O’quvchilar jamoasining shaxs rivojlanishidagi o’rni r e j a

Jamoaga qanday talablar qo’yiladi? degan savol tug’ilishi mumkin.

Sinf faqat o’quv faoliyati birligi bo’libgina qolmasdan, balki o’quvchilarga tarbiya berishni tashkil etishning muhim jamoa shakli hamdir. Z. Qo’ziyevning fikricha «jamoaga qo’yilgan umumiy talablarga ko’ra jamoa a’zolari quyidagilardan qoniqish hosil qilishlari kerak:

• o’zaro munosabatlardan;

  
  

• o’qish va mehnat jarayonidan;

  
  

• rahbarlikdan;

  
  

• uyushqoqlikdan;

  
  

• ongli intizomdan;

  
  

• oqilona va foydali faoliyatdan;

  
  

• xotirjamlikdan;

  
  

• o’z qadr-qimmatini saqlashdan;

  
  

• jamoa bilan faxrlanishdan;

  
  

• himoyalanganlikdan.

  
  

Jamoa a’zolariga:

• ixtiyoriylik;

  
  

• demokratik faoliyat;

  
  

• so’z erkinligi;

  
  

• tashabbuskorlik;

  
  

• mastaqillik;

  
  

• faollik;
  

• ijodiy faoliyat ko’rsatishlari uchun imkoniyat yaratilishi kerak»¹.
  

Jamoa va unga qo’yilgan talablar haqida gapirar ekanmiz, turli yoshdagi sinflarda jamoa tashkil etishning farqli tomonlari bormi? Ularning o’ziga xos xususiyatlari nimalardan iborat? degan savol tug’ilishi tabiiy.

O’quvchilar jamoalarini tuzish guruhlarda, sinflarda turli farqlar bilan amalga oshiriladi. Shuning uchun barcha sinflar uchun bir xildagi yo’l-yo’riqlarni belgilab bo’lmaydi.

Ayniqsa, boshlang’ich, V va IX sinflarda o’quvchilar jamoasini tashkil etish va jipslashtirish katta qiyinchiliklar tug’diradi. Bu sinflarda ko’pincha o’quvchilar tarkibi mutloq yangi yoki qisman o’zgaradi. Shuning uchun o’quvchilar

jamoasini yangidan tuzishga to’g’ri keladi.

VI-VII sinflarda o’quvchilar faollari kengayib boradi. Ular ko’proq jamoatchilik ishlarida qatnashadilar, o’zlarining axloqiy tajribalarini boyitadilar, mehnat qilish malakalari va ko’nikmalarini rivojlantiradilar.

Sinf rahbari quyi va o’rta sinflarda bu ishlarni amalga oshirishda bolalar va o’smirlar uyushmasiga, yuqori sinflarda «Kamolot» tashkiloti yordamiga tayanadi.