O„quv qo„llanmada suv xo„jaligi boshqaruvini yanada takomillashtirish



Download 7 Mb.
Pdf ko'rish
bet75/84
Sana20.07.2022
Hajmi7 Mb.
#825312
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   84
Bog'liq
ej2AyPe8EpwGJmRkobHOp4Vw8gJkc5uJnYVYU13K

6.12.1.1-jadval 
G„o„zani egatlab sug„orish texnologiyalarining iqtisodiy samaradorligi 
 
v
ar
ian
tl
ar
Hosildorlik, s/ga 
So
ti
sh
d
an
t
u
sh
g
an
mab
la
g„

so
„m
/ga
Texnologik o„zgarishlar xisobiga ishlab chiqarish xarajatlari, so„m 
SHartli 
sof foyda 
so„m/ga 
Ren
ta
b
el
li
k
f
o
iz
O„rtacha 
3 yilda 
Q
o„s
hi
mc
ha
h
o
si
l, 
s/
ga
Jami 
xarajat 
shu jumladan 
plyonka 
hisobiga 
sug„orish 
hisobiga 
kultivatsiya 
hisobiga 
qo„shimcha hosilni 
yig„ib olishga 

28,2 

4745214 3856992 

118750 
169290 

888222 
23,0 

28,7 
0,5 
4829349 3981992 

118750 
169290 
125000 
847357 
21,3 

34,5 
6,3 
5805315 4315742 
440000 
87500 
94290 
125000 
1489573 
34,5 

30,5 
2,3 
5132235 3981992 

118750 
169290 
125000 
1150243 
28,9 

29,3 

4930311 3856992 

118750 
169290 

1073319 
27,8 

31,0 
0,7 
5216370 3981992 

118750 
169290 
125000 
1234378 
31,0 

37,2 
7,9 
6259644 4315742 
440000 
87500 
94290 
125000 
1943902 
45,0 

32,2 
2,9 
5418294 3981992 

118750 
169290 
125000 
1436302 
36,1 
 


196 
“An-Boyovut-2” va “Paxtakor-1” g„o„z navi ekilgan ishlab chiqarish 
sharoitida qabul qilingan sug„orish (nazorat varianti) da shartli sof foyda o„rtacha 
uch yilda 888222-1073319 so„m/ga, rentabellik darajasi 23,0-27,8 foizni tashkil 
qilgan bo„lsa, eng yaxshi ko„rsatkichlar ikkala g„o„za navlarida egatga qora 
plyonka to„shab sug„orilgan variantda kuzatildi: shartli sof foyda 1489573 va 
1943902 so„m/ga, rentabellik darajasi 34,5 va 45,0 foizni tashkil qildi va nazorat 
variantiga nisbatan 601351 va 870583 so„m qo„shimcha daromad olinganligi va 
rentabellik darajasi 11,5 va 17,2 foizga oshganligi aniqlandi (6.12.1.1- jadval). 
Nazorat savollari: 
1. 
G‘o‘zani etishtirishning iqtisodiy samaradorligi qanday aniqlanadi? 
2. G‘o‘zani etishtirishning iqtisodiy samaradorligidagi sof foyda qanday aniqlanadi? 
3. G‘o‘zani etishtirishning iqtisodiy samaradorligidagi rentabellik darajasi nima? 
 
6.12.2. Kuzgi bug„doyni etishtirishning iqtisodiy samaradorligi. 
Ma‟lumki har bir etishtirishgan mahsulotning iqtisodiy samaradorligi hisob 
kitob qilinadi. SHuning uchun biz Xorazm viloyati qadimdan sug„orilib kelingan 
o„tloqi allyuvial tuproqlari sharoitida kuzgi bug„doydan olingan don hosildorligini 
iqtisodiy samaradorligi O„zPITI (sobiq SoyuzNIXI) dala tajribalarini o„tkazish 
uslubiy qo„llanmasiga asosan hisoblab chiqildi. 
Iqtisodiy samaradorlikni hisoblashda 1 kg bug„doyni etishtirish uchun 
ketgan harajat (tannarx), Xorazm viloyatining Urganch tumani «Paxtakor» jamoa 
xo„jaligi, hozirgi «SHarif Oqsoqol» fermer xo„jaligi uchun 2008 yilda belgilangan 
harajatlar (1 kg don hosili 175 so„m, 1 kg somon hosili 3 so„m 50 tiyin) asos qilib 
olindi. 
Tajriba variantlaridan olingan don hosilini davlat harid narhiga ko„paytirish 
yo„li bilan variantlar bo„yicha tushgan daromad topildi. SHundan so„ng 1 kg 
bug„doy tannarhini nazorat variant hosiliga ko„paytirilib, umumiy ketgan harajatlar 
topildi. Tajribaning qolgan variantlariga ketgan harajatlarni xar bir variantga 


