O’quv materiallari

Minora qurish san'ati. Endi minoraning tamsilini tahlil qilib ko‘raylik. Minora -arabcha minoratun so‘zidan olingan bo‘lib, u mayoq degan ma'noga ega. Minora masjidlar yonida qurilib, muazzinning azon aytishiga mo‘ljallangan. Minora islom madaniyatida o‘zining tamsiliy mazmuniga ham ega. U Allohning yagonaligi hamda yolg‘izligi ramzidir. Uning baland va viqorli turishi, tepasidan hamma narsaning ko‘rinishi -Allohning ulug‘ligi va hamma narsani adolat ko‘zi bilan – barobar ko‘rib turishi timsolidir. Minora Allohdan boshqaga bo‘yin egmaslik, kasu-nokasdan o‘zini baland tutmoq, g‘urur va faxr ramzi hamdir. Minora hamma narsaga, bir xil qarash -bir ko‘zda ko‘rish, o‘tmish hozir va kelajakka bab-baravar nazar tashlashdir. Minora dunyoviy mazmun ham kashf qiladiki, u uzoq yo‘ldan keladigan karvonlarga yo‘l ko‘rsatkich - mayoq, e'tiqod va go‘zallik ramzi, san'at asari vazifasini ham o‘taydi.

Shunday qilib, islom estetikasida me'moriy binolarning shaklu shamoyili, bezaklari musulmon kishining ma'naviy-ruhiy olamini, turmush tarzi, hayoti ma'nosi, yashashdan maqsadi va mazmunini ramziy ifodalaydi. Aslida me'moriy binolar musulmon kishini xotirjamlik va sokinlikka undaydi. Chunki, me'moriy binolarning shakl shamoyili ham, bezaklari ham, jamiki go‘zalliklari ham sir-sinoatlar va mavhumotlar majmuidir. Borliqni sir-sinoatli, mavhumotlar tarzida idrok etish, fikrlash mahsuli, ya'ni binolar shakli, naqshlar, bitiklar o‘ziga xos tartib-intizom bilan tamsil etilishi – musulmon kishining Alloh bilan bo‘lgan Abadiy Ahdga yetaklovchi omildir.