Organik kimyo

Arеnlarning izomеriyasi va nomеnklaturasi.

Bеnzol halqasida ikkita o`rinbosar mavjud bo`lganda holat izomеriya xos. Bu holat izomеrlar alohida nomlar bilan ataladi:

СН₃ СН₃ СН₃

orto-ksilol meta-ksilol para-ksilol СН₃ СН₃ СН₃

С₈Н₁₀formulaga 4 ta izomеr, С₉Н₁₂ formulaga 8 ta izomеr to`g`ni kеladi.

Arеnlarning olinishi.

1. 
   Alkanlarning dеgidrotsikllanishidan:
   

С₆Н₁₄ → С₆Н₆ ] 4H₂ (bеnzol). C₇H₁₆ → C₇H₈ ] 4H₂ (toluol).

2. 
   Tsikloalkanlarning dеgidrogеnlanishidan: С₆Н₁₂(tsiklogеksan) → С₆Н₆ ] 3H₂ (bеnzol). C₇H₁₄(mеtiltsiklogеksan) → C₇H₈ ] 3H₂ (toluol).
   

3. 
   Alkinlarning trimеrlanishidan:
   

3С₂Н₂ → С₆Н₆

3СН₃-С≡СН →1,3,5-trimеtilbеnzol 3С₂Н₅-С≡СН →1,3,5-trietilbеnzol

3СН₃-С≡С-СН₃ →1,2,3,4,5,6-gеksamеtilbеnzol

4. 
   Bеnzol gomologlarining olinishi: 4.1)birikish:
   

С₆Н₆ ] CH≡CH → C₆H₅-CH+CH₂ С₆Н₆ ] CH₂+CH₂ → C₆H₅-CH₂-CH₃

С₆Н₆ ] CH₂+CH-CH₃ → C₆H₅-CH(CH₃)₂

4.2)Vyurts-Fittig rеaktsiyasi:

С₆Н₅Br ] CH₃-Br ] 2Na → C₆H₅-CH₃] 2NaBr

С₆Н₅Br ] CH₃CHBrCH₃ ] 2Na→ C₆H₅-CH(CH₃)₂ ] 2NaBr

5. Arеnlarning xossalari. Bеnzol yadrosida oriеntatsiya.

Bеnzol xalqasi nisbatan barqaror bo`lgani uchun kimyoviy rеaktsiyalarga qiyin kirishadi. Uning gomologlari osonroq kirishadi. Bеnzol gomologlarida o`rin olish va almashinish rеaktsiyalarining borishi oriеntatsiya qoidasi asosida sodir bo`ladi: elеktronodonor o`rinbosarlar ta'sirida bеnzol halqasining orto- va para-holatlaridagi vodorod atomlari almashinadi, elеktronoaktsеptor guruhlar ta'sirida bеnzol halqasining mеta- holatdagi vodorod atomlari almashinadi. Elеktronodonor guruhlarga misollar: -R, -OH, - NH₂.

Elеktronoaktsеptor guruhlarga misollar: -F,-NO₂,-CHO,-COOH 1)O`rin olish rеaktsiyasi: С₆Н₆ ] Br₂ + C₆H₅Br ] HBr.

С₆Н₅CH₃ ] 3Br₂ + C₆H₂Br₃CH₃(2,4,6-tribromtoluol) ] 3HBr 2)Almashinish rеaktsiyasi:

C₆H₆ ] HNO₃ + C₆H₅-NO₂ ] H₂O С₆Н₅CH₃]3HNO₃+C₆H₂(NO₂)₃CH₃(2,4,6-trinitrotoluol)]3H₂О

2,4,6-trinitrotoluol(trotil) portlovchi modda hisoblanadi. Uning portlash tеnglamasi quyidagicha:

2C₆H₂(NO₂)₃CH₃ → 3N₂ ] 12CO ] 5H₂ ] 2C

3. 
   Oksidlanish rеaktsiyalari.
   

3.1)Yonish: 2C₆H₆]15O₂ +12CO₂ ] 6H₂O

3.2)Yon zanjirning oksidlanishi:

С₆Н₂СН₃ ] [O] →C₆H₅COOH ] H₂O С₆Н₂СH₂CН₃ ] [O] →C₆H₅COOH ] H₂O ] CO₂

С₆Н₂СH₂CH₂CН₃ ] [O] →C₆H₅COOH ] H₂O ] CH₃COOH

3. 
   birikish rеaktsiyalari:
   

C₆H₆ ] 3H₂ →C₆H₁₂; C₇H₈ ] 3H₂ →C₇H₁₄(mеtiltsiklogеksan) С₆Н₆ ] 3Cl₂ ^У^{Б }^нур C₆H₆Cl₆(gеksaxlortsiklogеksan, gеksaxloran)

3. 
   vinilbеnzol(stirol)polimеrlanadi,polistirol hosil bo`ladi: nСН₂+СН-С₆Н₅ (-СН₂-СН(С₆Н₅)-)_n
   

ARENLAR

1. 
   Aromatik uglevodorodlarning umumiy formulasi keltrilgan qatorni aniqlang?
   

A) CnH2n+2 B) CnH2n-4

C) CnH2n-6 D) CnH2n

⁶ HC



⁵ HC
1

CH

CH ²

CH ³

CH

4

2. 
   Aromatik uglevodorodlar tarkibidagi elektronlar soni quyidagi qaysi formula orqali topiladi?
   

A) 6n B) 8n-6 C) 14n-6 D) 2n+2

A) 1,4,6 B) 1,3,5 C) 2,4,6 D) 1,3,6

11. Quyidagi moddalar orasidan naftalinni aniqlang?

3. Aromatik uglevodorodlar tarkibidagi protonlar soni quyidagi qaysi formula orqali topiladi?
A) 6n B) 8n-6 C) 14n-6 D) 2n+2
1) 2)

CH₃

5. 
   Aromatik uglevodorodlar tarkibidagi neytronlar soni quyidagi qaysi formula orqali topiladi?
   

A) 6n B) 8n-6 C) 14n-6 D) 2n+2

5. 
   Aromatik uglevodorodlarning molekulyar massasi quyidagi qaysi formula orqali topiladi?
   

A) 6n B) 8n-6 C) 14n-6 D) 2n+2

3) 4)
A) 1 B) 2 C) 4 D) 3
12. Quyidagi moddalar orasidan antratsenni aniqlang?

7. 
   Xyukkelning aromatiklik qoidasini ifodalovchi formulani aniqlang?
   

1)

A) 6n B) 8n-6 C) 14n-6 D) 4n+2

7. 
   Benzol molekulasini aks ettiruvchi formulani birinchi bo’lib nemis kim taklif etgan?
   

A) M. Faradey B) A.Kekule ₃₎

2)

CH₃

4)

C) Fridel-Krafts D) N.D Zelenskiy va B.A.Kazanskiy

7. 
   Benzol molekulasida orto- va para- holatdagi uglerod atomlari qaysilar?
   

1

CH

A) 1 B) 2 C) 4 D) 3

13. 
    Naftalinni α-izomerlar soni nechta? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
    
14. 
    Naftalinni β-izomerlar soni nechta?
    

⁶ HC



⁵ HC

CH ²

CH ³

CH

4

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5

13. 
    Naftalin molekulasidagi qaysi uglerodlardagi vodorodlar α-izomerlar xissoblanadi?
    

A) 2,3,6,7 B) 1,4,5,8

A) 1,4,6 B) 1,3,5 C) 2,4,6 D) 1,3,6
10. Benzol molekulasida meta- holatdagi uglerod atomlari qaysilar?
C) 1,3,5,7 D) 2,3,9,10

16. 
    Naftalin molekulasidagi qaysi uglerodlardagi vodorodlar β -izomerlar xissoblanadi?
    

A) 2,3,6,7 B) 1,4,5,8 C) 1,3,5,7 D) 2,3,9,10

16. 
    Antratsen molekulasida nechta α-izomer mavjud?
    

CH₃

A) 3 B) 4 C) 5 D) 6

16. 
    Antratsen molekulasida nechta β -izomer mavjud?
    

24. ^H3C

^CH3 quyidagi moddani nomi

A) 3 B) 4 C) 5 D) 6

19. 
    C6H5-CH3 quyidagi moddani ratsional nomenklatura bo’yicha nomlang?
    

A) etilbenzol B) metilbenzol
C) toluol D) izopropilbenzol

19. 
    C6H5-C2H5 quyidagi moddani ratsional nomenklatura bo’yicha nomlang?
    

A) etilbenzol B) metilbenzol

C) toluol D) izopropilbenzol

19. 
    C6H5-CH(CH3)2 quyidagi moddani ratsional nomenklatura bo’yicha nomlang?
    

A) etilbenzol B) metilbenzol

keltrilgan qatorni aniqlang?
A) o-ksilol B) m-ksilol
C) p-ksilol D) simmetrik trimetilbenzol

H₃C ^{CH CH}₃

25. 
    quyidagi moddani nomi keltrilgan qatorni aniqlang?
    

A) o-ksilol B) m-ksilol
C) p-ksilol D) simmetrik trimetilbenzol
CH₃

CH₃

C) toluol D) izopropilbenzol

26.

quyidagi moddani sistematik

22.
CH₃

CH₃

quyidagi moddani nomi keltrilgan

nomenklatura bo’yicha nomlang?

A) 1,3-dimetilbenzol B) 1,4-dimetilbenzol
C) 1,2-dimetilbenzol D) 2,3-dimetilbenzol

CH₃

qatorni aniqlang?
A) o-ksilol B) m-ksilol C) p-ksilol D) kumol
27.
^CH3 quyidagi moddani sistematik

CH₃

nomenklatura bo’yicha nomlang?

1. 
   1,3-dimetilbenzol B) 1,4-dimetilbenzol
   

C) 1,2-dimetilbenzol D) 2,3-dimetilbenzol

23.
^CH3 quyidagi moddani nomi keltrilgan

H₃C

CH₃

qatorni aniqlang?
A) o-ksilol B) m-ksilol C) p-ksilol D) kumol
28.
quyidagi moddani

CH₃

sistematik nomenklatura bo’yicha nomlang?

A) 1,3-dimetilbenzol B) 1,4-dimetilbenzol

24.
^CH3 quyidagi moddani nomi keltrilgan

C) 1,2-dimetilbenzol D) 2,3-dimetilbenzol

CH₃

qatorni aniqlang?
A) o-ksilol B) m-ksilol C) p-ksilol D) kumol
29. ^H3C

quyidagi moddani

sistematik nomenklatura bo’yicha nomlang?

A) 1,3-dimetilbenzol B) 1,4-dimetilbenzol
C) 1,2-dimetilbenzol D) 2,3-dimetilbenzol
CH₃

CH₃

1)
CH₃
2)

30.

CH₂ CH₃
3

quyidagi moddani sistematik

nomenklatura bo’yicha nomlang?

1. 
   1-metil-2-etilbenzol
   

2. 
   1-metil-3-etilbenzol
   

3. 
   C) 1,2-dimetilbenzol
   

4. 
   2,3-dimetilbenzol
   

31. Quyidagi moddalar orasidan beznzol gomologlarini aniqlang?

3) 4)
A) 1 B) 2 C) 3 D)4

34. 
    Qaysi qatorda benzol gomologlari keltirilgan?
    

1. 
   m-krezol, o-krezol; p-krezol
   

2. 
   ksilol; kumol; toluol
   

3. 
   metilbenzol, propilbenzol; vinilbenzol
   

CH₃

CH₃

1) 2)
CH₃

CH₃

CH_{3 3)}

CH₃

4. 
   toluol; ksilol; krezol
   

34. 
    Qaysi qatorda etilbenzol izomerlari keltirilgan?
    

1. 
   o-krezol; m-krezol; p-krezol
   

2. 
   vinilbenzol; o-ksilol; 1,4-dimetilbenzol
   

3. 
   o-ksilol; m-ksilol; p-ksilol
   

H₃C

CH_{3 4)}

CH₃

4. 
   metilbenzol; etilbenzol; propilbenzol
   

34. 
    Qaysi qatorda l-metil-2-etilbenzol izomerlari keltirilgan?
    

A)1 B) 2 C) 3 D)barchasi

32. Quyidagi moddalar orasidan benzol gomologlarini aniqlang?

CH₃

1. 
   propilbenzol; 1,2,3-trimetilbenzol; o-ksilol
   
2. 
   propilbenzol; krezol; 1,2,4-trimetilbenzol
   

3. 
   1,2,3-trimetilbenzol; kumol; propilbenzol
   

H₃C

1)

CH₃

CH₃
2)

CH₃

4. 
   vinilbenzol; o-ksilol; 1,4-dimetilbenzol
   

37. 
    Qaysi qatorda propil benzol izomerlari keltirilgan.
    

3) 4)

CH₃

1. 
   izopropil benzol, 1,2,3-trimetil benzol
   
2. 
   kumol, ksilol
   
3. 
   kumol, 1,2-dimetil benzol D) krezol, kumol
   

37. 
    Quyidagilar ichidan toluolni gomologlarni
    

A)1,2 B) 2,3 C) 3,4 D)barchasi
33. Quyidagi moddalar orasidan benzol gomologlarini aniqlang?

belgilang.

A) Benzol, kumol, sterol B) Stirol, kumol, fenol

C) benzol, kumol, 1,2,3-trimetil benzol D) vinilbenzol, toluol, fenol

39. 
    Quyidagilar orasidan qaysilari 1,2-dimetil benzolga izomer?
    

CH₃

A) 1,3-dimetil benzol, 1,4-dimetil benzol B) 1,1- dimetil benzol, 1,4-dimetil benzol

C) 1,3-dimetil benzol, 2,2-dimetil benzol D) to`g`ri javob yo`q

39. 
    Tarkibi jihatidan benzolga yaqin bilgan moddani aniqlang.
    

1. 
   asetilen B) fenol C) metan D) kumol
   

39. 
    Kumol qaysi moddaga izomer hisoblanadi.
    

A) 1,2,3-trimetil benzol B) 1,2-dimetil benzol

C) 1,3-dimetil benzol D) 1,6,7-trimetil benzol 42.Toluolni kimyoviy nomini aniqlang.

