„O‘qituvchi nashriyot-matbaa ijodiy uyi toshkent-2020

madh etdi,
ikkinchisi yaxshilikni. Yaxshilar bilan 
do‘st-u hamsuhbat bo‘lishdan yaxshi va yomonlar bilan 
hamnishin
-u ham-
tovoq bo‘lishdan yomon ish bormi dunyoda? (
Muhammad Avfiy
)
2-mashq.
Hikoyat mazmunini qanday tushundingiz? O‘z xulosangizni bir 
jumlada bayon eting. Hayotiy kuzatishlaringizdan kelib chiqib, kimgadir qilingan 
yaxshiliklarga misol ayta olasizmi?
3-mashq.
Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning ma’nosini izohli lug‘at yordamida 
aniqlang.
4-mashq.
Madh etdi, hamtovoq
so‘zlarining ma’nodoshini qo‘llab, oxirgi 
xatboshini o‘qing. Mazmunda qanday o‘zgarish sodir bo‘ladi?
http://eduportal.uz

---

91
5-mashq.
Eslab ko‘ring: „Yaxshilik qilgan kishi hamisha yaxshilik ko‘rgay“
fikri kimning qaysi ruboiysiga hamohang? O‘sha ruboiyni yoddan aytib bering.
6-mashq.
Maqollarni davom ettiring.
1. Yomonga yaqin yursang, ...
2. Yomon bilan yurdim, qoldim uyatga, ...
3. Ikki yomon qo‘shilsa, ... 
Ikki yaxshi qo‘shilsa, ...
4. Iting yomon bo‘lsa, ...,
Oting yomon bo‘lsa, ...,
Qo‘shning yomon bo‘lsa, ...
Fe’ling yomon bo‘lsa, ...
5. Yaxshi bilan sirdosh bo‘lsang yaxshilik bilan unasan, ...
6. Yaxshini ko‘rib fikr qil, ...
7. Yaxshining yaxshiga ortar himmati, ...
8. Yaxshining bolasi to‘rga tortar, ...
 
Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar
1-topshiriq.
Matn bilan tanishing.
Yaqinda yoshlar o‘rtasida ijtimoiy so‘rov o‘tkazilib, ulardan „Baxtiyor 
hayotning poydevori nima?“ – deb so‘raldi. Ularning ko‘pchiligi hayot- 
da baxtli bo‘lish uchun ko‘p pul va mashhurlik kerakligini aytdilar.
Harvard universiteti xuddi shu savolga javob topish uchun 1938-yildan 
buyon so‘rovlar o‘tkazib keladi. Bugungacha izlanishlarda 700 kishining 
hayoti o‘rganilgan. Uning natijalari yoshlarning javoblariga zid kelmoqda. 
Ma’lum bo‘lishicha, inson keksaygani sayin uning baxti uchun mol-
dunyo ahamiyatsiz bo‘lib borar ekan. So‘rovda ishtirok etganlar insonning 
turmush o‘rtog‘i va farzandlari bilan ahil-inoq yashashi baxtli hayotning 
siri ekanini aytishgan. Shu bilan birga, har bir kishi o‘z baxtini oilasidagi 
o‘rni va do‘stlari bilan aloqalari qanchalik mustahkam ekaniga qarab 
belgilar ekan. Yaqin do‘stlarning bo‘lishi ham baxt ekan.
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, inson yoshi ulg‘aygani sayin ikki omil 
uning baxtiyorligiga katta salbiy ta’sir ko‘rsatar ekan. Bulardan biri tamaki 
http://eduportal.uz

---

92
chekish bo‘lsa, ikkinchisi spirtli ichimlik iste’molidir. Tamaki chekish 
va spirtli ichimlik iste’moli odamda juda ko‘plab kasalliklarning paydo 
bo‘lishiga, tushkunlikka sababchi bo‘ladi. Ayniqsa, oilalar buzilishining 
bosh sababchisi aynan spirtli ichimliklar ekan. Qolaversa, insonning 
hayotda baxtli bo‘lishi uning qanchalik aqlli yoki boy bo‘lishida emas, 
balki oilaviy muhitga bog‘liq ekan. Oilasida baxtli inson, iqtisodiy yoki 
ijtimoiy ahvolidan qat’i nazar, hayotda o‘zini baxtiyor hisoblar ekan. 
Ayting-chi, Siz uchun nima muhim: baxtmi yoki pul? 
(Sh. Sattorov. „Biz 
g‘alaba qozonamiz“)