O’qitishning Tramp rejasi, Dalton-reja, Batav, Bell-lankaster tizimlari

Bell-lankaster tizim.

• 1641 yilda ingliz milliy ta’lim tizimini shakllantirishda uning bilimlaridan foydalanish uchun Londonga taklif qilinadi. Yirik mashina sanoati yaratilish davrida bolalarga maktab ta’limi berish keng tus oldi. Kasbiy ta’lim shakllanishiga dastlabki qadamlar qo’yildi. Qator mamlakatlarda davlat ta’lim tizimi asoslari yuzaga kela boshladi. Yevropa pedagogik tafakkuri evolyustiya bosqichlarida XVIII asr oxiri XIX asr boshlari juda muhim davr hisoblanadi. Bell-Lankaster tizimi, Pestalosti pedagogikasi, Russoning «erkin tarbiyasi», ma’naviy tarbiya haqidagi Kant fikrlari ular yashagan mamlakatlar doirasidan chiqib, umumYevropa miqyosida tadbiq qilina boshlandi Bu esa, xorijiy pedogogik tajriba va uni milliy ta’lim muammolariga qiyoslashga qiziqishni kuchaytirdi. Shu tarzda yangi ilmiy yo’nalish-qiyosiy pedagogika yuzaga kelishi uchun ob’ektiv manbalar hosil bo’la boshladi. Bu ilmiy yo’nalish ta’lim-tarbiya’ni xalqaro qiyoslab o’rganishga ixtisoslashishi ko’zda tutilgan edi.