Order sistemi

Order sistemi.
İlk dafa orderlär Qadim Misirin Fiv şeherinde yerleşen Karnak ve Luksor mabadlarinin icinda gormak olar.Orada 134 çox sütunlar yerläşir.Bu üsluba hipoüslub deyilir.Qadim Yunanistan'da order müäyyän firmalara vä ölçülara adadan Misirden ferqli olaraq tikililerin içinden çöla çixardilib.Qadim Yunanistan memarliginda 3 növ öder sistemi tatbiq olunub. Bunlar:Dirik,ionik,korinf.
Antik Roma'da,Yunan nümunalari ila yanaşı orderlarin yeni növlari geniş istifada olunub.Bunlar toskan(Orveto mabadi va kompozitniy(İmperator Tıtin qelebesi namine tikilmiş Zafar tagi).
Order sistemi uzun müddet arzında renessans,barokko,klassisizm,neoklassisizm üslubların memarliğında da öz aksini tapib.Muasir memarlığın praktikasında order sistemi geniş istifada olunur.
İtalyan İntibah dövrünün memarlığında Renessans üslubu geniş yayılmışdır.
Antik Dövrün mirası İtaliyada demak olar ki geç vaxt unudulmur,hetda qotik dövrda antik adetler daha muasirlaşir.Memar Vetruviyin yapılmış kitabları buna aydın asas gatiriler.Bu kitab mabadlarin yıkılma qaydalarina hasr olunub. Burada Vetruviy orderlarin qurulma qaaydalarin izah edib.Sütunun aşağı diametr ölçü volaraq kimi hesab olunur.
Vetruviyin memarliq nisbatlarina aid tövsiyylari diqqatla öyranilmişmidir.XV-XVI asırlarda S.Serlio,V.Skamossi,L.B.Albertinin da oxşar işlari yaranmışdır.
Ancaq daha başa düşülan va memarlar tarafından an çox istifade olunan D.B.Vinyolinin «Memarıiğın 5 orderinin qaydaları» işidir.Andrea Palladionun «Memarliq hagginda 4 kitab» kitabı da çox böyük rağbat qazanıb.Bu iki kitablar bir çox memarlıq asarlarinin taranması da çox ahamiyyatlidir.
Order sisteminin 4 asas növlari movcuddur:Toskan,dorik,ionik va korinfdir.5-ci order növü kompozit(mürakkab)-ionik va korinf orderlarinindan ibaretdir.
Dorik-Bazasi(aşağı hissasi,tamalli)yoxdur.Kobud-kişi vücudu kimi.
İonik-Baza(aşağı hissa var,tamall).Buynuz şakilinda.
Korinf-Baza(aşağı,tamall var).Akanf gülü formasında.