Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

.
10
–2 
nm) ga teng, etanda 1,54 
о
А
(15,4
.
10
–2
nm). 
Gibridlanish va orbitallar o’lchamlari. 
Spektral taxlillar, etilendagi uglerod–vodorod 
bog’ uzunliklari 1,086 
о
А
(10,86
.
10
–2
nm), etandagi uglerod – vodorod bog’ uzunligidan 1,102 
о
А
(11,02
.
10
–2
nm) qisqa ekanligini ko’rsatadi.
Etilendagi uglerod - vodorod bog’lar, masalan: etandagi kabi oddiy bog’lar hisoblanib, 
ammo ular 
sp
2
-orbitallarning qoplanishi natijasida hosil bo’lgan. 
sp
3
-Orbitallarni 
sp
2
-orbitallar 
bilan taqqoslash natijasi kamroq 
p
-xarakter va ko’proq 
s
-xarakterga ega ekanligini ko’rsatadi. 
r-
Orbital yadrodan uzoqroq, 
s-
orbital esa yadroga yaqinroq joylashgan. Gibrid orbitalning s-
xarakteri ortishi bilan uning samarali o’lchami kamayib boradi va bir paytda ayni atom bilan 
bog’ uzunligi qisqaradi. Shunday qilib, 
sp
2
-gibridlangan uglerod atomi bilan vodorod orasidagi 
bog’ (
sp
2 
– s
), 
sp
3
-gibridlanganga nisbatan (
sp
3 
– s
) qisqa bo’lishi kerak. 
Gibridlanish va orbitallar o’lchamini o’rganishlar, molekuladagi bog’ uzunligidan boshqa 
xususiyatlarni, masalan ba`zi uglevodorodlarning solishtirma kislotaligini yoki ba`zi aminlarning 
solishtirma asosliligini tushuntirishda qo’llaniladi. Bundan tashqari gibridlanish xarakterining 
o’zgarishi molekulaning barqarorligiga ta`sir ko’rsatadi. 
Alohida vakillari 
Propilen. 
Alkenlar qatorining keyingi vakili propilen