O’quv materiallari ma’ruzalar matni mavzu-1: Kirish. Kursning vazifasi. Quyosh elementlarining xalq xo’jaligida qo’llanilishi. Quyosh nurlanishi. Reja

Mavzu -5: p-n o’tish sohasida potensial to’siq. Quyosh elementlarining VAX si.

Reja:

1. Potensiyal to’siq.

1. 
   Diffuziya koeffisenti.
   
2. 
   Qattiq jismlarda diffuziyalanish mexanizmlari.
   
3. 
   Chegaralangan miqdordagi sirtdan diffuziya.
   
4. 
   Doimiy manbadan bo’ladigan diffuziya.
   

Darsning mazmuni: Atomlarning bir muvozanat holatdan ikkinchi muvozanat xolatga o’tish diffuziya hodisasi deyiladi. Diffuziyada asosiy kuch mavjud konsentrasiya gradiyentlari yoki sistemadagi termodinamik potensiallar farqidir. Atomlarning bir muvozanat holatdan ikkinchi muvozanat holatga o’tish ehtimolligi

(1) ga teng

Bunda - aktivlashish yoki aktivasiya enrgiyasi. k- Bolsman doimiysi, T- temperatura.

Atomlarning yashash vaqti

(2) ga teng.

bundan (3)

Gazlar uchun diffuziya koeffisiyenti (4) ga teng. Bunda - kvadrat tezlik, - erkin yo’l uzunligi yoki (5)

Qattiq jismlar uchun diffuziya koeffisiyenti

(6)

(7) deb belgilab olsak, (6) formulaning ko’rinishi (8) ni oladi. Demak, diffuziya koeffisiyenti T(temperatura) oshishi bilan eksponensial qonun aasosida oshib boradi. Shuningdek, diffuziyalanish - aktivasion energiya qiymati bilan aniqlanadi.