„O‘qituvchi nashriyot-matbaa ijodiy uyi toshkent-2020

ilgima
,
Borsa bosh, 
al
din chiqarmoq o‘zga ne imkon seni.
(
Alisher Navoiy
)
Xat
– binafsha, 
zulf
– sunbul, 
jism
– nasrin, 
chehra
– gul,
Ne rayohin birla topmish zeb husning gulshani.
(
Husayniy
)
Ko‘z bila qoshing yaxshi, 
qabog‘
ing yaxshi,
Yuz bila so‘zing yaxshi, 
dudog‘
ing yaxshi,
Eng bila menging yaxshi, 
saqog‘
ing yaxshi, 
Bir-bir ne deyin, boshdin ayog‘ing yaxshi.
(
Alisher Navoiy
)
Ikladi maning 
azaq
Ko‘zmazib o‘g‘ri tuzaq.
(
Mahmud Koshg‘ariy
)
Ishq aro yuz ming malomat o‘qiga bo‘ldim nishon, 
Bir kamon 
abro‘
da tuzlukdin nishone topmadim.
(
Alisher Navoiy
)
Yo‘q qutulmoqliq manga, ul ofatijon 
dast
idin,
Qasdima qoshlar kamon, payvasta 
mujgon
lar xadang.
(
Furqat
)
http://eduportal.uz

---

72
Raqiblarga qilur
la’l
ing tabassum, 
Qonimni g‘ussadan toshurmog‘ing ne.
(
Atoyi
)
Ayitqil ey, so‘zi yomon jafokor,
Qarog‘
lari qaroqchi, o‘zi ayyor.
(
Xorazmiy
)
Namuna:
ilig – panja; dast – qo‘l.
Nazariy matn
Til tirik ekan, unda doimo yangilanish va eskirish sodir bo‘lib turadi. 
Ayrim so‘zlar ifodalaydigan narsa va hodisalar iste’moldan chiqsa, ular 
bilan bog‘liq so‘zlar ko‘hna so‘zlar qatoridan joy oladi. Ba’zilari o‘rniga 
yangi so‘z kelib, uning o‘rnini egallaydi – avvalgi so‘z iste’moldan chiqadi.
So‘zlar umumiste’moldan chiqsa ham, badiiy asarlarda davr ruhini 
berish uchun qo‘llanaveradi. Tarixga oid tadqiqotlarda ham iste’moldan 
chiqib ketgan so‘zlar ishlatiladi.