O‘qitish materiallari to‘plami tarkibi

Ichki tashkiliy ko„rsatkichlarga quyidagilar kiradi:  
Jismoniy disklar soni yoki ma‘lumotlarni saqlash uchun foydalaniladigan ishchi yuzalari 
(data surface). Balandligi katta bo‗lmagan zamonaviy jamlagichlar o‗qish/yozish moslamasi 
blokini engillashtirish uchun kam sonli (1–3) disklarga ega.  
O‗qish/yozish jismoniy kallaklarining soni (read/ write head) ishchi yuzalar soni bilan 
mos keladi. O‗qish/yozish moslamasi va ishchi yuzalar soni ikkilangan disklar sonidan ham 
kam bo‗lishi mumkin. Silindrlarning jismoniy soni dastlabki vinchesterlar uchun bir necha 
yuzdan o‗n minggacha ortdi. Sektor o‗lchami (bytes per sector) odatda 512 baytni tashkil 
etadi. Trekdagi sektorlar soni (bytes per sector) chetdagi zonalardan taShKil topgan.  
Servobelgining joylashuvi. Ular belgilangan yuzada joylashgan bo‗lishi mumkin, ishchi 
yuzaga o‗rnatiladi yoki joylashuvning gibrid variantiga ega.  
Tezlik va unumdorlik quyidagi ko‗rsatkichlar bilan tavsiflanadi:  
Qo‗shni trekga o‗tish vaqti (track-to-track sek) millisekundlarda o‗lchanadi va holatga 
o‗tish tizimi tezligini tavsiflaydi. Zamonaviy qattiq disklar uchun o‗tish vaqti 0,5–2 ms ga 
teng. Yozish uchun o‗tish vaqti o‗qish uchun belgilangan o‗tish vaqtdan bir necha marotaba 
kattadir (yanada aniq holatga o‗tishda yozish maqsadga muvofiq). Qidiruvning o‗rtacha vaqti 
(average seek time) tasodifiy silindrga murojaatlar seriyasi bo‗yicha aniqlanadi. 10000 

---

ayl/min (10K deb belgilanadi) tezlikli vinchesterlar uchun qidiruv vaqti o‗tishning 
uzoqliligiga bog‗liq holda 0,3 ms (qo‗shni trekga) dan 12 ms (u chekkasidan bu 
chekkasigacha) gacha tashkil etadi. Jamlagichning hajmi qancha katta bo‗lsa, shuncha kam 
qidiruv vaqtiga erishish murakkab bo‗ladi: ko‗p sonli o‗qish/yozish moslamalarini tez 
ko‗chirish qiyinroq; silindrlarning ko‗p sonli bo‗lishi yo kallaklarni ko‗chirish uzunligini 
kattalashtiradi, yoki holatga o‗tish aniqligiga bo‗lgan talablarni oshiradi.  
Diagnostik dasturlar o‘z ishini bajarishi uchun ish vaktidagi kompyuterni tekshirishi lozim.  
Piter Norton uz faoliyatini uchirilgan fayllarni tiklaydigan utilitlardan boshladi va uz 
imperiyasini yaratdi. Vaqt o‘tishi bilan juda ko‘p har xil utilitlar va kompyuter diagnostika 
qiladigan uskunalar yaratildi, lekin Symante kompaniyasining Norton Utilites utilitalar to‘plami eng 
yaxshilaridan biri deb hisoblanadi.  
Bu to‘plamda Norton Disk Doctor va Norton System Doctor utilitlari asosiy deb xisoblanadi 
va kattik disk, xamda butun tizim ishini tekshiradi. System Watch dasturi Windows tizim 
resurslarini nazorat qiladi va kelib chiqadigan muammolar to‘g‘risida ogohlantiradi.  
Shu to‘plamga tegishli yana bir utilit - bu Norton Uninstall Deluxe dasturi. Uning vazifasi - 
Windows tizimida kerak bo‘lmagan dasturlarni olib tashlash. Norton CrashGuard Deluxe dasturi 
esa, kompyuter ishidagi nosozliklarni bartaraf etadi hamda tizim fayllarni va parametrlarni 
tekshiradi.  
Utilit to‘plamlaridan yana biri Cyber Media kompaniyasi yaratgan McAfee Utilities 
to‘plamidir.