Oqsillar va nuklein kislotalar

Azotli asoslarning komplementarlik qonuniyatlari E.Chargaff qoidasida aks etgan:
1. Purin asoslarining soni pirimidin asoslari soniga teng.
2. Adeninlar soni timinlar soniga, guaninlar soni sitozinlar soniga teng: A=T, G=C
3. Adenin va guaninlar sonining yig‘in disi sitozinlar va timinlar sonining yig‘indisiga teng: A+G=T+C Azotli asoslar komplementarligi DNK ning irsiy axborotni saqlash va nasldan
naslga o‘tkazish vazifasining kimyoviy asosi hisoblanadi. Nukleotidlarning ketma-ketligi saqlan gandagina irsiy axborot nasldan naslga xatosiz o‘tkaziladi.

RNKning tuzilishi. RNK molekulasi bitta polinukleotid zanjiridan iborat (17-rasm). Tuzilishi, molekulasining katta-kichikligi, hujayrada joylashishi va bajaradigan vazifasiga ko‘ra 3 xil RNK farq qilinadi. Informatsion RNK (i-RNK) oqsilning strukturasi haqidagi genetik axborotni yadrodan ribosomalarga yetkazadi. Ribosomal RNK (r-RNK) ribosomalarning tarkibiga kiradi, yadroda xromosomaning yadrocha hosil qiladigan qismida sintezlanadi. Transport RNK (t-RNK) yadroda hosil bo‘ladi, aminokislotalarni
biriktirib ribosomaning polipeptid zanjiri yig‘iladigan joyga – ribosomaga yetkazadi.
t-RNK «beda bargi» deb ataluvchi ikkilamchi struktu ra ga ega. t-RNKning mo lekulasida ikkita faol qismi bo‘lib, ular dan biri antikodon tripleti va ikkin chisi akseptor uchi. Antiko don tripleti, i-RNKning kodoniga komplementar. Akseptor uchi ga aminokislotalar birikadi (18-rasm). RNK mo lekulalari DNK molekula si ning qo‘sh zanjirining biriga kom plementar tarzda sintezlanadi.