O’quv yilida umumiy o’rta ta’lim maktablarining

3.
 
Dunyoning siyosiy xaritasidan Lotin Amerikasining to‘laligicha ekvatordan 
janubda joylashgan davlatlarini ko‘rsating. Ushbu davlatlarning poytaxtlaridan 
qaysi birida Quyosh qolganlariga nisbatan so‘ngra botadi? Ushbu shaharning 
geografik koordinatalarini aniqlang
. 
Javob: 
Lotin Amerikasining to’laligicha ekvatordan janubda joylashgan davlatlari: 
Peru, Chili, Boliviya, Paragvay, Argentina, Urugvay. Ular ichida Peru davlatining 
poytaxti Lima shahrida quyosh boshqa poytaxt shaharlarga nisbatan so’ngra botadi. 
Uning geografik koordinatalari: 12
o
06' janubiy kenglik, 77
o
03' g’arbiy uzoqlik 
 
24-BILET 
1.
 
Okeaniya davlatlarining tabiiy resurslari, aholisi va xalqaro ixtisoslashuvi. 
Javob: 
Okeaniya Tinch okeanining janubi-g‘arbiy va markaziy qismlarida 
joylashgan orollar guruhidan tashkil topgan bo‘lib, uning umumiy maydoni – 1,26 
mln km² ni tashkil etadi. Mintaqa Suv resurslari bilan yaxshi ta’minlangan. Sepik 
(1126 km), Flay (1050 km), Uaikato (425 km) Okeaniyaning eng yirik daryolari 
hisoblanadi. Orollarda mineral resurslardan nikel (Yangi Kaledoniya), neft va gaz 
(Papua-Yangi Gvineya, Yangi Zelandiya), mis (Papua-Yangi Gvineya), oltin (Papua-
Yangi Gvineya, Fidji), fosfat (Nauru), dengiz hudularidagi iqtisodiy zonalarda temir-
marganes qotishmalari, kobalt kabilar qazib olinadi. Okeaniya orollari davlatlarining 
asosiy qismi aholi soni kam bo‘lgan davlatlar hisoblanadi. Aholisi, asosan, avstraloid 
kichik irqiga mansub polinez, melanez, mikronez va papuaslardan tashkil topgan. 
Milliy tarkibida turli qabila va urug‘ vakillarining salmog‘i yuqori. Ular papuas va 
avstronez oilalariga mansub. Lekin, mahalliy tillar deyarli muomalada emas. Asosan, 
muloqotda ingliz va fransuz tillaridan foydalaniladi. Xristian diniga e’tiqod 
qiluvchilar salmog‘i yuqori, bundan tashqari, qabilalarda an’anaviy dinlarga e’tiqod 
qiluvchilar ham bor. Tabiiy resurslarga kambag‘alligi, orollararo aloqalarda 
qiyinchiliklarning mavjudligi, mineral resurslar miqdorining chegaralanganligi, 
asosiy eksportbop mahsulotlar ishlab chiqarish jarayoni xalqaro monopoliyalar qo‘l 
ostida to‘planganligi Okeaniya davlatlari iqtisodiyoti rivojlanishiga ta’sir ko‘rsatadi. 
Aholining asosiy faoliyat sohasi qishloq xo‘jaligi hisoblanadi. Unda eksportbop 
monokul’tura ekinlari yetishtirish (kokos pal’masi, shakarqamish, ananas, banan, 
kofe, kakao) asosiy o‘rin tutadi. Okeaniya davlatlari jahon bo‘yicha kopra (quritilgan 
kokos) eksportining 10%, ananas hosilining 90% ini beradi. Chorvachilik, asosan, 
yirik orollar hududida rivojlangan. Chorva mollari soni bo‘yicha mintaqa davlatlari 
orasida Yangi Zelandiya yetakchilik qiladi. Dengiz biologik resurslariga ega bo‘lgan 
mintaqa davlatlari qishloq xo‘jaligida baliqchilik sohasi so‘nggi yillarda rivojlanib 
bormoqda. Sanoatida asosan eksportbop qishloq xo‘jalik mahsulotlarga birlamchi qay 
ta ishlov berish, o‘rmon va konchilik sanoati korxonalari faoliyat olib boradi. Tabiiy 
rekreatsion resurslar ta’sirida xalqaro turizm rivojlanmoqda. Ayniqsa, Fidji, Solomon 

---

31 
orollari sayyohlar eng ko‘p tashrif buyuradigan hududlar bo‘lib hisoblanadi.