O’quv-uslubiy majmuaning tarkibi

Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini tugatish – favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganda o’tkaziladigan hamda odamlar xayoti va sog’lig’ini saqlab qolishga, atrof tabiiy muxitga etadigan zarar va moddiy talofat miqdorini kamaytirishga, shuningdek favqulodda vaziyat zonalarini cheklash va xavfli omillar ta’sirini to’xtatishga qaratilgan avariya–qutqaruv va boshqa shoshilinch ishlar majmuasidir.

Insonning xayoti turli ofatu-falokatlardan to’liq kafolatlanmaganligi hammaga ayondir. Shunday ekan, u yoki bu xususiyatga mansub bo’lgan favqulodda vaziyat sodir bo’lganda, uning oqibatida yuzaga kelgan talofatlarni albatta bartaraf etish lozim. Respublikamizda bunday vazifalarni ado etuvchi maxsus bo’linmalar mavjud. Bu bo’linmalar favqulodda vaziyatning turiga qarab doimiy shay xolatdadir. Sodir bo’lgan favqulodda vaziyat o’chog’iga birinchi bo’lib aynan shu bo’linma mutaxassislari etib kelishadi.

Favqulodda vaziyatlar sodir bo’lish ehtimoli bo’lsa, kerak bo’ladigan buyumlar to’plangan ryukzak doim tayyor holda turishi kerak:

1. 
   Suv o’tkazmaydigan qadoqda muhim hujjatlar nusxalari: pasport, haydovchilik guvohnomasi, shaxsiy mol-mulk guvohnomalari va b.
   
2. 
   Zaxirada pul bo’lishi.
   
3. 
   Radiopriyomnik.
   
4. 
   Fonar.
   
5. 
   Pichoq, otvertka, qaychi, boltacha.
   
6. 
   Aptechka: bint, leykoplastir, yod, paxta, aktivlashtirilgan ko’mir, paratsetamol, suprastin, immodium, ftalazol, antibiotiklar.
   
7. 
   Issiq kiyimlar.
   
8. 
   Gugurt, zajigalka
   

²⁰ Fuqaro muhofazasi asoslari (ma’ruzalar to’plami) Mualliflar jamoasi 2003 y 8-9 betlar.

9. 
   Bir necha kunga mo’ljallangan konservalangan mahsulotlar.
   
10. 
    1-2 kunga mo’ljallangan suv zaxirasi ( 1 kishiga 1 sutkaga 5 l suv) Favqulodda vaziyatlar turlari:
    

1. 
   Kelib chiqishiga ko’ra: texnogen, tabiiy, ekologik.
   
2. 
   Tarqalish masshtabiga ko’ra: mahalliy, mintaqaviy, global.
   
3. 
   Ta’sir vaqtiga ko’ra: qisqa vaqtli, uzoq davom etuvchi.
   
4. 
   Sabablarga ko’ra: rejalashtirilgan va rejalashtirilmagan.
   
5. 
   Tarqalish tezligiga ko’ra: portlovchi, tasodifiy, me’yoriy.
   
6. 
   Davlat tasarrufiga ko’ra: transport, o’rmon xo’jaligi, qishloq xo’jaligi, qurilish, ishlab chiqarish, telekommunikatsiya.