Organik birikmalarning tuzilish nazariyasi


Kovalent bog‘lanish parametrlari



Download 5,04 Mb.
bet4/6
Sana24.03.2022
Hajmi5,04 Mb.
#508390
1   2   3   4   5   6
Kovalent bog‘lanish parametrlari. Kovalent bog‘ energiyasi, bog‘ uzunligi, bog‘ qutbliligi, bog‘ qutblanuvchanligi, bog‘ yo‘nalishi kabi qator tushunchalar kovalent bog‘lanish parametrlaridir.
Bog‘ energiyasiuning mustahkamligini bildiradi. Bog‘lanish energiyasi deganda shu bog‘ni uzish uchun zarur energiya tushuniladi. Bu energiya kJ/mol yoki kkal/mol bilan o‘lchanadi. Molekulada bir xil bog‘lardan bir nechta bo‘lsa, bog‘ energiyasini topish uchun molekulaning hosil bo‘lish (yoki dissotsilanish) energiyasi bog‘lar soniga bo‘linadi. Masalan, CH4 uchun dissotsiatsiya energiyasi 1660 kJ/mol ga, C–H bog‘ soni esa 4 ga teng.U holda
EC–H = = 415 kJ/mol
Demak, C–H oddiy bog‘ning energiyasi 415 kJ/mol ga teng ekan.
Bog‘ uzunligi molekulani hosil qiluvchi atomlar yadrolari orasidagi masofa bo‘lib, angstrem (1Ao=10-10 m) yoki nanometr (1 nm109m) larda ifodalanadi va elektronografik yoki rentgenografik metodlar yordamida aniqlanadi.
Bog‘ yo‘nalishi. Molekuladagi yadrolarni birlashtiruvchi to‘g‘ri chiziqlar orasidagi burchak valent burchak deyiladi. Valent burchaklar spektroskopik metodlar bilan aniqlanadi.
Bog‘ qutbliligi. Agar molekula hosil qilayotgan atomlarning elektromanfiyligi bir-biridan ko‘proq farq qilsa, umumiy elektron bulut yadrolar o‘rtasida bir tekis taqsimlanmaydi. U elektromanfiyligi katta bo‘lgan atomga tomon siljiydi. Natijada molekulaning bir qismi manfiy, ikkinchi qismi esa musbat zaryadlanadi. Bunday bog‘lanish qutbli kovalent bog‘lanish deyiladi.
Organik birikmalarda elektron zichligining elektromanfiy atom tomoniga siljishi natijasida samarador yoki qisman (to‘liqmas) zaryadlar paydo bo‘ladi. Siljish to‘g‘ri ko‘rsatgich bilan ko‘rsatilib, qisman zaryadlar esa + va –­bilan belgilanadi:

Bog‘ qutblanuvchanligi. Kovalent bog‘lar uchun qutblanuvchanlik – tashqi elektromagnit maydon ta’sirida o‘z qutbligini o‘zgartirish (oshirish) qobiliyati xosdir. Bunday maydonni kimyoviy reaksiyalar jarayonida yaqinlashayotgan molekula ham hosil qilishi mumkin. Shuning uchun qutblanuvchanlik muayyan darajada kimyoviy xossalarni belgilaydi.1-jadvalda organik birikmalarda uchraydigan kovalent bog‘larning ayrim parametrlari keltirilgan.
1-jadval
Kovalent bog‘larning ayrim parametrlari

Kovalent bog‘

Uzunligi, nm

Energiyasi, kJ/mol

Qutbligi, debay

Qutblanuvchanligi, sm3

C–C
C=C
CC
C–N
C=N
CN
C–O
C=O
C–F
C–Cl
C–Br
C–I
H–C
H–O
H–N
N–N
N=N
NN
N–O
N=O
H–S

0,154
0,133
0,120
0,147
0,127
0,115
0,143
0,121
0,140
0,176
0,191
0,212
0,109
0,096
0,101
0,148
0,124
0,109
0,137
0,122
0,134

348
620
810
290
615
880
340
710
485
330
280
240
415
465
390
160
420
950
200
400
340

0
0
0
0,5
1,4
3,1
0,7
2,4
1,4
1,5
1,4
1,3
0,4
1,5
1,3
0
0
0
1,0
3,0



1,3
4,2
6,2
1,6
3,8
4,8
1,5
3,3
1,4
6,5
9,4
14,6
1,7
1,7
1,8
2,0
4,1

2,4
4,0


4,8




Download 5,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish