o`quv yili - semestr uchun sirtqi bo’lim bt va sti ta`lim yo`nalishi kurs uchun “Ona tili va bolalar adabiyoti” fanidan

3. Aka-uka Grimmlarning “Bir xurmacha shavla” asari tahlili

Qizcha bir kuni o'rmonga maymunjon olib kelish uchun bordi va u yerda bir kampirni uchratdi.

• 
  Salom, - dedi kampir qizchaga.- Menga rahm etib, maymunjoningni bersang-chi!
  
• 
  Mana oling buvijon, - dedi qizcha.
  

Kampir maymunjonni yeb bo'lib:

• 
  Sen menga maymunjonni berding, men ham senga biron narsa sovg'a qilaman. Mana senga xurmacha, sen faqat shuni aytishing kerak:
  
• 
  Bir, ikki, uch,
  

Xurmachada shavla pish.

Shunda u shirin, mazali shavla pishira boshlaydi! Shundan so'ng aytasanki:

-Bir, ikki, uch,

Pishirishdan kech.

Shundan so'ng xurmacha shavla pishirishdan to'xtaydi.

• 
  Rahmat buvijon, - dedi qizcha va xurmachani olib uyiga – onasining oldiga ketdi.
  

“Bir xurmacha shavla” asari bolalarni yaxshilikka yaxshilik bilan javob qaytarishga, rahmat aytishga, gapirish odobiga, mehnat – mashaqqatsiz hech narsaga erishib bo’lmasligiga o‘rgatadi.

4. Uslubiy xususiyatga ega bo‘lgan son va olmoshlarni aniqlab, izohlang.
1. Birdan oldinga munkib, ikkovi ot ham gursillab yiqildi.(M.Ism.)

1. Birdan oldinga munkib, ikkovi ot ham gursillab yiqildi.(M.Ism.)

2. Dalaning kchasi qishdan boshqa vaqtda suv krmagani uchun ikki gaz keladigan bilq-bilq guppon tuproq, yigirma-o’ttiz uloqchi birdaniga yo’l bosib, qaysi otini choptirib, qaysi lkillatib boradi. (A.Qod.)

3. Zay-nab bir qizini uzatgan, uning ikki bolasi bor edi.(S.Ahm.)

4. Husn bozorini kechqurunlar ana bu erda tomosha qil! (O.)

5. Salti bermadi, bu olmoq istadi; Salti qochdi, bu quvladi.(Ch.)

6. U yarim hazil, yarim chin qilib: – Men emas, sha sobiq zamministrlaringiz kamina bilan quda blayotganidan faxrlansin! – dedi.(O.Yo.)

7. Sizga aytadigan endigi gap shukim, boshda Chavandoz yanglish yozganmi, bilmadik, biz Eshmat Mminov blmay, Eshvoy Mminov blib ketibmiz.(O.Yo.)
5. Rasmiy uslubning ishlatilishiga doir 10 ta test topshirig’i tuzish

1. 
    So‘z turkumlarini belgilang:
   

A) ot; B) sifat; D) son; E) fe’l; F) hamma javoblar to‘g‘ri.

2. 
   Berilgan gapda nechta ot bor?
   

Feruzaning akasi tuvakda gul olib keldi.

A) to‘rtta; B) uchta; D) ikkita.

3. 
   Otning so‘roqlarini belgilang:
   

A) kim? nima? B) qanday? D) nima qildi? E) qanaqa? F)nechta?

G) kimlar? nimalar?

4. 
   Ot turkumiga kiruvchi so‘zlarni belgilang:
   

A)yaxshi; B) uchraydi; D) sohillarida; E) to‘qqizta;

4. 
   xirmon; G) sayyohlar.
   

5. 
   Ko‘plikdagi otlarni belgilang:
   

A)sochadilar; B) hasharchi; D) dehqon; E) barglari; F) eshiklar; G) ko‘plab.

6. 
   Ot yasovchi qo‘shimchalarni toping:
   

4. 
   -la, -ilia; B) -li, -siz, -dor; D)-chi, -kor, -dosh, -zor, -loq.
   

7. 
   Ot yasovchi qo‘shimchalar qatnashgan so‘zlarni belgilang:
   

A) bastakorni; B) o‘tloqlar; D) miyovladi; E) toshli; F) suhbatdosh; G) zirillaydi.

8. 
   Sifat yasovchi qo‘shimchalarni belgilang:
   

4. 
   -la, -ilia; B) -li, -siz, -dor; D)-chi, -kor, -dosh, -zor, -loq.
   

9. 
   Sifat turkumiga kiradigan so‘zlarni belgilang:
   

A) pillakor; B) hosildor; D) yoqimli; E) sinfdoshlar; F) gulzorlar; G) yog‘siz.

10. 
    Nuqtalar o‘rniga sifat yasovchi qo‘shimchalardan mosini tanlang:
    

Do‘stlaringga muruvvat..., shafqat... bo‘lgin. Do‘sti ko‘p odamlar baxt... hisoblanadilar.