A) metil benzol B) etil benzol C) butil benzol

D) propil benzol

51.
A) benzil

CH₃

52.
A) o-tolil

CH₃

53.
quyidagi radikalni nomlang?

2. 
   fenil C) o-tolil D) fenilen
   

quyidagi radikalni nomlang?
B) fenil C) m-tolil D) fenilen
quyidagi radikalni nomlang?

43. 
    C8H10 tarkibli arenning nechta izomeri mavjud? A) 2 B) 3 C) 1 D) 4
    

A) o-tolil B) fenil C) p-tolil D) fenilen
C₆H₄

43. 
    C8H10 tarkibli arenning bir o’rinbosarli nechta
    

54.

quyidagi radikalni nomlang?

izomeri mavjud?
A) 2 B) 3 C) 1 D) 4

43. 
    C9H12 tarkibli arenning bir o’rinbosarli nechta izomeri mavjud?
    

A) o-tolil B) fenil C) p-tolil D) fenilen

A) 2 B) 3 C) 1 D) 4
55.
quyidagi radikalni nomlang?

43. 
    C9H12 tarkibli arenning ikki o’rinbosarli nechta izomeri mavjud?
    

A) 2 B) 3 C) 1 D) 4

43. 
    C9H12 tarkibli arenning uch o’rinbosarli nechta izomeri mavjud?
    

A) 2 B) 3 C) 1 D) 4

43. 
    C6H5- quyidagi radikalni nomlang?
    

A) benzil B) fenil C) o-tolil D) fenilen

43. 
    C6H5-CH2 quyidagi radikalni nomlang?
    

A) benzil B) fenil C) o-tolil D) fenilen

43. 
    C6H5-CH2 quyidagi radikalni nomlang?
    

A) benzil B) fenil C) o-tolil D) fenilen

A) o-tolil B) fenil C) p-tolil D) benzilen

Olinishi.

1. 
   Arenlarning birinchi vakili benzol bo’lib, uni 1825- yilda kim tomonidan koks gazidan ajratib olindi.
   

A)Faradey B) Bertlo C) Beleshteyn D) Kekule

2. 
   Asetilenning trimerlanishi natijasida qanday maxsulot xosil bo’ladi.
   

A)benzol B) toluol C) kumol D)o-kisilol

3. 
   3𝐻𝐶 ≡ 𝐶𝐻 → 𝐴 quydagi reaksiyadagi A moddani aniqlang.
   

A)benzol B) toluol C) kumol D)o-kisilol

4. 2𝐻𝐶 ≡ 𝐶𝐻 + 𝐶𝐻₃ − 𝐶 ≡ 𝐶𝐻 → 𝐴 quydagi reaksiyadagi A moddani aniqlang.

A)benzol B) toluol C) kumol D)o-kisilol
5. 2𝐻𝐶 ≡ 𝐶𝐻 + 𝐶𝐻₃ − 𝐶 ≡ 𝐶 − 𝐶𝐻₃ → 𝐴 quydagi reaksiyadagi A moddani aniqlang.
A)benzol B) toluol C) kumol D)o-kisilol

CH₃

^Pt (300^oC)

-3H₂

CH₃

6. 2𝐻𝐶 ≡ 𝐶 − 𝐶𝐻₃ → 𝐴 quydagi reaksiyadagi A moddani aniqlang.

A)benzol B) 1,3,5-trimeti benzol C) kumol D)o-kisilol 7.𝐶₆𝐻₅ − 𝐶𝑂𝑂𝑁𝑎 + 𝑁𝑎𝑂𝐻 → 𝐴 + 𝑁𝑎₂𝐶𝑂₃

reaksiyadagi A maxsulotni aniqlang.
A)benzol B) toluol C) kumol D)o-kisilol

8. 
   Sh. Fridel-D. Krafst usuli bo’yicha quydagi
   

reaksiyada xosil bo’lgan A moddani aniqlang.𝐶₆𝐻₆ +

𝐶𝐻₃𝐶𝑙 → 𝐴 + 𝐻𝐶𝑙

A)benzol B) toluol C) kumol D)o-kisilol

8. 
   Sh. Fridel-D. Krafst usuli bo’yicha quydagi reaksiyada xosil bo’lgan A moddani aniqlang.𝐶₆𝐻₆ + 𝐶𝐻₃ −
   

𝐶𝐻₂𝐶𝑙 → 𝐴 + 𝐻𝐶𝑙

A)etil benzol B) toluol C) kumol D)o-kisilol 10.Sh. Fridel-D. Krafst usuli bo’yicha quydagi

reaksiyada xosil bo’lgan A moddani aniqlang.𝐶₆𝐻₆ +

𝐶𝐻₃ − 𝐶𝐻𝐶𝑙 − 𝐶𝐻₃ → 𝐴 + 𝐻𝐶𝑙

A)benzol B) toluol C) kumol D)o-kisilol

12. Quyidagi reaksiya asosida qaysi aromatik

A) toluol B) benzol C) o-ksilol D) m-ksilol

15. 
    Quyidagi reaksiya asosida qaysi aromatik uglevdorod olinadi?
    

CH₃

CH₃

^Pt (300^oC)

-3H₂

A) toluol B) benzol C) o-ksilol D) m-ksilol

15. 
    Quyidagi reaksiya asosida qaysi aromatik uglevdorod olinadi?
    

CH₃
^Pt (300^oC)

-3H₂

CH₃

A) toluol B) benzol C) o-ksilol D) m-ksilol

15. 
    Quyidagi reaksiya asosida qaysi aromatik uglevdorod olinadi?
    

uglevdorod olinadi?

H₃C

CH₃

^Pt(300^oC)

-3H₂

A) toluol B) benzol C) o-ksilol D) m-ksilol

13. 
    Quyidagi reaksiya asosida qaysi aromatik uglevdorod olinadi?
    

CH₃
^Pt(300^oC)

-3H₂

A) toluol B) benzol C) o-ksilol D) m-ksilol

13. 
    Quyidagi reaksiya asosida qaysi aromatik uglevdorod olinadi?
    

Pt(300⁰C)

-3H₂

A)benzol B) toluol C) kumol D)o-kisilol

Arenlarning kimyoviy xossalariga oid.

1. 
   Berilgan moddalarning qaysilari benzol bilan reaksiyaga kirishadi?
   

1) brom (temir(III) xlorid ishtirokida); 2)xlor (nikel yoki platina ishtirokida); 3) nitrat kislota (sulfat kislota ishtirokida); 4) vodorod (t =250C, alyuminiy xlorid ishtirokida): 5) kaliy permanganat (sulfat kislota ishtirokida): 6) sulfat kislota.

