Орқа мия: топографияси, ташқи тузилиши, ўровчи пардалар

Yelka chigali: hosil bo’lishi, topografiyasi va innervatsiya soxalari

Yelka chigali - plexus brachialis bo‘yin 5-8-segm entlarining (S_V - S_VIII) oldingi tarmoqlari hamda I ko‘krak segmentining (Th_I) oldingi tarm oqlaridan hosil bo’ladi. Chigaldan uch to‘plam: lateral, medial, orqa to‘plam (tutam) nerv guruhlari ajraladi. Yelka chigalida o ‘mrov suyagining ustki - pars supraclavicularis va osti - pars infraclavicularis qismlari bo’ladi. Yelka chigalining pars supraclavicularis tarmoqlari: 1. N. dorsalis scapulae - kurak suyagining ichki qirrasi bo‘ylab yo‘naladi. U harakat tarmoqlaridan tashkil topib, m. levator scapulae, m. m. rhomboideus major et minor mushaklarini innervatsiya qiladi.

2. N. thoracicus longus - harakat tarmoqlari bo’lib, oldingi tishsimon mushak - m. serratus anterior bo‘уlab yo‘naladi va shu mushakni innervatsiyalaydi.

3. N. suprascapularis - kurak suyagidagi incesura scapulae o ‘ymasi orqali fossa supraspinata sohasida paydo bo’ladi. Bu nerv m. supraspinatus, m. infraspinatus m ushaklarini va yelka bo’g’imi kapsulasini innervatsiyalaydi.

4. N. n. pectorales medialis et lateralis - harakat tolalaridan iborat boMib, ko‘krakning katta va kichik mushaklari - m. pectoralis major et minor lami innervatsiyalaydi.

5. N. subclavius - harakat tolalaridan tashkil topib, o ‘mrov osti mushagi - m. subclavius ni innervatsiyalaydi.

6. N. n. subscapulares harakat tolalaridan tashkil topib, kurak osti mushagi - m. subscapularis, katta yumaloq mushak - m. teres major lami innervatsiyalaydi.

Qo’lning teri nervlari (old tomondan). 1 - n. supraclavicularis (C3-4); 2 - n. cutaneus brachii lateralis (C5-6); 3 - n. intercostobrachialis (Th2); 4 - n. cutaneus antebrachii medialis (C8-Thl); 5 - n. cutaneus brachii medialis; 6 - n. cutaneus brachii lateralis; 7 - n. cutaneus antebrachii lateralis; 8 - r. palmaris n. mediani; 9 - r. palmaris n. ulnaris; 10 - r. su p erficial n. radialis (c7-8); 11 - n. ulnaris (c8 -th l); 12 - n. medianus (C6, 7, 8).

Bu nervdan ajraladigan tarm oq n. thoracodorsalis orqaning serbar mushagi - m. latissimus dorsi ni innervatsiya etadi. 7. N. thorocodorsales - ko‘krakning orqa nervi. Kurak suyagining tashqi chekkasi bo‘ylab yo‘nalib, orqaning serbar mushagi - m. latissimus dorsi ni innervatsiya etadi. Ba’zan, bu nerv qo‘ltiq nervi - n. axillaris dan ajraladi. Yelka chigalining o ‘mrov osti qismi - pars infraclavicularis dan chiqadigan tarmoqlar. 1. N. axillaris - qo‘ltiq osti nervi aralash guruh nerv tolalariga ega. Yelka sohasidagi to‘rtburchak teshik foramen quadrilaterum orqali o‘tadi. Bu nervning harakat tolalari - r.r.muscularis deltasimon mushak - m. deltoideus, kichik yumaloq mushak - m. teres minor ni innervatsiyalaydi. Sezuvchi tolalar esa yelka bo ‘g ‘imi kapsulasi ham da yelkaning lateral terisini innervatsiyalaydigan n. cutaneus brahi lateralis superior tarm oqlarini ajratadi. 2. N. cutaneus brahii medialis - yelka sohasining medial terisini innervatsiya etadigan sezuvchi tolalardan tashkil topgan.

3. N. cutaneus antebrachii medialis - bilak sohasidagi medial terini innervatsiya etadigan sezuvchi tolalardan tashkil topgan. Oldingi - r.anterior va orqa - r. posterior shoxlarga ajraladi.

4. N. musculocutaneus - m ushak - teri nervi aralash nerv tolalaridan hosil bo‘ladi. Harakatlantiruvchi nerv tolalari yelkaning oldingi guruh mushaklari:

m. coracobrachialis, m. biceps braqii, m. brachialis lami innervatsiya etadi. Sezuvchi tolalari - n. cutaneus antebrahii lateralis bilak sohasining lateral terisini va kaft terisining thener sohasini innervatsiyalaydi.

