O’quv adabiyoti

41-rasm. Bo’yin umurtqasini kalla suyagibilan birlashuvi.

1-os occipitale;

2- lig. nuсhae;
3-lig.longitudinale anterior.

I va II bo’yin umurtqalari o’rtasida uchta bo’g’im: (42-rasm) toq o’rta atlant-aksis va juft lateral atlant-aksis bo’g’imlari hosil bo’ladi.
O’rta atlant-aksis bo’g’imi (articulatio atlantoaxialis mediana) II bo’yin umurtqasi tishining oldingi bo’g’im yuzasi bilan atlantning oldingi ravog’idagi tish chuqurchasi o’rtasida hosil bo’ladi. Tishning orqa bo’g’im yuzasi esa atlantning ko’ndalang boylamini oldingi yuzasidagi bo’g’im chuqurchasi bilan bo’g’im hosil qiladi. Bu boylam tishning orqa yuzasini aylanib o’tib, atlantning yon massalarini ichki yuzasi o’rtasida tortilgan. Shunday qilib tishli umurtqaning tishi oldindan atlantning oldingi ravog’i, orqadan atlantning ko’ndalang boylamidan hosil bo’lgan suyak-fibroz halqa ichida joylashgan ikkita alohida bo’g’imda ishtirok etadi. Bu ikki bo’g’imning bo’shlig’i va xaltasi alohida bo’lib, tuzilishi jihatidan tsilindrsimon bo’g’imlar turkumiga kirib harakati vertikal o’q atrofida. Atlantning tish atrofida aylanishi kalla bilan birgalikda bo’ladi.
Lateral atlant-aksis bo’g’imi (articulatio atlantoaxialis lateralis) hamkor bo’g’im. Uni hosil qilishda atlantning pastki bo’g’im yuzasi va tishli umurtqaning ustki bo’g’im yuzasi ishtirok etadi. Bo’g’imlar alohida xalta bilan o’ralgan. O’rta va tashqi atlant-aksis bo’g’imlari bir nechta boylamlar bilan mustahkamlanadi: 1.Katta ensa teshigining oldingi qismini orqa yuzasidan tish uchiga tortilgan tish uchi boylami (lig. apicis dentis); 2. Tishning yon yuzasidan boshlanib ensa suyagi bo’g’im bo’rtig’ini ichki yuzasiga birikuvchi qanotsimon boylam (lig. alaria); 3.Atlantning xochsimon boylami (lig. criciforme atlantis) atlantning ko’ndalang boylami (lig. transversum atlantis), hamda undan pastga va yuqoriga qarab yo’nalgan bo’ylama fibroz tolalardan (faciculi longitudinales) iborat. Bu bo’g’imlar va ularning boylamlarini orqa tomondan ensa suyagi nishabidan boshlanib tishli umurtqaning tanasi sohasiga birikuvchi fibroz qoplovchi parda (membrana tectoria) qoplab turadi.