197 
sarflangan qo„shimcha (suvga, qo„shimcha hosilni yig„ishtirib olish, tashish 
uchun) harajatlar qo„shib yozildi. 
So„ngra shartli sof foydani topish uchun sotishdan tushgan daromaddan 
harajatlar ayrib tashlandi. SHartli sof foyda topilgandan keyin uni sarflangan 
harajatlarga bo„lindi, so„ng 100 ga ko„paytirib variantlar bo„yicha alohida 
rentabellik darajasi aniqlandi. 
Iqtisodiy samaradorlik natijalariga e‟tibor berilganda shu ma‟lum bo„ldiki, 
kuzgi bug„doyning «CHillaki» navi ekilgan birinchi variantda, ya‟ni azot-200, 
fosfor-140, kaliy-100 kg/ga, sug„orish tartibi CHDNSga nisbatan 60-60-60 foizda 
shartli sof foyda -124390 so„m/ga, norentabellik darajasiga ega ekanligi aniqlandi, 
ya‟ni norentabellik -14,1 foizni tashkil qilgan bo„lsa, eng yaxshi ko„rsatkich 3-
variantda: azot-200, fosfor-140, kaliy-100 kg/ga, sug„orish oldi tuproq namligi 
CHDNS ga nisbatan 70-70-60% tartibda sug„orilganda shartli sof foyda 89400 
so„m/ga, rentabellik darajasi 10,0 foizni tashkil qildi, ya‟ni birinchi variantga 
nisbatan 159380 so„m qo„shimcha daromad olinganligi aniqlandi.
Ma‟lumotlardan ko„rinib turibdiki, «Kupava» navida birinchi variantda
ya‟ni azot-200, fosfor-140, kaliy-100 kg/ga, sug„orish tartibi CHDNSga nisbatan 
60-60-60 fozida shartli sof foyda -88270 so„m/ga, norentabellik darajasi -10,0 
foizni tashkil qilgan bo„lsa, eng yaxshi ko„rsatkich «Kupava» navida ham 3-
variantda, azot-200, fosfor-140, kaliy-100 kg/ga, sug„orish tartibi CHDNS ga 
nisbatan 70-70-60% da sug„orilganda shartli sof foyda 73125 so„m/ga, rentabellik 
darajasi 8,2 foizni tashkil qildi, ya‟ni birinchi variantga nisbatan 231790 so„m 
qo„shimcha daromad olingan. «Polovchanka» navida birinchi variantda, ya‟ni azot-
200, fosfor-140, kaliy-100 kg/ga, sug„orish tartibi CHDNSga nisbatan 60-60-60 
fozida shartli sof foyda -26460 so„m/ga, norentabellik darajasi -3,0 foizni tashkil 
qilgan bo„lsa, eng yuqori ko„rsatkich 3-variantda, azot-200, fosfor-140, kaliy-100 
kg/ga, sug„orish tartibi CHDNS ga nisbatan 70-70-60% da sug„orilganda shartli 
sof foyda 101300 so„m/ga, rentabellik darajasi 11,4 foizni tashkil qildi, ya‟ni 
birinchi variantga nisbatan 74840 so„m qo„shimcha daromad olingani aniqlandi. 


198 
Ma‟lumotlarni sug„orish tartibi bo„yicha solishtirib, sug„orish tartibi 
CHDNS ga nisbatan 60-60-60% da sug„orilgan variantga nisbatan sug„orish tartibi 
CHDNSga nisbatan 70-70-60%, o„g„it me‟yori azot-200, fosfor-140, kaliy-100 
kg/ga qo„llanilgan varintda (Polovchanka navi) shartli sof foyda 101300 so„m/ga, 
rentabellik darajasi 11,4 foizni tashkil qilgan bo„lsa, shu nav etishtirilgan 6-
variantda azot-240, fosfor-170, kaliy-120 kg/ga me‟yorda qo„llanilib, sug„orish 
tartibi CHDNS ga nisbatan 70-80-70% da sug„orilganda shartli sof foyda -450 
so„m/ga, norentabellik darajasi -0,0 foizni tashkil etganligi aniqlandi.
Eng yaxshi samaradorlik, sug„orish tartibi CHDNSga nisbatan 70-70-60%, 
o„g„it me‟yori azot-200, fosfor-140, kaliy-100 kg/ga qo„llanilgan varintlarda 
kuzatilib: «CHillaki» navida, sof foyda 89400 so„m/ga, retabellik darajasi 10,0 % 
ni, «Kupava» navida ham sof foyda 73125 so„m/ga, rentabellik 8,2 % ni, 
«Polovchanka» navida sof foyda 101300 so„m/ga ni, rentabellik 11,4% ni tashkil 
etdi.
O„g„it va suv miqdorini ko„paytirgan 4, 5 va 6 variantlarda iqtisodiy 
daromadlar kam, zararli darajada yoki umuman bo„lmadi (6.12.2.1-jadval).


199 

Download 7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   84




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish