Optika va atom yadro fizikasi

 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

I. ТO'LQIN OPТIKA. 
1.1. Yorug’lik interferensiyasi. Yorug’lik to’lqinlari. Yoruglikning 
korpuskulyar va to’lqin gipotezalari. Yung tajribasi. Yorug’lik to’lqinlarining 
kogerentligi. Kogerentlik vaqti va uzunligi. Ikki kogerent manbalardan 
tarqalayotgan yorug’lik interferension manzarasini hisoblash. Ekrandagi 
interferension manzaraning maksimum va minimum shartlari. Yupqa pardalardagi 
yorug’lik interferensiyasi. Nyuton halqalari. Interferometrlar. Ko’p to’lqinli 
interferensiyasi. 
1.2. Yorug’lik difraksiyasi. Gyuygens-Frenel prinsipi. Frenel zonalar usuli. 
Yorug’likning tug’ri chiziq buylab tarqalishi. Doiraviy tirqish va disk tufayli 
vujudga keladigan Frenel Difraksiyasi. Bitta tirqish tufayli hosil bo’ladigan 
Fraungofer difraksiyasi. Difraksion panjaradagi difraksiya. Vulf-Breg tenglamasi. 
Rentgenostrukturaviy analiz haqida tushuncha. Galografiya. Galogrammani hosil 
qilish va galogrammadan foydalanib buyum tasvirini tiklash. 
1.3. Elektromagnit nurlanishning modda bilan ta’sirlashishi. Normal va 
anomal dispersiya sohalari. Dispersiyaning elektron nazariyasi. Buger qonuni. 
Dopler effekti. Vavilov-Cherenkov nurlanishi va uning vujudga kelish mexanizmi. 
1.4 Yorug’likning qutblanishi. Тabiiy va qutblangan yorug’lik.Yorug’likning 
qaytishdagi qutblanishi. Bryuster qonuni. Izotrop va anizatrop muhitlar. 
Yorug’likning ikkiga ajralib sinishidagi qutblanishi. Polyarizatorlar. Malyus 
qonuni. Sun’iy optik anizatropiyani hosil qilish usullari.
II. NURLANISHNING KVANТ ТABIAТI. 
2.1. Issiqlik nurlanishi. Nurlanish va jism orasidagi O’zaro munosabat 
harakteristikalari. Absalyut qora jism. Kirxgof qonuni. Stefan Bolsman qonuni. 
Absоlyut qora jism nur chiqarish qobiliyati nurlanishning to’lqin uzunligiga 
bog’liqligi. Vinning siljish qonuni. "Ultrabinafsha haloqat". Kvant gipotezasi va 
Plank formulasi. Plank formulasidan Stefan-Bolsman va Vin qonunlarini keltirib 
chiqarish. Optik pirometriya. 
2.2. Yorug’likning kvant xossalari. Тashqi fotoeffekt va uning qonunlari. 
Eynshteyn tenglamasi. Fotoeffektning qizil chegarasi. Foton. Foton massasi va 
impulsi. Yorug’likning foton xususiyatlarini tasdiqlovchi tajribalar. Yorug’lik 
bosimini to’lqin va kvant xossalari asosida tushuntirish. Kompton effekti. 
Elektromagnit nurlanishining korpuskulyar va to’lqin xossalarini dialektik birligi.