O’qituvchi: Yusupov F. S

O’qituvchi: Yusupov F.S.

Fan nomi “Temiryo`l bekat va tugunlari”
Samarqand temir yo’l texnikumi
Mavzu “Suniy inshoatlar”

Reja:

• Daryo ko`priklari xaqda malumot 
• Viaduk xaqida malumot
• Galereya xaqida tushuncha

Tayanch iboralar: Galereya,viaduk,ko`priklar,dyukkerlar.
Temir yollaming suvli to‘siqlar, boshqa temir yo‘l va avtomo- bil yo‘llari, tog‘ oraliqlari, qoyalik joylar, shahar hududi orqali o‘tishida hamda odamlarning temir yo‘ldan bexavotir o‘tishlarini ta’minlash uchun murakkab sharoitlarda sun’iy inshootlar quriladi.
Sun’iy inshootlar ko‘priklar, tonnellar, quvurlar, tirgak de- vorlar, yo‘naltiruvchi inshootlar, dyukerlar, galereya, sel o‘tkaz- gichlari va boshqaiardan iborat.
Temir yoilar daryo, kanal, ariq, jarlik ustidan o‘tkazilganda ko‘prik yoki quvurlar quriladi (2.7- rasm).

2.7- rasm. Daryo ko‘prigi.

Ko‘prikIi yoi o‘tkazgich (puteprovod).
Ko‘prikning boshqa turlari yo‘l o‘tkazgich ko‘prigi, viaduk, estakada kabilar.
Yoi o‘tkazgich ko‘priklari (2.8- rasm) temir yo‘llarning o‘zaro yoki avtomobil yoilarining kesishuv joylarida quriladi. Ular ikki kesishuvchi yoilarda harakatning mustaqilligi va to‘liq xavfsizligini ta’minlaydi.
Viaduklar (2.9- rasm) temir yoilarni chuqur daralar, katta jarliklar va tog‘ oraliqlari ustidan o'tkazishda quriladi.
Baland togiik, qoyalar orqali temir yoi oikazishda yer polot- nosini katta chuqurlikda o‘tkazish o‘rniga tonnellar qurilishi mum­kin (2.10- rasm). Odamlarning bekat yoilari orqali o‘tish joylarida va shahar atrofi poyezdlarining o‘tish joylarida xavfsizlikni ta’minlash maqsadida piyodalar uchun ko‘priklar yoki tonnellar quriladi.
2.9- rasm. Viaduk
Qiyalik joylarda, tog‘ yonbag‘irlarida, daryo va koi yoqalab temir yoi qurishda yer polotnosini siljishlardan muhofaza qilish uchun tirgak devorlar quriladi.
Togii hududlarda yemirilish ehtimoli boigan joylarda max­sus galereyalar (2.11- rasm), toshli, balchiq, sel yoilarida sel oikazgichlar quriladi. Kichik suv yoilarini temir yoi ostidan oikazish uchun dyukerlar (2.12- rasm) quriladi. Dyuker yoining ikki tomonida quduq shaklida qurilib, yer osti da quvur orqali birlashtiriladi. Sun’iy inshootlarning eng ko‘p tarqalgan turi (92% dan ortigi) ko‘priklar va quvurlardir. Sun’iy inshootlar qu- rilishi qimrnat boiib, odatda, ularni uzoq muddat ishlatish maqsa- dida quriladi. Ular qurilishda oddiy va foydalanishda arzon boiib, belgilangan tezlikda harakat xavfsizligini ta'minlashi kerak.
TESTLAR
1.Parklarni loyxalashda yo`llarni qanday joylashtrish kerak?
a) to`g`ri yo`larga b)burilgan yo`llarga c) 2 kisi xam maqul
2.Parkdagi yo`llar soni ko`p bo`lsa ularning foydali uzunliklari orasidagi farq…………….ketadi?
a)kattalashib b) kichiklashib c) torayib
3.Yuk va yo`lovchi vago`nlar turadigan parklar yo`llar uzunligi bir xil bo`lgan qanaqa shakilda loyxalanadi?
a) trapetsiya b) trapetsoida c) parallellograam
4.Sutkasiga nechtadan ortiq vagon qayta ishlansa saralash tepaligi quriladi?
a) 100 b) 200 c) 250
5.Saralash bekatida yuk va yo`lovchi amallari bajaraladimi?
a)umuman b) doim bajariladi c) kam miqdorda bajariladi.
6 ) Asosiy maydonchaning tuzilishi nima uchun xizmat qiladi ?
A)Yomg’ir va qorni qochirish C) Yomg’ir va qorni to’plash
B) Yomg’ir va qorni to’sish D) To’g’ri javob yo’q
 
7) Grunt to’kmasining yer ustiga tushadigan qismi nima deb ataladi ?
A) Polotno asosi C) Asosiy maydoncha
B) Ko’ndalang kesim D) Individual profil
 
8) Yo’l yoqalab qurilgan bo’ylama ariqchalar balandligi va tubi necha metr bo’ladi ?
A) 0.04 m C) 0.8 m
B) 0.6 m D) 1 m

9) Asosiy maydonchaning yonidan o’tuvchi bo’ylama ariqchalarning nomini ayting?
A) Drenaj C) Banket
B) Kyuvet D) Kovalyer
 
10) Kyuvetning asosan chuqurligi necha metrni tashkil etadi ?
A) 0.4 m C) 0.8 m
B) 0.3 m D) 0.6 m
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 B a c c c a c b b d
E’tiboringiz uchun rahmat! Uyda qoling!!!