O’quv-uslubiy majmuaning tarkibi

MAVZU: TEXNOGEN TUSDAGI FAVQULODDA VAZIYaTLAR VA MUHOFAZA TADBIRLARI.

B.B.B texnikasini qo’llash

Talaba-o’quvchilar o’zlari biladigan va bilmaydigan tushunchalar va iboralar bilan jadval to’ldiriladi. Ro’yxatga kirmagan, biroq dars jarayonida yangidan paydo bo’lgan talaba uchun notanish tushuncha va iboralar ham jadvalning ikkinchi ustuniga qo’shimcha ravishda qayd etilib boriladi.

№	Tushuncha	Bilaman (Q -)	Bilishni hohlayman	Bildim (Q)
1.	Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarning tasnifi.
2.	Gidrotexnik inshootlar.
3.	Yong’in va portlashlar sabablari.
4.	Transport avariyalari turlari
5.	Transport avariyalarni oldini olish

Guruhlar uchun topshiriqlar 1 – guruh

1. 
   Zilzila vaqtida aholining harakatlanishi. 2.Rixter shkalasi bo’yicha zilzilaning baholanishi.
   

2 – guruh

1. 
   Sel va suv toshqini mahalida va undan keyin aholining hararkatlanishi. 2.Gidrotexnik ofatlar xavfi bo’ladigan xududlarni ko’rsating.
   

3 – guruh

1. 
   Er ko’chkisi mahalida axolini evakuatsiya qilish.
   
2. 
   Fuqarolarni xavf to’g’risida turli vositalar yordamida ogoh qilish.
   

“Baliq skeleti“ metodini qo’llash

“Baliq skeleti “ texnologiyasi yordamida baliq skeletidagi har bir qiltanoq ustiga texnogen favqulodda vaziyatlarning tasnif bo’yicha turini yozib berish talab qilinadi.

Keys stadii

Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlar – bu odamning ishlab chiqarish yoki xo’jalik faoliyati bilan bog’liq bo’lgan halokat yoki avariyalardir. Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlardan biri – bu yong’in.

Yong’in - bu texnologik jarayonda portlaydigan, oson yonib ketadigan hamda boshqa yong’in uchun xavfli moddalar va materiallar ishlatiladigan yoki saqlanadigan ob’ektlardagi, odamlarning mehanik va termik shikastlanishiga, zaharlanishiga va o’limga, odamlar hayotining izidan chiqib ketishiga olib keladigan falokat va halokatlardir.

Yong’in sodir bo’lishida 3 omilning bir vaqtning o’zida bo’lishining o’zi kifoya: yonuvchan modda (benzin, spirt, taxta, paxta, mato), kislorodning ortishi, uchqun yoki alanga (gugurt, cho’g’, elektr simlarini qisqa tutashuvi).

1-vaziyat. Xonadonda gaz portlashi sababli yong’in sodir bo’ldi. Natijada xonadon egalari kuyishgan va yong’in natijasida uyga moddiy zarar etgan.

Muammo. Yong’in kelib chiqish sabablari va qanday oqibatlarini bilasiz?

1. 
   variant: yong’in sabablari: yong’in xavfsizligi qoidalariga rioya qilmaslik, fuqarolarning e’tiborsizligi, bolalarni o’t bilan o’ynashlari, elektr simlarini nosozligi, qasddan o’t qo’yishlar.
   
2. 
   variant: yong’in vaqtida aholini harakati: yong’inning 1-daqiqasida 1 piyola suv, 2- daqiqasida 1 chelak suv etishi, 3-daqiqasida 1 tsisterna suv ham etmasligiga qarab aholi harakatlanishi kerak. Har bir tashkilot va muassasalarda yong’in xavfsizligi qizil burchagi tashkillashtirilgan bo’lishi kerak. Bu burchak tarkibida konus
   

shaklidagi chelak, o’t o’chirgich (ognetushitel) ko’pikli, belkurak, bolta, qum, suv quvuriga ulanadigan shlang bo’lishi kerak.

3. 
   variant: kuyish darajalari. Yong’inda qolgan inson albatta turli kuyish darajalari bilan jarohatlanadilar. Kuyishni 4 darajasi mavjud bo’lib, 1-darajada qizarish va engil achishish, 2-darajasida qizarish va ichi tiniq suyuqlikka to’la pufaklarni hosil bo’lishi, 3-daraja kuyishda etti qavat teri qoplami va yumshoq to’qimani yarmigacha kuyishi, 4-darajali kuyishda suyakkacha qorayib ketishi kuzatiladi.
   

MAVZU: RADIATsION XAVFLAR. RADIATsION ZARARLANISh O’ChOG’I.
B.B.B texnikasini qo’llash
Talaba-o’quvchilar o’zlari biladigan va bilmaydigan tushunchalar va iboralar bilan jadval to’ldiriladi. Ro’yxatga kirmagan, biroq dars jarayonida yangidan paydo bo’lgan talaba uchun notanish tushuncha va iboralar ham jadvalning ikkinchi ustuniga qo’shimcha ravishda qayd etilib boriladi.

№	Mavzu savoli	Bilaman (Q -)	Bilishni hohlayman	Bildim (Q)
1.	Radiatsion xavfli ob’ektlarni bilasizmi?
2.	Yadro quroli va uning zararlovchi omillari haqida tushuncha bering.
3.	Ionlovchi nurlanishning inson organizmiga ta’sirini ayting.
4.	O’tkir nur kasalligini tushuntiring
5.	O’tkir nur kasalligi qanday darajalarini bilasiz?