O‘quv reja va dastur (V-IX sinf) Toshkent-2011 Tuzuvchi

Atmosfera va Yer iqlimi 12 soat

Yerning havo qobig`i nima? Atmosferaning ahamiyati, atmosferani o`rganish. Havo qobig`i qatlamlari, havo bosimi, barometr, havo harorati, termometr, havoning kecha-kunduz, yil davomida o`zgarib turishi, sutkalik, oylik, yillik haroratlar. Ob-havo kuzatishning ahamiyati.

Shamol, shamolning hosil bo`lishi, mavsumiy, g`arbiy shamollar va tog` vodiy shamollari shamolning ahamiyati, shamolning yo`nalishi va kuchini aniqlash. Shamol kuchidan foydalanish va shamoldan dalalarni muhofaza qilish. Havo massalar. Ularning turlari. Dengiz va kontinental havo massalari.

Yog`inlar. Havodagi suv bug`i, mutloq va nisbiy namlik. Bulutlar. Yog`inlar. Yo`gin turlari. Yog`in miqdorini o`lchash, qor qalinligini o`lchash. O`zbekistonda yog`in miqdori.

Ob-havo nima, u nega ozgaradi? Ob-havoni oldindan bilishning ahamiyati. Ob-havo hodisalari. Iqlim nima? Iqlim haqidagi bilimlar nima uchun kerak? Inson xo`jalik faoliyati ta`sirida iqlimning o`zgarishi va oqibatlari.

Yer yuzida Quyosh yorug`li va issiqligining taqsimlanishi. Quyosh-yorug`lik va issiqlik manbaai. Yer yuzining yil davomida yoritilishi va isitilishi. Iqlimga ta`sir etuvchi omillar. O`zingiz yashayotgan joy iqlimi.

7-Amaliy ish: termometr, barometr, flyuger, anonometr bilan tanishish Havo haroratining o`rtacha qiymatini chiqarish mashqlarini bajarish. Iqlim xaritalaridan izoterma va izobaralarni tahlil qilish. Meteoroelogik kuzatishlar asosida bir haftalik, oylik havo harorati, bosimi, grafigini, shamollar gulini chizish. Bir haftalik, oylik ob-havoga ta`rif berish. Iqlimiy ko`rsatkichlar bo`yicha berilgan manzillarning grafik va diogrammasini chizish