Moliyaviy tizim: ta’rifi, mazmun-mohiyati- moliyaviy bitimlar tuzish, aktivlar va risklarni almashishda foydalaniladgan bozorlar va boshqa maxsus institutlar majmuasi
Bog'liq MOLIYA ORALIQ VA YAKUNIY IMTIHON SAVOLLARI NA’MUNASI (2)
Moliyaviy tizim: ta’rifi, mazmun-mohiyati- moliyaviy bitimlar tuzish, aktivlar va risklarni almashishda foydalaniladgan bozorlar va boshqa maxsus institutlar majmuasi
Moliyaviy tizimda moliyaviy oqimlarning tutgan o‘rni- moliyaviy resurslari ortiqcha bo`lgan iqtsodiy subyektlardan moliyaviy resurslari defitsiti bo`lgan iqtsodiy subyektlarga oqib o`tishiga moliyaviy oqim d-di
moliyaviy mablag‘lar moliyaviy tizim tuzilmalarining turli elementlari
orqali moliyaviy mablag‘lari ortiq bo‘lgan mablag‘ defitsiti kuzatilayotgan kompaniyalarga oqib o‘tadi Moliyaviy tizim yordamida resurslarning vaqt (zamon) va makonda aylanib yurishi-
Moliyaviy tizim orqali risklarni boshqarish (riskiy boshqaruv)- - Moliyaviy tizim risklarni boshqarish (riskiy boshqaruv) uchun imkoniyatlarni vujudga keltiradi. Pul resurslarini moliyaviy tizim yordamida ko‘chirib o‘tkazishga o‘xshab, risk ham ko‘chirib o‘tkaziladi. Moliyaviy tizimda vositachilar, masalan, riskni ko‘chirish bilan bog‘liq faoliyatga ixtisos-lashtirilgan sug‘urta kompaniyalari mavjud. Bu kompaniyalar o‘zlarining risklilik darajasini kamaytirishni xoxlovchi mijozlardan maxsus sug‘urta pullarini undiradilar va ularni ma’lum bir mukofot evaziga sug‘urta talablarini to‘lashga va riskni bo‘yniga olishga rozilik beradigan investorlarga beradilar.
Moliyaviy tizim yordamida hisob-kitob-to‘lovlarni amalga oshirish-Moliyaviy tizim kliring operatsiyalarini amalga oshirish hamda tovarlar, xizmatlar va aktivlar almashinuvini rag‘batlantiruvchi usullar bilan to‘lovlarni amalga oshirishga imkon (yordam) beradi. Moliyaviy tizimning eng muhim funksiyalaridan biri odamlar va firmalarni tovar va xizmatlarni sotib olish jarayonida to‘lovlarni amalga oshirishning samarali usuli bilan ta’minlanishini o‘z ichiga oladi
Moliyaviy tizim tufayli resurslarning birlashishi va kapitaldagi ishtirok ulushining bo‘linishi- Moliyaviy tizim katta ko‘lamdagi korxonani tashkil etish yoki yirik korxonalar kapitalini ko‘p sonli mulkdorlar o‘rtasida bo‘lish uchun moliyaviy mablag‘larning birlashish mexanizmini ta’minlaydi. Zamonaviy iqtisodiyotda to‘laqonli biznesni yurgizish uchun zarur bo‘lgan investitsiyalarning minimal hajmi, ko‘pincha, alohida odamning va hatto eng katta oilaning pul mablag‘laridan oshiq bo‘ladi. Moliyaviy tizim uy xo‘jaliklari mablag‘larini, keyinchalik unga muhtoj bo‘lgan firmalar foydalanadigan yirik kapitalga birlashtirish yoki yirik-lashtirish uchun imkoniyat yaratadi
Moliyaviy tizim tomonidan informatsion qo‘llab-quvvatlash (axborot ko‘magi)- Moliyaviy tizim iqtisodiyotning turli jabha (sektor)larida qabul qilinuvchi mustaqil qarorlarni muvofiqlashtirishga yordam beradigan narx (baho) axborotini taqdim etadi. Gazetalar, radio va televideniye qimmatli qog‘ozlar kursi va foiz stavkalari to‘g‘risidagi axborotni har kuni xabar qiladilar.
Moliyaviy tizim yordamida stimullashtirishning psixologik muammolarini yechish-Agar moliyaviy operatsiyaning bir tomoni bitim bo‘yicha boshqa hamkor bilmaydigan axborotga egalik qilganda, yoki bir tomon boshqasi uchun qaror qiluvchi agent hisoblanganda paydo bo‘ladigan stimullashtirishning psixo-logik muammolari moliyaviy tizim yordamida hal qilinadi. Stimullashtirishning psixologik muammolari shartnoma tomonlari ko‘pincha bir-birini kuzatish va biri ikkinchisini nazorat qilish imkoniyatiga ega bo‘lmaganlari uchun yuzaga keladi. Stimullar bilan bog‘liq bo‘lgan muammolar, odatda, uch turga bo‘linadi va ular xalqaro amaliyotda quyidagicha nom olgan: