Orfografiya va axborot kommunikatsion texno -logiyalar

IMLO QOIDALARINING QIYOSIY TAVSIFI

Kirill yozuviga asoslangan imlo qoidalari. 1.Qoidaning dastlabki 3 paragrafini “Ayrim harflar imlosi” bo‘limi tashkil etadi. Bo‘limning nomlanishidan ham ko‘rinib turibdiki, kirillcha o‘zbek alifbosidagi barcha harflar imlosini qamrab olish ko‘zda tutilmagan. 2.Uning 11 paragrafi unlilar imlosiga bag‘ishlangan 3. Bir paragrafda yonma-yon keladigan unlilar tavsiflangan (идиома, аэростат, оила, оид, доир, шоир kabi). 4. To‘rtinchi paragrafda е, ё, ю, я harflarining yozilishi bayon etilgan. 5. Imlo qoidalarida в, г, з, к, л, м, п, р, с, т, х, ч, ш, к, гharflari va ularning qo‘llanishiga doir fikrlar berilmagan.

Yangi imlo qoidalari 1. Yangi imlo qoidalarining “Harflar imlosi” bo‘limi ikki qismga ajratilgan. 1. Unlilar imlosi (7 band) 2. Undoshlar imlosi (25 band). 2.Ularda har bir harf alohida bandlarda tasniflangan. Yonma-yon kelgan unlilar, undoshlar hamda tutuq belgisining qo‘llanishiga alohida bandlar ajratilgan. 3.Qoidalar ancha ixcham, tartib bilan berilgan. Harflar imlosi haqidagi qoidalar uni o‘rganuvchilar uchun ancha qulay va yengil tuzilgan. Bu esa uni o‘zlashtirishni osonlashtiradi. Ayniqsa, unda е, ё, ю, я harflari, ь belgisi bilan bog‘liq qoidalarning yo‘qligi ham hozirgacha turli- tuman yozib kelingan so‘zlarning to‘g‘ri yozilishini ta’minlash uchun xizmat qiladi:  yo‘l, yigit, yetti, yaxshi, yoz, yulduz; tuya, dunyo, tayyor, soy, to‘y kabilar. Chunki uning birgina o‘zi е, ё, ю, я, йharflarining yozilishini qoidalashtiradi. 4. Yangi imlo qoidalarida o‘zbek tiliga o‘zlashgan va hozirgacha “ц” harfi bilan yozib kelingan so‘zlar imlosi berilmagan. Kirill yozuviga asoslangan imlo qoidalarining 17-, 18- §lari uchun shunday so‘zlar imlosi haqida edi.