A) 2,4,5,6 B) 2,4,5 C) 1,3,6 D) 1,3

2. 
   Qaysi reaktiv(lar)dan foydalanib benzolni toluoldan farqlash mumkin?
   

1) natriy gidroksid eritmasi; 2) kaliy permanganat eritmasi; 3) bromli suv 4) kumush(I) oksidning ammiakli eritmasi.

A) 2,3 B) 1 C)2 D) 4

3. 
   Berilgan moddalarning qaysilari benzol bilan
   

10.Benzolni katalizator ishtirokida vodorod bilan reaksiyasida (reaksiya oxirigacha sodir bo`lgan) qanday modda hosil bo`ladi?
A) siklogeksan B) siklogeksen C) geksan D) geptan 11.Arenlar uchun qanday reaksiya turi xos.

A)birikish B) o’rin olish C)parchalanish D) oksidlanish

reaksiyaga kirishmaydi?

12.

𝑉₂𝑂₅

𝐶₆𝐻₆ → 𝐴 + 2𝐶𝑂₂ + 𝐻₂𝑂 reaksiyadagi A

l) brom (temir(III) xlorid ishtirokida); 2) xlor (nikel yoki platina ishtirokida); 3) nitrat kislota (sulfat kislota ishtirokida); 4)vodorod (t=25°C, alyuminiy xlorid ishtirokida); 5) kaliy permanganat (sulfat kislota ishtirokida); 6) sulfat kislota.
A) 2,4,5,6 B) 2,4,5 C) 1,3 D) 1,3,6

4. 
   Qaysi reaktivdan foydalanib benzolni kumoldan farqlash mumkin.
   

A) NaOH, KMnO4B) NaOH, bromli suv C) Ag2O ning ammiakli eritmasi D) KMnO4 eritmasi

4. 
   Nitrat va sulfat kislotalar aralashmasi benzol bilan reaksiyasida qanday modda hosil bo`ladi.
   

A) Nitrofenol B) nitrotoluol

C) nitrobenzol D) nitroglitserin

4. 
   Portlovchi modda bo`lgan trotilni kimyoviy nomi qanday?
   

A) 2,4,6-trinitrotoluol B) 2,3,6-trinitratoluol
C) 2,4,6-trinitrofenol D) Bunday modda yoq

4. 
   Azonlanish reaksiyasiga kirishadigan moddalar qatorini belgilang.
   

A) Benzol, propan B) propan, etan

C) benzol, asetilen D) benzol, etan

4. 
   Benzol bilan reaksiyaga kirishadigan moddalarni aniqlang.
   

A) Fe(III)xlorid, ozon B) ozon, PCl5

C) ozon, nitrat kislota D) nitrat kislota, mis 9.Benzol yondirilsa qanday moddalar hosil bo`ladi?

A) CO2 va H2O B) CO2 va CH4

C) CH4 va C2H6 D) CO2 va H3O

moddani ko’rsating.

A)benzoy kislota B) sirka kislota C)malein kislota

D) okslat kislota

13. 
    Benzolning xlorlanish qanday reaksiya turiga kiradi.
    

A)nukleofil brikish B)elektrofil brikish C)nukleofil o’rinolish D) elektrofil o’rinolish

13. 
    Aromatik uglevodorodlarning nitronlanish, sulfonlanish va galogenlanish reaksiya kimyoviy reaksiyaning qaysi turiga kiradi.
    

A)nukleofil brikish B)elektrofil brikish C)nukleofil o’rinolish D) elektrofil o’rinolish

13. 
    F. Belyshteyn reaksiyasi asosida qanday maxsulot
    

𝑦𝑜𝑟𝑢𝑔′𝑑𝑎

xosil bo’ladi.𝐶₆𝐻₅𝐶𝐻₃ + 𝐶𝑙₂ → 𝐴 + 𝐻𝐶𝑙

A)benzilxlorod B) o-xlirtoluol C)xlorbenzol D)t,j,y
16.F. Belyshteyn reaksiyasi asosida qanday maxsulot

𝑞𝑜𝑟𝑜𝑔′𝑢𝑑𝑎

xosil bo’ladi.𝐶₆𝐻₅𝐶𝐻₃ + 𝐶𝑙₂ → 𝐴 + 𝐻𝐶𝑙

A)benzilxlorod B) o-xlirtoluol C)xlorbenzol D)t,j,y 17.Reaksiyadagi A maxsulotni aniqlang.𝐶₆𝐻₆ + 𝐻₂ →

𝐴 + 𝐻₂ → 𝐵 + 𝐻₂ → 𝐶₆𝐻₁₂

A)siklogeksen B)siklogeksadiyen C)toluol D)t,j,y

18. 
    Reaksiyadagi B maxsulotni aniqlang.𝐶₆𝐻₆ + 𝐻₂ →
    

𝐴 + 𝐻₂ → 𝐵 + 𝐻₂ → 𝐶₆𝐻₁₂

A)siklogeksen B)siklogeksadiyen C)toluol D)t,j,y

18. 
    Ikki halqali aromatik uglevodorodlar uchun umumiy formula qanday bo’ladi.
    

^A)𝐶𝑛^𝐻2𝑛−6 ^B)𝐶𝑛 ^𝐻2𝑛−12 ^C)𝐶𝑛^𝐻2𝑛−4 ^D)𝐶𝑛 ^𝐻2𝑛−8

18. 
    Naftalin molekulasidagi nechanchi uglerodlarning oksidlanish darajasi 0 ga teng.
    

A)1-4 B)9-10 C)2-8 D)5-6

18. 
    Naftalin molekulasidagi nechanchi uglerod atomlari α-izomer tarkibiga kiradi.
    

A)1,2,3,4 B)1,4,5,8 C)2,3,6,7 D)5,6,7,8

18. 
    Naftalin molekulasidagi nechanchi uglerod atomlari β-izomer tarkibiga kiradi.
    

A)1,2,3,4 B)1,4,5,8 C)2,3,6,7 D)5,6,7,8

18. 
    Antratsen 5000C da katalizator ishtirokida oksidlansa qanday maxsulot xosil bo’ladi.
    

A)atraxinon B)alizarin C)naftalin D)fenantren

18. 
    Alizaringa aluminiy gidroksid qo’shilsa qanday rang xosil bo’ladi.
    

A)qizil B)och qizil C) to’q binafsha D)yashil

18. 
    Alizaringa xrom(III) gidroksid qo’shilsa qanday rang xosil bo’ladi.
    

A)qizil B)och qizil C) to’q binafsha D)yashil

18. 
    Alizaringa temir(III) gidroksid qo’shilsa qanday rang xosil bo’ladi.
    

A)qizil B)och qizil C) to’q binafsha D)yashil

Arenlarni katalizator ishtirokida galogenlashga oid.

1. 
   Benzolni alyuminiy xlorid ishtirokida xlorlash reaksiyasida olingan gazsimon mahsulotni kumush nitrat eritmasi orqali o'tkazilganda 28,7 g cho'kma tushdi. Reaksiyada qatnashgan benzol massasi (g) va xlorning hajmini (1, n.sh.) hisoblang.
   

A) 2,34; 6,72 B) 15,6; 4,48

C) 3,12; 8,96 D) 7,8; 2,24

2. 
   11,7 g benzolni bromlashda hosil bo'lgan gazsimon mahsulotni neytrallash uchun 12% li natriy gidroksid eritmasidan (p=l,25 g/ml) qancha millilitr zarur bo'ladi?A) 40 B) 6 C) 60 D) 50
   

3. 
   Benzolni alyuminiy xlorid ishtirokida xlorlash reaksiyasida olingan gazsimon mahsulotni kumush nitrat eritmasi orqali o'tkazilganda 4305 mg cho'kma tushdi. Reaksiyada qatnashgan benzol massasi (g) va xlorning hajmini (ml, n.sh.) hisoblang.
   

A) 3,12; 896 B) 0,78; 224 C) 1,56; 448 D) 2,34;

672

4. 
   Benzolni AlCl3 ishtirokida xlorlash reaksiyada olingan gazsimon mahsulotni kumush nitrat eritmasi orqali o`tkazilganda 1,4355 cho`kma hosil bo`lgan bo’lsa, reaksiyada qatnashgan benzolni massasini (g) toping.
   

A) 7,8 B) 16,6 C) 0,78 D) 78

4. 
   7,8 gramm benzolni xlorlash natijasida (AlCl3 ishtirokida) hosil bo`lgan vodorod xloridni massasini
   

(g) aniqlang.
A) 36,5 B) 3,65 C) 0,365 D) 4,48

4. 
   16,6 g benzolni bromlashda olingan vodorod
   

bromidni to`la neytrallash uchun qancha (g) o’yuvchi kaliy kerak bo`ladi?

A) 12,2 B) 11,2 C) 13,2 D) 10,2

4. 
   0,78 g benzolni bromlash uchun necha gramm brom kerak bo`ladi? (kat AlCl3)
   

A) 1,6 B) 0,16 C) 16 D) 3,2
8.0,1 mol benzolni brom bilan reaksiyasi natijasida olingan moddani 91,95 suvda eritilganda hosil bo`lgan eritmani (%) konsentratsiyasini aniqlang.
A) 81 B) 8,1 C) 0,81 D) 10
9. 15,6 g benzolni yorug’lik ishtirokida xlorlanganda hosil bo`lgan moddaning (g) massasini (g) aniqlang.
A) 58 B) 58,1 C) 58,2 D) 58,02

Arenlarning gomologlari aralashmasiga oid.

1. 
   Toluol va benzoldan iborat aralashmani kaliy permanganat eritmasi (H2SO4ishtirokida) bilan oksidlanganda 48,8 g bir asosli organik kislota hosil bo'ldi. Ushbu kislotaga ortiqcha miqdordagi natriy gidrokarbonat eritmasi ta'sir ettirilganda ajralgan gaz hajmi boshlang'ich uglevodorodlar aralashmasini to'la yondirilgandagi ajraladigan shunday gaz hajmidan 16,5 marta kichik bo'lsa, boshlang'ich aralashmaning massasini (g) aniqlang.
   

A) 76,8 B) 114,7 C) 94,2 D) 86,2

2. 
   Benzolvatoluolaralashmasiniqizdirganholdakaliy permanganate bilankislotaishtirokidagireaksiyasinatijasida8,54 gbirasosli organic kislotahosilbo’lgan.
   

Shukislotaningmo’lmiqdordaolingannatriy

gidrokarbonatbilanreaksiyasinatijasidahosilbo’lgangaz mahsulothajmiboshlang’icharalashmayondirilgandaho silbo’ladigangazmoddaninghajmidan 19

martakambo’ladi. Boshlang’ich aralashmadagi benzolning massasi (g) ni hisoblang.
A) 9,87 B) 11,24 C) 10,92 D) 12,53 E) 10,66

3. 
   Etilbenzol va benzoldan iborat aralashmani kaliy permanganat eritmasi (H2SO4ishtirokida) bilan oksidlaganda 42,7 g bir asosli organik kislota hosil bo'ldi. Ushbu kislotaga ortiqcha miqdordagi natriy gidrokarbonat eritmasi ta'sir ettirilganda ajralgan gaz hajmi boshlang'ich uglevodorodlar aralashmasini to'la yondirilgandagi ajraladigan shunday gaz hajmidan 14 marta kichik bo'lsa, boshlang'ich aralashmaning massasini (g) aniqlang.
   

A) 64,4 B) 32,2 C) 96,6 D) 128,8

4. 
   m-ksilol va benzoldan iborat aralashmani kaliy permanganat eritmasi (H2SO4ishtirokida) bilan oksidlaganda 41,5 g ikki asosli organik kislota hosil bo'ldi. Ushbu kislotaga ortiqcha miqdordagi natriy gidrokarbonat eritmasi ta'sir ettirilganda ajralgan gaz hajmi boshlang'ich uglevodorodlar aralashmasini to'la yondirilganda ajraladigan shunday gaz hajmidan 10 marta kichik bo'lsa, boshlang'ich aralashmaning massasini (g) aniqlang.
   

A) 39 B) 26,5 C) 65,5 D) 98,25

5. 
   Toluol va benzoldan iborat aralashmani kaliy permanganat eritmasi (H2SO4ishtirokida) bilan oksidlaganda 36,6 g bir asosli organik kislota hosil bo'ldi. Ushbu kislotaga ortiqcha miqdordagi natriy gidrokarbonat eritmasi ta'sir ettirilganda ajralgan gaz hajmi boshlang'ich uglevodorodlar aralashmasini to'la yondirilganda ajraladigan shunday gaz hajmidan 19 marta kichik bo'lsa, boshlang'ich aralashmaning massasini (g) aniqlang.
   

A) 27,6 B) 46,8 C) 121,2 D) 74,4

Aromatik uglevodorodni aniqlash.

1. 
   15,9 g aromatik uglevodorod kaliy permanganat bilan oksidlanishidan hosil bo'lgan aromatik kislotani to'liq neytrallash uchun 15% li 112 g kaliy gidroksid eritmasi sarflangan bo'lsa, boshlang'ich aromatik uglevodorod(lar) strukturasini aniqlang.
   

A) etilbenzol; propilbenzol C) 1,4-dimetilbenzol; 1,2-dimetilbenzol B) etilbenzol D) 1,4- dimetilbenzol; etilbenzol; 1,2-dimetilbenzol

2. 
   42,4 g aromatik uglevodorod kaliy permanganat bilan oksidlanishidan hosil bo'lgan aromatik kislotani to'liq neytrallash uchun 20 % li 80 g natriy gidroksid
   

eritmasi sarflangan bo'lsa, boshlang'ich aromatik uglevodorod(lar) strukturasini aniqlang.
A) propilbenzol B) etilbenzol

3. 
   1,4-dimetilbenzoi; 1,2-dimetilbenzol
   

3. 
   etilbenzol; propilbenzol
   

3. 
   9,2 g aromatik uglevodorodni oksidlab olingan kislotani neytrallash uchun 0,1 mol ishqor sarf bo`lsa, noma’lum uglevodorodni aniqlang.
   

