O’qituvchi: Shamsiyeva Dilnoza Baxodirovna «Tasdiqlayman» O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari

Tarmoqlanish operatorining umumiy shakli quyidagicha:
If <shart> Then Else ;
Bu yerda if, then va else Paskalning xizmatchi so‘zlari bo‘lib, ularning o‘qilishi va ma’nosi quyidagicha: If (if) – “agar”, Then (zen) – “u holda”, Else (elz) – “aks holda”. Odatda, rost yoki yolg‘on qiymatlardan birini qabul qiluvchi mantiqiy ifoda; Paskalning ixtiyoriy operatori yoki operatorlari ketma-ketligidir. Shuni yodda tutingki, Else xizmatchi so‘zidan avval yozilgan operatordan keyin “;” (nuqtali vergul) qo‘yilmaydi.
Tarmoqlanish operatori quyidagicha ishlaydi: avval shart tekshiriladi, agar uning qiymati rost bo‘lsa then dan keyingi operator yoki operatorlar ketma-ketligi, aks holda else dan keyingi operator yoki operatorlar ketma-ketligi bajariladi.
2–misol. Kiritilgan son 25 dan katta bo‘lsa, ekranga “katta”, aks holda “katta emas” degan yozuvni chiqaruvchi dastur tuzing.
Yechish: Berilgan sonning turi ko‘rsatilmagani uchun, uni haqiqiy turda deb olamiz.
Program Taqqoslash;
Var a:Real;
Begin Write(‘Ixtiyoriy son kiriting: ‘); ReadLn(a);
If a>25 Then WriteLn(‘Katta‘)
Else WriteLn(‘Katta emas‘);
End.
Tarmoqlanish operatorining qismlarini alohida satrlarda yozish ham mumkin..
Agar Then yoki Else so’zlardan keyin bajarilishi lozim bo`lgan ikki yoki undan ortiq operatorlar yozilgan bo‘lsa, bu operatorlar ketma-ketligi albatta begin xizmatchi so‘zi bilan boshlanib, end; xizmatchi so‘zi bilan tugallanishi lozim.
3–misol. Kiritilgan a sonni b songa ko’paytmasini va nisbatini hisoblovchi dastur tuzing.
Yechish: Berilgan sonlar turi ko‘rsatilmagani uchun, ularni haqiqiy turda deb olamiz.
Program Nisbat;
Label tamom;
Var a, b: Real;
Begin
Write(‘a sonni kiriting: ‘); ReadLn(a); Write(‘b sonni kiriting: ‘); ReadLn(b);
WriteLn(‘Ko`paytma: ‘, a*b);
If b=0 Then begin WriteLn(‘Bo`lishni bajarish mumkin emas‘); goto tamom; end;
WriteLn(‘ Bo`linma: ‘, a/b);
tamom: End.
Tarmoqlanish operatorining Else qismi zaruratga qarab ishlatiladi. Ya’ni, tarmoqlanish operatorini quyidagi shaklda ham ishlatish mumkin: