-1
~2100-2600 sm^-1
~3000-3600 sm^-1}

Monosaxaridlar va ularning hosilalari tarkibida molekulalararo va molekula ichra vodorod bog‘i mavjudligini qanday agregat holatda va erituvchilar yordamida o‘rganiladi?

{~Qattiq holatda
~Xloroformda
=To‘rtxlorli yglerodda
~Dioksanda}

-konfiguratsiyali monosaxaridlar hosilalarida S₁-N ning deformatsion tebranish qiymatlari qaysi sohada namoyon bo‘ladi?

{~915-925 sm^-1
~770-780 sm^-1
=840-850 sm^-1
~950-1050 sm^-1}

-konfiguratsiyali monosaxaridlar hosilalarida S₁-N ning deformatsion tebranish qiymatlari qaysi sohada namoyon bo‘ladi?

{~920-930 sm^-1
=890-895 sm^-1
~775-780 sm^-1
950-1050 sm^-1}

Polisaxaridlardagi glyukozid bog‘ining konfiguratsiyasini IQ spektrlari yordamida qanday qilib bilish mumkin?

{~Gidroksil guruxining deformatsion tebranish sohasi bo‘yicha
~Piranoz xalqasining tebranishi bo‘yicha
=S₁-N ning deformatsion tebranishi bo‘yicha
~Piranoz xalqasidagi SN guruxlarining valent va deformatsion tebranishlari bo‘yicha}

Monosaxaridlar va hosilalarining YAMR spektrini qanday erituvchida o‘rganiladi?

{~Xloroformda
=To‘rtxlorli ugleroda
~Etil spirtida
~Dioksanda}

Monosaxaridlar va hosilalarining  yoki -konfiguratsiyasini (anomerlar) PMR spektroskopiya yordamida aniqlash uchun molekuladagi qaysi protonlar kimyoviy siljish qiymatini o‘rganish lozim?

{~Piranoz xalqasidagi SN guruxlar
=S₁-N dagi vodorod atomining aksial yoki ekvatorial holatidagi qiymatlari
~Gidroksil guruxlarining rezonans chastota sohalari
~Ikkinchi uglerod atomidagi (S₂) vodorod atomining aksial yoki ekvatorial holatidagi qiymatlari}

Polisaxaridlar monomer bo‘lagining YAMR spektri ozod monosaxarid spektridan qanday farq qiladi?

{~Spektrlari o‘xshash
=Farqi bor, bunga sabab glikozid bog‘ining mavjudligi
~Polisaxaridda vodorod bog‘larining mavjudligi
~Polisaxaridda monomer bo‘lagining konformatsiyasi har xil bo‘ladi}

Polisaxaridlarni to‘liq degradatsiya jarayoniga uchratib olingan mahsulotlarning YAMR spektrini o‘rganib qanday ma’lumotlar olinadi?

{~Polisaxaridlarning to‘liq fazoviy tuzilishi haqida
~Polisaxarid zanjirida monomer bo‘laklarining ketma-ketligi
=Glikozid bog‘larining konfiguratsiyasi va qand bo‘laklari tuzilishi
~Molekulalararo va molekulalar ichra vodorod bog‘ining tabiatini aniqlash}

Monosaxaridlar va hosilalarining mass-spektrida bo‘lakli ionlar molekulyar iondan qaysi bog‘ning uzilishi yoki guruxning chiqib ketishi bilan sodir bo‘ladi?

{~Gidroksil guruxining chiqib ketishi
=Piranoz xalqasidagi S-S bog‘ining uzilishi
~Piranoz xalqasidagi S-O (okis xalqasi) bog‘i uzilishi
~Mass-spektr yordamida polisaxaridning fazoviy tuzilishi, monomer bo‘laklar ketma-ketligini aniqlash}

Polisaxaridlarning mass-spektrini o‘rganish qanday uslubda olib boriladi?

{~Polisaxaridlarning gidroksil bo‘yicha hosilalarini olib spektrni taxlil qilish
=Polisaxaridlarni qisman degradatsiya jarayoniga uchratib olingan bo‘laklarning mass-spektrini o‘rganish
~To‘liq degradatsiya jarayoniga uchratib har bir bo‘lakning mass-spektrini o‘rganish va qandlarni aniqlash
~Mass-spektr yordamida polisaxaridlarning fazoviy tuzilish, monomer bo‘laklar ketma-ketligini aniqlash}

Glyukoza molekulasining eritmada  va -anomer holatini hamda ochiq zanjirli aldegid shakllarini tasdiqlash uchun qaysi spektroskopiyaning ma’lumotlari etarli hisoblanadi?

{~UB spektroskopiya
=Mass-spektroskopiya
~IQ spektroskopiya
~Elektron paramagnit rezonansi}

Saxaroza molekulasi glikozid bog‘ining tabiatini aniqlash uchun qaysi fizikaviy uslub aniq ma’lumot beradi?

{=YAMR va IQ-spektroskopiya
~Mass-spektroskopiya
~Optik burilish dispersiyasi
~Elektron paramagnit rezonansi (EPR)}