A) C6H5CH3B) C6H6C) C9H12 D) C7H9

4. 
   Vodorodga nisbatan zichligi 39 g teng bo`lgan modda tarkibi quyidagicha C - 92,31% H - 7,69% bo`lsa, uning formulasini aniqlang.
   

A) C2H2 B) C4H4 C) C6H6 D) C6H10

5. 
   6,4 g aromatik uglevodorod yondirilganda 10,752 litr karbonat angidrid hosil bo`lsa, aromatik uglevodorodni formulasini toping.
   

A) C9H12 B) C9H10 C) C9H10 D) C6H12

6. 
   Xavoga nisbatan zichligi 2,69 ga teng bo`lgan moddani toping.
   

A) C6H6 B) C6H8 C) C6H10 D) C6H12

7. 
   Geliyga nisbatan zichligi 30 ga teng bo`lgan moddaning molekulyar massasi va formulasini toping.
   

A) 120; C9H10 B) 120; C9H12 C) 120; C9H14 D) 120; C9H8

8. 
   9,2 g noma’lum modda yondirilganda 15,68 litr karbonat angidrid va 7,2 g suv hosil bo`lsa, nomalum moddaning molekulyar massani toping
   

A) 920 B) 92 C) 92,5 D) 92,6

9. 
   15,6 g noma’lum CnH2n-6 tarkibli modda yondirilganda 1,2 mol karbonat angidrid hosil bo`lsa, “n” qiymatini aniqlang.
   

A) 6 B) 7 C) 8 D) 9

10. 
    1,2 g noma’lum aromatik uglevodorodni kaliy permanganat bilan oksidlab olingan kislotani to`la
    

neytrallash uchun 10 g 5,6 % li o’yuvchi kaliy eritmasi sarf bo`ldi. Boshlang`ich moddaning nomini aniqlang.
A) kumol B) 1,2,3-trimetil benzol

C) 1,3,4-dimetil benzol D) 1,3,4-trimetil kumol

Ikkita reaksiya unumini aniqlashga oid.

1. 
   32,1 g brometen ortiqcha miqdordagi kaliy gidroksidning spirtdagi eritmasi bilan ta'sirlashganda olingan gazdan 0,975 g benzol sintez qilindi. Ikkinchi reaksiyaning unumi birinchi reaksiya unumidan ikki marta kichik bo'lsa, ikkala reaksiyaning unumini (%) hisoblangA) 50; 25 B) 60; 30 C ) 80; 40 D) 70; 35
   

2. 
   Hajmi 7,04ml (p = 1,52g/ml) bo’lgan brom-etenga kaliy gidroksidning spirtli eritmasi bilan ishlov
   

berilganda hosil bo’lgan gaz mahsulotdan 1.2ml (p=0,879g/ml) benzol sintez qilingan. Birinchi reaksiya unumi ikkinchisinikidan ikki baravar ortiq bo’lsa, ularning qiymatlarini toping.
A) 52 va 26 B) 90 va 4 C) 80 va 40 D) 60 va 30

3. 
   6,2 g brometendan olingan gazdan 0,4875 g benzol sintez qilindi. Ikkinchi reaksiyaning unumi birinchi reaksiya unumidan ikki marta kichik bo`lsa, reaksiya unumlarini (%) hisoblang.
   

A) 50; 25 B) 25; 12,5 C) 40; 80 D) 75; 35

4. 
   1,09 g etil bromiddan olingan etilenni massasini 0,0336 g ekanligi aniqlandi. Ikkinchi reaksiyaning unumi birinchi reaksiyaning unumidan uch marta
   

kichik bo’lsa, reaksiya unumlarini (%) aniqlang.
A) 10; 30 B) 30; 90 C) 20; 60 D) 40 ; 100

5. 
   Hajmi 3,36 litr bo`lgan atsetilendan etilen sintez qilindi. Etilenni suv bilan reaksiya natijasida 0,8625 g spirt hosil qilindi. Ikkinchi reaksiyaning unumi birinchi reaksiya unumidan ikki marta kichik bo`lsa, reaksiya unumlarini aniqlang.
   

A) 0,5; 1 B) 0,25; 0,5 C) 0,6; 0,3 D) 0,4; 0,8

6. 
   13,44 litr metandan asetilen hosil qilinib undan benzol sintez qilindi. Ma`hsulot massasi 2,496 g. Birinchi reaksiya unumi ikkinchi reaksiya unumidan to’rt marta kam bo`lsa, reaksiya unumlarini aniqlang.
   

A) 0,2; 0,8 B) 0,1; 0,4 C) 0,6; 0,3 D) 0,8; 1

Benzol, siklogeksen va siklogeksandan iborat aralashmaga oid.

1. 
   Benzol, siklogeksen va siklogeksandan iborat aralashma katalitik degidro-genlanganda 1,3 mol vodorod va 46,8 g benzol hosil bo'ldi. Boshlang'ich aralashmaning 32 g bromni biriktirishi ma'lum bo'lsa, uning massasini (g) aniqlang.
   

A) 49,4 B) 64,8 C) 98,4 D) 29,6

2. 
   Benzol, siklogeksen va siklogeksandan iborat aralashma katalitik degidrogenlanish natijasida 46,8 g benzol va 2,6 g vodorod hosil bo'ldi. Agar boshlang'ich aralashma 32 g bromni biriktirishi ma'lum bo'lsa, undagi benzolning massasini (g) aniqlang,
   

A) 7,8 B) 46,8 C) 23,4 D) 15,6

3. 
   Benzol, siklogeksen va siklogeksandan iborat aralashma katalitik degidrogenlanganda 1,3 mol vodorod va 46,8 g benzol hosil bo'ldi. Boshlang'ich aralashma 32 g bromni biriktirishi ma’lum bo'lsa, undagi siklogeksanning massa ulushini hisoblang.
   

A) 0,43 B) 0,51 C) 0,26 D) 0,33

4. 
   Benzol,siklogeksen va siklogeksandan iborataralashma katalitik degidrogenlanganda 4,8 g vodorod va 93,6 g benzol hosilbo'ldi. Boshlang'ich aralashma 96 g bromni biriktirishi ma'lum bo'lsa, uning massasini (g) aniqlang.
   

A) 82,8 B) 129,6 C) 79,3 D) 98,4

5. 
   Benzol, siklogeksen, siklogeksandan iborat aralashma katalitik degidrogenlanganda 29,12 litr (n.sh) vodorod va 46,8 g benzol hosil bo`ladi. Boshlang`ich aralashma 32 g bromni biriktirishi ma`lum bo`lsa, uning massasini aniqlang.
   

A) 49,4 B) 64,8 C) 98,4 D) 29,6

8. Aralashmadagi benzolni aniqlashga oid.

1. 
   Benzol, toluol va kumoldan iborat 0,6 mol aralashma kislotali sharoitda kaliy permanganat bilan oksidlanganda 61 g benzoy kislota hosil bo'lsa, boshlang'ich aralashmadagi benzol massasini (g) aniqlang.
   