5. N. ulnaris - tirsak nervi aralash nerv tolalaridan hosil bo‘ladi. Bu nerv yelka sohasida tarmoq ajratmaydi.

Tirsak nervining bilak sohasidagi tarmoqlarida rami articulares - tirsak bo‘g ‘imini sezuvchi tolalar bilan ta’minlaydi;

b) rami muscularis - harakat tolalaridan bo‘lib, bilakning oldingi yuzasidagi m. flexor carpi ulnaris ham da m. flexor digitorum profundus mushaklarini innervatsiyalaydi;

d) ramus superficialis - V barmoq asosidagi hypothener terisini innervatsiya etadi;

e) ramus profundus - harakat tolalaridan tashkil bo‘lib, hypothener sohasidagi mushaklami: m. flexor digiti minimi, m. abductor digiti minimi, m. m. interossei; III va IV m. m. lumbricale ni; thener sohasidagi m. flexor pollicis blevis ning chuqur boshchasini; m. adductor pollicis mushaklarini innervatsiya etadi;

f) ramus palmaris n. ulnaris - aralash tarmoqlami saqlaydi. Kaft yuzasi va tarmoqlari - m. palmaris blevis mushagini innervatsiyalaydi. Sezuv tolasi - n. digpalmares proprii 1-, 5-barmoq, jimjiloq (V) va IV barmoq terisining ichki yuzasini innervatsiya etadi.

g) ramus dorsalis n. ulnaris - sezuvchi tolalardan hosil b o iib , n.n. digitales dorsales qo’l panjasiningorqayuzasi sohasida V, IV barmoq terisini va III barmoqning ichki yuzasini innervatsiya etadi (2-, 5-barmoq terisini).

6. N. medianus - aralash nerv tolalaridan hosil boMadi. Bu nerv yelka sohasida tola chiqarmaydi. Oraliqdagi nerv - n. medianus medial va lateral ildizlardan radix medialis et lateralis n.medianus sifatida boshlanadi. Bilak sohasida oldingi oraliq nerv - n. interosseus antebrachii anterior tarm og‘ini ajratadi. Bu nervdan bilak sohasida - rami muscularis harakat tolasi chiqadi. Bu tolalar bilakning oldingi guruh mushaklari: m. pronater teres; m. palmaris longus; m.fiexor carpi radialis; m. flexor digitorium superficial; m. flexor pollicis longus; m. pronator quadratus ni innervatsiya etadi. Kaft sohasida ramus palmaris n. mediani tarmog‘i ajraladi. Bu tarmoq aralash boMib, sezuvchi tolalari umumiy barmoq nervi - n.n. digitales palmares proprii barm oqlarning xususiy nervi sifatida kaft yuzasidagi I, II, III barmoqlar va IV barmoqning lateral terisini (3-, 5-barmoq terisini) innervatsiya etadi. Harakat tolalari esa kaftning thener guruhidagi: m. abductor pollicis blevis; m. opponens pollicis; I, II m. lumbricalis mushaklarini innerv atsiya etadi. 0 ‘raliqdagi nerv shoxchasi - r. communicans cum nervo ulnaris tirsak nervi bilan kaft sohasida qo‘shiladi. 7. N. radialis - bilak nervi aralash tolalar saqlaydi. Yelka sohasida harakat tarmog‘i - rami musculares yelkadagi orqa guruh mushaklari - m. triceps va m. anconeus larni innervatsiya etadi. Yelka sohasida ajraladigan sezuvchi tarmoqlar: n. cutanei brachii posterior et lateralis inferior yelkaning orqa va pastki-lateral terisini innervatsiya etadi. Bilak sohasidagi sezuvchi tola - n. cutaneus antebrachi posterior bilakning orqa terisini innervatsiya etadi. Bilak sohasidagi r. profundus shoxidan ajralgan n.interosseus antebrachii posterior va rami muscularis harakat tolalari bilakning orqa guruh mushaklari: m. brachioradialis, m. extensor carpi radialis longus, m. extensor carpi radialis blevis, m. extensor digitorum, m. extensor digiti minimi, m. extensor carpi ulnaris, m. supinator, m. abductor pollicis longus, m. extensor pollicis blevis, m. extensor pollicis longus, m. extensor indicis ni innervatsiya qiladi. Bilak nervidan ajraluvchi kaft orqa sohasidagi sezuvchi tolalari: ramus superficialis tarmog‘idan tirsak nervi bilan qo‘shiladigan tarmoq - n. communicans ulnari hamda barmoqlar nervi - n.n.digitales dorsales ajralib turadi. I, II barmoq terisi. III barmoq lateral terisini innervatsiya etadi.