O`qituvchining nutqida paralingvistik vositalar. Ovozning kuchi

 

2.O`qituvchining nutqida paralingvistik vositalar. 

  

Psixologlarning  aytishicha,  har  bir  tana  harakati,  yuz  holati  kishi  haqidagi 

noverbal  ma’lumotlarni  ikkinchi  shaxsga  yetkazadi,  bu  esa  uning  kayfiyati, 

muloqotga qanchalik moyilligini his etishga yordam beradi. O’qituvchi darsda ibrat 

ekanligini  hisobga  oladigan  bo’lsak,  uning  xatti-harakatlari  va  mimikasi  naqadar 

muhimligini  anglash  qiyin  emas.  Nigoh  inson  aytayotgan  so’zlarning 

ta’sirchanligini  25 foizga oshirar ekan.  

 

O`qituvchining nutqida paralingvistik vositalar quyidagi vazifalarni bajaradi: 

-  nutqning  mazmundorligi,  teranligi,  izchilligi,  haqqoniyligi,  ta’sirchanligi, 

mantiqiyligi, ravonligi, ixchamligi; 

---

-  ovozning  sur’ati,  tarqalishi,  uzatilishi,  shiradorligi,  akustik  texnologiyaga  rioya 

qilishligi; 

-  nutqning  kommunikativ,  interaktiv  va  pertseptiv  tarkiblari  o’rtasida  mustahkam 

aloqaning mavjudligi; 

- to’g’ri va teskari aloqani vujudga keltirishda o’quvchanlik; 

-  nutqda  qanotli  iboralar,  hissiy  kechinmalar,  jonli  mushohadalar,  umumlashgan 

fikrlar, umumlashmalar, umumlashmasi, mavhumliklar mavhumligi ishtiroq etishi; 

-  sinf  a’zolarini  faollashtirishda  nutq  imkoniyatlaridan,  muammoli  vaziyatlarda, 

maroqli uyinlardan foydalanish; 

-  fikrni  uzatish  va  qabul  qilish  jarayonida  psixolingvistik  qonuniyatlarni,  model 

tizimini qo’llash muhim ahamiyat kasb etadi.