O’quv-uslubiy majmuaning tarkibi

MAVZU: TEXNOGEN TUSDAGI FAVQULODDA VAZIYaTLAR VA MUHOFAZA TADBIRLARI

Reja:

1. 
   O’zbekiston Respublikasi hududida bo’lishi mumkin bo’lgan texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlar
   
2. 
   Yong’in va portlashlar.
   
3. 
   Transport, energetika va kommunal tizimidagi falokat va halokatlar.
   
4. 
   Gidrotexnika inshootlarida sodir bo’ladigan favqulodda vaziyatlarni kelib chiqish sabablari va ularning salbiy oqibatlari.
   

²⁷ MarkA. Friend va James P. Kohn “Mehnat va sog’liqni muhofaza qilish asoslari” 17 bob 297-300, 306-betlar.

Tayanch so’zlar: texnogen ofat, gidrotexnik falokat, gidrodinamik xavfli ob’ektlar, yong’in, portlash, evakuatsiya.
Katta hududlarda portlash, yong’in, radiatsion, kimyoviy va biologik zararlanishlarni hamda insonlar hayotiga xavf solib, guruhli o’limlarga olib keluvchi, ishlab chiqarish jarayonining keskin ishdan chiqishi oqibatida kutilmaganda avariya va halokatlarning sodir bo’lishi texnogen halokatlar deyiladi.

O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998 yil 27 oktyabrdagi “Tabiiy, texnogen, ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlarning tasniflanishi to’g’risida”gi 455-Qaroriga binoan mamlakatimizda 7 turdagi texnogen favqulodda vaziyatlar uchraydi.

1. 
   Transportdagi avariyalar va halokatlar A) temir yo’ldagi
   

B) havo transportidagi

V) avtomobil transportidagi G) metropoliten poezdlaridagi

D) magistral quvurlardagi (gaz va neftlarning otilib chiqishi)

2. 
   Kimyoviy xavfli ob’ektlardagi avariyalar va halokatlar
   
3. 
   Yong’in-portlash xavfi mavjud bo’lgan ob’ektlardagi avariyalar
   
4. 
   Energetika va kommunal tizimidagi avariyalar
   
5. 
   Bino va inshootlarning birdan qulab ketishi bilan bog’liq avariyalar
   
6. 
   Radiaktiv moddalardan foydalanish yoki uarni saqlash bilan bog’liq avariyalar
   
7. 
   Gidrotexnik inshootlardagi avariyalar va halokatlar