A) 19,5 B) 7,8 C) 15,6 D) 11,7

2. 
   Benzol, toluol va kumoldan iborat 0,6 mol aralashma kislotali sharoitda kaliy permanganat bilan oksidlanganda 48,8 g benzoy kislota hosil bo'lsa,
   

boshlang'ich aralashmadagi benzol massasini (g) aniqlang.
A) 19,5 B) 11,7 C) 7,8 D) 15,6

3. 
   Izopropil benzol, toluol va benzoldan iborat 0,6 mol aralashma kaliy permanganat bilan oksidlanganda 48,8 g benzoy kislota hosil bo`ldi. Boshlang`ich aralashmadagi benzolni massasini (g) toping.
   

A) 19,5 B) 15,6 C) 11,7 D) 7,8

4. 
   0,5 mol benzol, toluol, kumoldan iborat aralashma kaliy permanganat eritmasi bilan ishlanganda 0,4 mol benzoy kislota hosil bo`ldi. Boshlang`ich aralashmadagi benzolni massasini (g) aniqlang.
   

A) 0,78 B) 7,8 C) 78 D) 7,8·10-2

5. 
   0,3 mol benzol va toluoldan iborat aralashma yondirilganda 44,8 litr karbonat angidrid gazi hosil bo`lsa, aralashmadagi benzolni massasini (g) aniqlang.
   

A) 0,78 B) 0,39 C) 7,8 D) 3,9

6. 
   0.3 mol benzol va toluoldan aralashmasi yondirilganda 19,8 g suv hosil bo`lsa, aralashmadagi benzolni og`irligini (g) aniqlang.
   

A) 0,1 B) 7,8 C) 78 D) 0,78

7. 
   Hajmi 0.7 mol bo`lgan benzol va is gazidan iborat aralashma yondirildi bunda 10,8 g suv hosil bo`ldi. Aralashmadagi benzolni massasini (g) aniqlang.
   

A) 15,6 B) 1,56 C) 16,6 D) 7,8

8. 
   1.1866 mol benzol va etilendan iborat aralashmani yondirishda etilenni yondirish uchun sarflangan kislorod benzolni yondirish uchun sarflangan kislorodga nisbatan 2 marta ko`p bo`lsa, aralashmani massasini (g) aniqlang.
   

A) 43,1 B) 25,2 C) 48,6 D) 48,9

9. 
   Teng hajmli vodorod va benzolni yondirish uchun qancha hajm kislorod kerak bo`ladi. Boshlang`ich aralashmadagi vodorodni to`la yondirilganda 0,9 g suv hosil bo`lsa, aralashmadagi benzolni massasini (g) aniqlang.
   

A) 8.96 ; 3,9 B)3.36 ; 39

C) 6.72 ; 0,39 D) 4.48 ; 7,8

10. 
    Ma`lum massadagi benzolni yondirish uchun 31,6 gkaliy permanganatni termik parchalanishidan olingan kislorod yetarli bo`lsa, benzolni massasini (g) toping.
    

A) 1,04 B) 1,23 C) 1,63 D) 1,53

1.2,76 g toluolni bromlash reaksiyasida (reaksiyada 2,4-dibromtoluol va 4-bromtoluol 2:1 mol nisbatda hosil bo'ladi) olingan gazsimon mahsulotni neytrallashga sarflangan 10% li natriy gidroksid (p=l,25 g/ml) eritmasining hajmini (ml) hisoblang.

A) 20 B) 16 C) 28,8 D) 48

2. 
   27,6 g toluolni bromlash reaksiyasida olingan gazsimon mahsulotni neytrallashga sarflangan 10% li natriy gidroksid (p = 1,25 g/ml) eritmasining hajmini (ml) hisoblang (reaksiyada 2,4-dibromtoluol va 2,4,6- tribromtoluol 1:2 mol nisbatda hosil bo'ladi).
   

A) 288 B) 320 C) 212 D) 256

2. 
   1,38 g toluolni bromlashda (reaksiyada 2,4- dibromtoluol va 4-bromtoluol 2:1 mol nisbatda bo`ladi) olingan gazsimon mahsulotni neytrallashga sarflangan 10% li o’yuvchi natriy (p=1,25) eritmasining hajmini (ml) hisoblang.
   

A) 8 B) 10 C) 14,4 D) 24

2. 
   6,4 g kumolni to’la bromlashda hosil bo`lgan gazsimon moddani neytrallash uchun qanday hajmdagi (p=1,6) 10% li natriy gidroksid eritmasi kerak bo`ladi.
   

A) 40 B) 30 C) 10 D) 20

2. 
   2,76 g toluolni bromlash reaksiyasida olingan gazsimon mahsulotni netrallashga sarflangan 10% li natriy gidroksid (p=1,25 g/ml) eritmasining hajmini (ml) hisoblang. (reaksiyada 2,4-dibromtoluol va 2,4,6- tribromtoluol 1:2 mol nisbatda hosil bo`ladi).
   

A) 28,8 B) 32 C) 21,2 D) 25,6

2. 
   13,8 g toluolni to`la bromlash uchun qancha massadagi (g) brom kerak bo`ladi.
   

A) 73 B) 72 C) 71 D) 70

2. 
   72 g brom qanday massadagi (g) toluol bilan reaksiyaga kirishadi?
   

A) 138 B) 13,8 C) 1,38D) 92

2. 
   6,4 g kumolni to`la bromlash uchun qanday massadagi (g) brom kerak bo`ladi?
   

A) 25,6 B) 24,6 C) 26,5 D) 26,4

Aromatik uglevodorod tuzilishini aniqlashga oid.

1. 
   Toluol nitronlanganda nechta mono-nitro
   

izomerlari xosil bo’ladi?( yon zanjirning nitronlanishi hissobga olmang)
A) 1 B) 2 C) 3 D)4

2. 
   o-ksilol nitronlanganda nechta mono-nito izomerlari xosil bo’ladi?( yon zanjirning nitronlanishi hissobga olmang)
   

A) 1 B) 2 C) 3 D)4

3. 
   p-ksilol nitronlanganda nechta mono-nitro
   

izomerlari xosil bo’ladi?( yon zanjirning nitronlanishi hissobga olmang)
A) 1 B) 2 C) 3 D)4

4. 
   m-ksilol nitronlanganda nechta mono-nitro izomerlari xosil bo’ladi?( yon zanjirning nitronlanishi hissobga olmang)
   

A) 1 B) 2 C) 3 D)4

5. 
   Tarkibi C8H10bo'lgan aromatik uglevodorod oksidlanganda benzoldikarbon kislota, nitrolanganda (H2SO4ishtirokida) esa tarkibi C8H9NO2bo'lgan ikkita izomer aralashmasi olinsa, aromatik uglevodorod tuzilishini aniqlang, (yon zanjirning nitrolanishi hisobga olinmasin)
   

A) 6 B) 5 C) 3, 4, 6 D) 1, 2, 5

7. 
   Tarkibi C8H10O bo'lgan modda temir (III) xlorid bilan rangli mahsulot hosil qilmaydi. Ushbu modda vodorod bromid bilan tarkibi C8H9Br bo'igan modda, kaliy permanganat ta'sirida oksidlanib, tarkibi C8H6O4bo'lgan modda hosil qilsa, uning tuzilishini aniqlang.
   

