O’quv materiallar

Antibiotiklarni olish usullari 3 xil


Biologik antibiotiklar

1. 
   Yarim sintetik mahsulotlardan antibiotiklar olish
   
2. 
   Va kimyoviy birikmalar sintezi – analoglari asosida tabiiy antibiotiklarni olish
   

• 
  Sintetik antibiotiklar. Antibiotiklarni kimyoviy tarkibini o‘rganish asosida ularni kimyoviy usulda olish imkonini berdi. Ushbu usulda eng birinchi antibiotiklardan levomitsetin olingan. Rivojlanish va kimyo asosida xususiyatlari o‘zgargan antibiotiklar, ta’siri uzaytirilgan antibiotiklar, mikroorganizmlarga chidamli antibiotiklar olishga sabab bo‘ldi. Ta’siri uzaytirilgan antibiotiklarga ekmonovotsillin va bitsillin 1,3,5 misol bo‘ladi.
  

Yarimsintetik antibiotiklar

Ular kombinatsiyalashgan (aralash) usulda olinadi:

• 
  Biologik sintez asosida nativ antibiotikning asosiy yadrosi olinadi,
  
• 
  Kimyoviy sintez yo‘li bilan qisman kimyoviy tarkibi o‘zgartirilgan yarim sintetik preparat olinadi.
  
• 
  Katta kashfiyotlardan biri yarim sintetik antibiotiklardan penitsillinlar xisoblanadi. Biologik sintez yo‘li bilan penitsillin yadrosi 6-aminopenitsillan kislotasi (6-APK) ajratib olingan va benzil guruxi biriktirilgan. Natijada benzilpenitsillin olingan.
  
• 
  Benzilpenitsillin tibbiyotda penitsillin deb ishlatiladi va biologik sintez yo‘li bilan hozirgacha sintezlanadi. Bu dori turi yuqori kimyo-terapevtik faollikga ega, lekin turg‘un mikroorganizmlarga ta’sir qilmaydi. U o‘zining xususiyatini kislotali yoki ishqoriy muxitda yo‘qotadi, ichishga xam qo‘llanilmaydi, chunki oshqozon ichakda parchalanib ketadi.
  

Yarim sintetik preparatlar
7-aminotsefalosporin kislotasi (7-ATSK) asosida olinadi. 7-ATSK xosilalari: sefalotin, sefaloridin (seporii) allergik reaksiyalarni bermaydi. Masalan boshqa preparatlar xam bor rifampitsin – samarali tuberkulyozga qarshi davolash vositasi.