Орқа мия: топографияси, ташқи тузилиши, ўровчи пардалар

Ҳаракатлантирувчи (III, IV, VI) бош мия нервларнинг функционал ва клиник анатомияси: ўзаклари, чиқиш жойлари, асосий тармоқлар ва иннервация соҳалари.

III juft, ko'zni harakatlantinrvchi nerv (n. oculomotorius) taikibida harakatlantiiuvchi va vegetativ tolalari bor. Ular - o‘rta miyaning to ‘rt tepaligini yuqori tepachalari sohasida, Silviy suv yo'li tubida joylashgan harakatlantiruvchi (nucleus nervi oculomatorii) va qo'shimcha vegetativ. Toq mayda hujayrali (Perlia) vegetativ o ‘zak kiprikli mushakni innervatsiya qiladi. Ko'zni harakatlantiruvchi nerv miya oyoqchalarining (Y a k u b o v ic h ) (n u c le u soculomatorius accesorius) o ‘zak!aridan boshlanadi. Juft yirik hujayrali somatik o 'z ak ko‘z olmasi mushaklarini innervatsiya qiladi. Juft mayda hujayrali vegetativ o ‘zak k o ‘z qora chig‘in i to ray tiru v ch i mushakni innervatsiya qiladi. medial yuzasidan chiqadi. U oldinga yo'nalib, ko‘z kosasining yuqori tirqishi orqali ko‘z kosasiga kiradi va ikki shoxga bo'linadi. Ustki shox (r. superior) sof harakatlantiruvchi b o ‘lib, ustki qovoqni ko‘taruvchi mushak (m.levator palpebrae superior) va ko‘zning yuqori to ‘g ‘ri mushagini (m.rectus superior) innervatsiya qiladi. Pastki shox (r. inferior) aralash. Uning harakat tolalari ko‘zining pastki va medial to ‘g‘ri mushaklami (mm.rectus inferior e t medialis) hamda pastki qiyshiq mushakni (m.obliquus inferior) innervatsiya qiladi. Vegetativ tolalari pastki shoxtarkibidan chiqib, kiprikli tugungaboradi

IV juft, g‘altak nervi (n. trochlearis) harakatlantiruvchi nerv. Uning bitta harakatlantiruvchi o ‘zagi (nucleus n.trochlearis)o‘rtamiy atomio stid a pastki tepachalar sohasida joylashgan. Nerv miya asosidan yuqorigi miya yelkanining lateral tomonidan chiqadi va miya oyoqchasini tashqi tomonidan aylanib o ‘tib oldinga yo‘naladi. Nerv kalla bo‘shlig‘idan ko‘zkosasining yuqori tirqishi orqali ko‘z kosasiga kiradi va ko‘zning ustki qiyshiq mushagini (m.obliquus superior) innervatsiya qiladi

VI ju ft, uzoqlashtiruvchi nerv (n . abducens) h a r a katlantiruvchi nerv. Uning yagona harakatlantiruvchi o ‘zagi (nucleus n.abducentis) ko'prikda joylashgan. Nerv miya asosidan ko‘prik bilan uzunchoq miyaning o lrtasidagi egatdan chiqadi. Oldinga yo'nalib, ko‘z kosasining yuqori tirqishi orqali ko‘z kosasiga kiradi va k o ‘zning la te ra l to ‘g ‘ri mushagini (m.rectus lateralis) innervatsiya qiladi.

29. 
    Ҳаракатлантирувчи (XI, XII) бош мия нервларнинг функционал ва клиник анатомияси: ўзаклари, чиқиш жойлари, асосий тармоқлар ва иннервация соҳалари. Бўйин қовузлоғи ҳосил бўлиши, иннервация соҳаси.
    

N. accessorius - qo‘shimcha nervda ikkita harakatlantiruvchi o‘zak bo‘ladi. Bu o‘zaklar uzunchoq

miya va orqa miyaning bo‘yin segmentlarida joylashadi. Asosan, bu nerv X juft nerv tarkibidan ajralib, adashgan nerv bilan birga bo‘yinturuq teshigi - foramen jugularae orqali kalla bo‘shlig‘idan ikkita ildiz sifatida chiqadi: a) radix cranialis (pars vagalis) - kalla qismidagi ildizi; b) radix spinalis (pars spinalis) - orqa miya ildizi. Qo‘shimcha nerv poyasi - tractus nervi accessorii ichki shox - r. internus va tashqi shox - r. externus larga ajraladi. Qo‘shimcha nerv r.r. muscularis shoxlari orqada joylashgan m. trapezius hamda bo‘yindagi m. sternocleidomastoideus mushaklarini innervatsiya etadi. Qo‘shimcha nerv tolalari n. vagus XII жуфт бош мия нервлари: ўзаклари, чиқиш жойлари, асосий тармоқлар ва иннервация соҳалари. N. hypoglossus - til osti nervi tarkibida harakatlantiruvchi o‘zaklar bo‘lib, bu o‘zaklar uzunchoq miyada hamda orqa miyaning bo‘yin segmentlarida joylashadi. Nerv uzunchoq miyaning oldingi yuzasidagi piramida va olivalaming orasidan chiqib, ensa suyagidagi - canalis qypoglossalis orqali o‘tadi. Nervning asosiy tolalari tilning xususiy mushaklarini innervatsiyalaydi. Til osti nervining radix superior tolasi bo‘yin chigali tarmoqlari bilan qo‘shiladi va bo‘yin I qovuzlog‘i - ansa cervicalis ni hosil qiladi. Bu qovuzloqdan ajralgan nerv tolalari m. geniohyoideus hamda til osti suyagi ostidagi mushaklarni innervatsiyalaydi tolalariga qo‘shilib, halqum hamda hiqildoq mushaklarini innervatsiya etishda qatnashadi (ramus internus).

30.