A) 1, 6 B) 2,4 C) 2, 5 D) 1, 3, 4, 6

7. 
   Aromatik uglevodorodga konsentrlangan nitrat va sulfat kislotalar aralashmasi ta'sir ettirilganda tarkibida bittadan NO2guruh tutgan uchta izomer aralashmasi hosil bo'ldi. Reaksiya uchun olingan aromatik uglevodorod tuzilishini aniqlang. (yon zanjirning nitrolanishi hisobga olinmasin)
   

A) 6 B) 3, 4, 6

C) 1, 2,5 D) 5

6. Tarkibi C9H12bo'lgan aromatik uglevodorod oksidlanganda benzoldikarbon kislota, nitrolanganda (H2SO4ishtirokida) esa tarkibi C9H11NO2 bo'lgan uchta izomer aralashmasi olinsa, aromatik uglevodorod tuzilishini aniqlang. (yon zanjirning nitrolanishi hisobqa olinmasin)

A) 1, 3 B) 2, 4,6 C) 5 D) 5, 6

9. 
   Bromli suvni rangsizlantiradigan, kaliy permanganat bilan oksidlanganda dikarbon kislota hosil qiladigan va kumush oksidning ammiakdagi eritmasi bilan cho'kma hosil qiladigan uglevodorod strukturasini aniqlang
   

A) 2,5,6 B) 1,3,4 C) 3,5,6 D) 1,2,4

9. 
   Aromatik uglevodorodga konsentrlangan nitrat va sulfat kislotalar aralashmasi ta'sir ettirilganda tarkibida bittadan NO2guruh tutgan to'rtta izomer aralashmasi hosil bo'ldi. Reaksiya uchun olingan aromatik uglevodorod tuzilishini aniqlang. (yon zanjirning nitrolanishi hisobga olinmasin)
   

A) 2, 4,6 B) 4 C) 1, 3,5 D) 3

9. 
   Tarkibi C9H12bo'lgan aromatik uglevodorod oksidlanganda benzoldikarbon kislota, nitrolanganda, (H2SO4ishtirokida) esa tarkibi C9H11NO2, bo'lgan ikkita izomer aralashmasi olinsa, aromatik uglevodorod tuzilishini aniqlang (yon zanjirning nitrolanishi hisobga olinmasin).
   

A) 3 B) 1, 2,3 C) 2 D) 2,4

9. 
   Bromli suvni rangsizlantiradigan, kaliy permanganat bilan oksidlanganda dikarbon kislota hosil qiladigan va kumush oksidning ammiakdagi eritmasi bilan cho'kma hosil qiladigan uglevodorod strukturasini aniqlang.
   

A) 2, 5,6 D) 3, 5, 6 B) 1, 2, 4 C) 1, 3,

4

9. 
   Tarkibi C8H10bo'lgan aromatik uglevodorod nitrolanganda (H2SO4 ishtirokida) tarkibi C8H9NO2bo'lgan ikkita izomer aralashmasi hosil bo'lsa, aromatik uglevodorod tuzilishini aniqlang.(yon zanjirning nitrolanishi hisobga olinmasin).
   

A) 2, 3, 4 B) 2, 4 C) 3 D) 1,3,4

9. 
   Tarkibi C8H10O bo'lgan modda temir(III) xlorid bilan rangli mahsulot hosil qilmaydi. Ushbu modda vodorod bromid bilan tarkibi C8H9Br bo'lgan modda, kaliy permanganat ta'sirida oksidlanib tarkibi C7H6O2bo'lgan modda hosil qilsa, uning tuzilishini aniqlang.
   

A) 4, 5 B) 1, 3, 6 C) 1,6 D) 1, 2, 3, 6

Arenlarga oid ketma – ketlik.

1. Quyidagi reaksiya sxemasida Y modda (massasi 80,21 g) tarkibida kislorod-18 izotopini tutgan

benzol kislota

^I  x ^II y ^III

p-brombenzoy

propanol-2 bo’lib, 175,54 uchlamchi butilbenzoldan olingan organik birikma Z ni massasini (g) hisoblang.

C2H5C(CH3)3 ^
^K^M^nO^{4 ,H}   X ^Y Z



A) 217,46 B) 214,14 C) 211,56 E) 222,44

1) CH3Cl; AlCl3 2) KMnO4+H+ 3) Br2; Fe; 4) Br2;

hv; 5) O2; V2O5
A) 3,1,2 B) 3,1,5 C) 1,4,2 D) 1,3,2

7. O’zgarishlar sxemasidagi X,Y va Z maxsulotlarni toping

2. 
   Quyida keltirilgan sxema bo’yicha 138 g propilbenzoldan olingan modda Z ning massasi (g) ni hisoblang. Sxemadagi massasi 54,2 g Y tarkibida 18O
   

toluol ^

_Cl_{2 }

Z
izotopi bo’lgan etanol ekanligi ma’lum. propilbenzol ^K^M^nO⁴  X ^Y Z A) 169,3 B) 171,6 C) 179,1 D) 174,8

2. 
   Quyidagi sxema asosida X uglevodorodning tarkibi
   

C7H5N3O6 bo’lgan Y birikmaning va tarkibi C7H6O2 bo’lgan birikma Z larni aniqlang.

1) metilsiklogeksan 2) toluol 3) siklogeksan

4) pikrin kislota 5) trinitrotoluol 6) benzoy kislota

7) tereftal kislota

A) 1,4,6 B) 2,5,6 C) 2,5,7 D) 3,5,7

2. 
   Quyidagi o’zgarishlar qatorida X moddani aniqlang:
   

1. 
   benzilxlorid, o-xlortoluol, p-xlortoluol
   
2. 
   o-xlortoluol, p-xlortoluol, benzilxlorid
   

3. 
   geksaxlorbenzol, xlorbenzol, benzilxlorid
   

4. 
   geksaxlorsiklogeksan, p-xlortoluol, o- xlortoluol
   

8. 
   Og’ir suvdan 162 g, benzoldan 133 ml (p = 0,88g/ml) olib, quyidagi sxema bo’yicha olib borilgan reaksiyada hosil bo’lgan y modda massasini
   

 x  y
Na бензол;Pt

hisoblang. D2O

A) 121,5 B) 113,4 C) 226,5D) 135

8. 
   Stexiometrik nisbatda olingan alkan va kisloroddan borat 6 mol aralashma portlatildi. Suv
   

bug’larikondensatlangandan keyin bosim 50% ga

kamaygan bo’lsa, alkanni aniqlang. (T=const; P=const)

A) etan B) metan C) propan D) butan

8. 
   Stexiometrik nisbatda olingan alkan va kisloroddan