O'qitish meto

Tayyorgarlik davrida mashq qilish
Tayyorgarlik davri – bu eng uzun davr bo’lib, unda sport formasini shakllantirish uchun mustahkam funktsional asos yaratiladi. Mashq qilishda otuvchining tanasini samarali musobaqa faoliyat uchun tayyorlash, maxsus jismoniy fazilatlarni rivojlantirish, psixologik va taktik tayyorgarlik ishlari olib boriladi.
Ushbu davrda mash qilish jarayoni oldidan quyidagi vazifalar qo'yiladi:
- umumiy jismoniy rivojlanish darajasini oshirish;
- o'q otish uchun o'ziga xos jismoniy fazilatlarni rivojlantirish (kuch-quvvat, statik muvozanat, tez otishda ixtisoslashgan sportchilar uchun tezlik va boshqalar);
- otish texnikasi elementlarini egallash uchun sharoitlarni yaratish.
Yangi boshlovchilar va past malakali sportchilarda tayyorgarlik davrining birinchi qismi umumiy jismoniy tayyorgarlik darajasini oshirishga qaratilgan, yuqorimalakali sportchilarda esa tayyorgarlik davrining dastlabki kunlaridan boshlab jismoniy, texnik, aqliy va taktik shart-sharoitlarni yaratadigan mashqlar qo'llaniladi.
Tayyorgarlik davri odatda umumiy va maxsus tayyorgarliklarga bo'linadi. Bunday bo'linish uchun asos sport formasini harid qilish bosqichida ikki bosqichning mavjudligi hisoblanadi.
Jismoniy faoliyat va dam olishning nisbati va o'zgarishini to'g'ri rejalashtirish juda muhimdir. Tayyorgarlik davri bosqichlarida o'q otish sporti amaliyotida barcha
mezosikllar ishlatiladi. Mezosikl (MZS) ko'pincha 2-6 mikrosikllaridan tashkil topadi. Umumiy tayyorgarlik bosqichida mikrosikllarning o'zgarishi quyidagi tartibda ko’rinishi mumkin: (TorMZS+ZarMZS+KelMZS+TikMZS)+(ZarMZS+ KelMZS+MusMZS+TikMZS) + (ZarMZS+KelMZS+ZarMZS+MusMZS+TikMZS).
Ko'rinib turibdiki, uchta mezosikl kiritilgan — tortish, asosiy va nazorat- tayyorgarlik. Birinchi ikkitasi to'rtta mikrosikldan, uchinchisi esa beshtadan iborat.
Mezosikldagi umumiy yuklama har doim ortadi va ko’p marotabalik kuchayadi. Qish mavsumida otish musobaqalari taqvimiga kirish bilan musobaqalar mikrosikllarini kiritish kerak. Uzoq muddatli mezosikllar birinchi navbatda ahamiyatsiz va keyinchalik aniq charchoq fonida jismoniy va maxsus yuklamani bajarish bilan izohlanadi. Bu otuvchilar tanasining funktsional tizimlarining imkoniyatlarini maksimal safarbar qilishga yordam beradi. Har bir mezosikl sportchilarning funktsional imkoniyatlarini tiklashga imkon beruvchi mikrosikli bilan tugaydi.
Umumiy tayyorgarlik bosqichining vazifalarini hal qilish uchun jismoniy va maxsus mashqlar vositalarining keng doirasi, otuvchilarning tayyorgarligini oshirish uchun zarur bo'lgan psixologik tayyorgarlik vositalari qo'llaniladi.
Maxsus-tayyorgarlik bosqichida mashq qilish jismoniy maxsus ishning umumiy hajmini va uning bajarilishining intensivligini oshirish bilan tavsiflanadi. Ushbu bosqichda maxsus-tayyorgarlik mashqlari va musobaqaga yaqin maxsus o'q otish
mashqlari ko'payadi. Qiyin sharoitlarda harakatlanish ko'nikmalarini takomillashtirish, statik barqarorlikni oshirish uchun asos sifatida ishlatiladigan vositalarda otishning iqtisodiy va o'zgaruvchan texnikani takomillashtirish muhim o'rin tutadi. Musobaqaga yaqin bo'lgan mashqlar soni bosqichning oxiriga to'g'ri keladi. Bundan tashqari, mashq qilish miqdori ortadi. Ushbu bosqichda umumiy jismoniy tayyorgarlik darajasini oshirish va maxsus mashqlarni rivojlantirish uchun maqbul shart-sharoitlar yaratiladi.