O'quvchilarni chizma standartlari bilan tanishtirish va chizmani taxt qilishga o'rgatish Reja: I. Kirish

28 yanvar 2022 yil Shavkat Mirziyoyev.
Kurs ishi mavzusining dolzarbligi. Hozirgi zamon ishlab chiqarish sharoitida inson mehnatining xarakterli xususiyatlaridan biri, uning texnik obyekt va texnologik jarayonlarni boshqarishdagi vositachiligi bilan ifodalanmoqda. Ishlab chiqarishning qator tarmoqlarida (kimyo, metallurgiya, energetika va boshqa) insonning muloqoti real obyektlar bilan bo‘lmay, balki real o‘tib boruvchi hodisa va jarayonlarning o‘rnini bosuvchi sxemalashtirilgan boshqaruv pultlari bilan olib boriladi. Chizmalarsiz biror buyumni yoki uning detallarini, qurilish ishlarini aniq bajarib bo‘lmaydi.
Detallarning ish chizmalari buyumning asliga qarab olingan eskiz bo’yicha yoki buyumning konstruktor tuzgan ish chizmasi bo’yicha ishlanadi. Odatda, ish chizmalari buyum tarkibiga kiruvchi har bir detal uchun tuziladi.
Detalning ish chizmasi eskizdan farh hilib, chizma asboblari bilan aniq masshtabda chiziladi. Asl imzolar bilan rasmiylashtirilgan bunday chizmalar asl nusxalar deb ataladi. Asl nusxalardan turli usullarda nusxalar ko’chiriladi, bunday nusxalar dublikatlar deb ataladi. Dublikatlar yorug’lik vositasida nusxalar ko’chirib ko’paytiriladi, bu nusxalardan foydalanib, detallar ko’plab tayyorlanadi.
Detal chizmasidagi tasvirlar soni, ya’ni ko’rinishlar, qirqimlar, kesimlar va chiqarish elementlari soni eng kam, lekin detal shaklini to’g’ri tasvirlash uchun yetarli bo’lishi lozim. Detalning ish chizmasida o’lchamlar, sirtlarning g’adir-budurligi, sirtlar shakli chetga chiqishlari, materialga qo’yiladigan talablar, sirtlarning qoplanishi to’g’risidagi ko’rsatmalar va boshqalar ko’rsatiladi.
O’lcham sonlari va yozuvlari kamida 3,5 o’lchamdagi shriftlar bilan yoziladi.O’quv jarayonida detalning qaysi buyum yoki yig’ma birlik tarkibiga kirishi noma’lum bo’lganligidan detal shartli ravishda belgilanadi, masalan, MCh 00 00 07, bu yerdaa indeks MCh 00 mashinasozlik chizmachiligini, 07 son – chizmachilik kabinetidan olingan, eskizi tuziladigan detalning nomeri.