O’quv qollanma 2014 yil Ekologiya fani dasturi asosida ishlab chiqildi va kafedraning 28

Buxoro jayron qo‘riqxonasi rezervati

• Buxoro jayron qo‘riqxonasi. Jayron O‘rta Osiyo va Janubiy Qozog‘iston cho‘llarida yashaydigan hayvon turlaridan bo‘lib, O‘rta Osiyo cho‘llari va Sharqiy Zakavkazeda keng tarqalgan. Jayronni qadimdan qoplon, it, burgut, o‘rgatilgan gepardlar yordamida ov qilingan. Keyingi o‘n yillikda avtomashinalar bilan ov qilish natijasida jayron soni keskin kamayib ketdi. Endilikda jayronni ovlash barcha ittifoqdosh respublikalarda man qilingan. Jayron muhofaza qilinuvchi nodir tur sifatida xalqaro «Qizil kitob»larga kiritilgan. O‘rta Osiyo va Ozarbayjonda jayronni muhofaza qilish uchun maxsus qo‘riqxona va zakazniklar tashkil qilingan. Jayronni yarim ochiq sharoitda saqlash, ko‘paytirish maqsadida 1977 yili eng tipik cho‘l landshaftlaridan iborat hududida, Qizilqumning janubida, Kogondan quyiroqda Buxoro pitomnigi tashkil etildi. Qo‘riqxonaning atrofi 36 kilometr uzunlikda sim to‘rlar bilan o‘ralgan. Unda zaruriy gidromeliorativ va biotexnik ishlar olib borilgan. 1978 yili may-noyabr oylarida 19 urg‘ochi va 25 erkak jayron olib kelindi. Hozir ularning soni birmuncha ko‘payib, 300 boshdan oshib ketdi. 5 ming 600 gektar yerni egallagan bu maydonda jayronlarning yashashi uchun barcha shart-sharoitlar yaratilgan. Bu qo‘riqxona O‘rta Osiyoda birinchi bo‘lib tashkil etilgan. Bu qo‘riqxonaga jayronlarni va kamayib ketayotgan boshqa hayvonlarni ko‘paytirish vazifasi yuklatilgan. Hozirgi vaqtda bu yerda Prejevalskiy otlari ham ko‘paytirilmoqda.
•  
•  

Миллий табиат боғлари

НОМИ	Ташкил этилган вақти ва вазифаси	Қисқача тавсифи
Зомин миллий боғи	1976 йилда ноёб тоғ-арча экотизимларини сақлаш, тиклаш ва реакцион ўзлаштириш мақсадида ташкил этилган.	Умумий майдони – 24110 га, 50 % ўрмонлар, ререация ва буфер минтақаларида иборат.
Учом-Чотқол табиий миллий боғи	1990 йил. Эталон табиий мажмуалари ва генефондини сақлаш мақсаида ташкил этилган	Умумий майдони – 574480 га. Тошкент вилоятида Ғарбий Тяньшаннинг тармоҚларида жойлашган. Вазифасига кЎра агробоғ фаол реакцияси бошқарувчи рекреация, кўриқхона минтақаларига ажратилган.
Сармиш давлат табиий боғи	1991 йил. Эталон табиий мажмуалари ва генефондни сақлаш мақсадида ташкил этилган	Навоий вилояти Навбахор туманида жойлашган. Майдони 5000 га.