O‘qitish materiallari to‘plami tarkibi

Mikroprosessor  
   
Mikroprosessor (MP) ShK ning markaziy bloki bo‗lib, u mashinaning barcha 
bloklari ishini boshqarish hamda axborot ustida arifmetik va mantiqiy amallarni 
bajarish uchun mo‗ljallangan.  
    Mikroprosessor tarkibiga quyidagi qurilmalar kiradi.  
    Boshqarish qurilmasi (Bq): mashinani hamma bloklariga kerakli vaqtda aniq 
boshqarish signallarini shakllantiradi va uzatadi (boshqaruvchi impulslarni), bu signallar 
bajarilaѐtgan amal xususiyati va oldingi amallar natijalari bilan belgilanadi; bajarilaѐtgan amal 
ishlatadigan  
xotira yacheykalari adreslarini shakllantiradi va bu adreslarni EHM ni mos bloklariga uzatadi; 
boshqarish qurilmasi impulslarning tayanchli ketma-ketligini taktli impulslar generatoridan oladi.  
Arifmetik-mantiqny qurilma (AMK) — sonli va belgili axborot ustida barcha arifmetik va mantiqiy 
amallarni bajarish uchun mo‗ljallangan (ShK larning ba‘zi modellarida amallarni bajarilishini 
tezlashtirish uchun qo‗shimcha matematik soprosessor ulanadi).  
Mikroprosessorli xotira (MPX) — mashina ishlashining yeng yaqin taktlaridagi hisoblashlarda 
bevosita ishlatiladigan axborotni qisqa vaqt saqlash, ѐzish va uzatish uchun mo‗ljallangan; MPX 
registrlar asosida quriladi va mashinaning yuqori tezkorligini ta‘minlash uchun ishlatiladi, negaki 
asosiy xotira (AX) tez ishlovchi mikroprosessorning samarali ishlashi uchun kerak bo‗lgan 
ma‘lumotni ѐzish, qidirish va o‗qish tezligini har doim ham ta‘minlayvermaydi. Registrlar — turli 
xil uzunlikdagi xotiraning tez ishlovchi yacheykalari (1 bayt standart uzunlikka yega bo‗lgan va 
tezkorligi nisbatan pastroq AX yacheykalaridan farqli o‗laroq,).  
    Mikroprosessorning interfeysli tizimi ShK ning boshqa qurilmalari bilan ulash va aloqa qilish  
uchunmo‗ljallangan, u o‗z ichiga MP ning ichki interfeysi, buferli eslab qolish registrlari va kiritish-
chiqarish portlarini (KChP),boshqarish sxemalari va tizimli shinani oladi.  
Interfeys (interfase) — kompyuter qurilmalarini o‗zaro moslash va aloqa qurilmalari to‗plani bo‗lib, 
ularning o‗zaro samarali ishlashini ta‘minlaydi.  
Kiritish-chiqarish porti (I/O port) — ulash apparaturasi bo‗lib, 
mikroprosessorga boshqa qurilmalarni ulash imkonini beradi.  
Taktli impulslar generatori chastotasi shaxsiy kompyuterning asosiy 
tavsiflaridan biri hisoblanadi va ko‗p jihatdan uning ishlash tezligini 
aniqlaydi, negaki mashinadagi har bir amal ma‘lum taktlar soni davonida 
bajariladi.