Optik asboblar va ularning qo’llanilishi

Mikroskop

Mikroskop - yaqin masofadagi koV ga bcvosita ko'rinmaydigan juda mayda obycktlarni kattalashtirib ko'rsatadigan optik asbob.

Mikroskopdan bakteriyalar, hujayralarkabi mayda obyektlarni ko'rish uchun foydalaniladi.

O_l okulardagi li yordamida AB buyurnning teskari, haqiqiy va kaltalashgan tasviri A'B¹ hosil qilinadi (66- rasm). Mikroskopning O₂obyek-lividagi L₂ linza lupa kabi ko'rish burchagini oshirib beradi. Mikroskopning obyektiviga qaralganda li linza hosil qilgan A'B' tasvir ko'zning eng yaxshi ko'rish masofasi bolgan dq uzoqlikda yana-da kattalashgan A"B" holda ko'rinadi.

Mikroskopning kattalashtkishi K =F.F,

formula bilan aniqJanadi. Bunda / - linzalar orasi­dagi masofa, F± va F₂~ lin^alarning fokus masofasi.

Takomillashtirilgan bunday mikroskoplar yordamida ko'z ilg'amaydigan mayda obyektlarni 3000 marlagacha katlalashtirib ko'rish mumkin.

Yangi mavzuni boshlashdan oldin o’quvchilarga lupa, fotoapparat va mikroskop ko’rsatiladi hamda ular orqali jismlar, mayda hujayralarni ko’rish, so’raladi.

Fotoapparatda o’quvchilar rasmga olinadi. Ulardan qayerlarda foydalanish so’raladi.

Slayd orqali lupani, fotoapparatni, mikroskopni ifodalovchi tasvir ekranga tushiriladi va tushuntiriladi.

Mavzuni mustahkamlash.

Har optik asbob uchun sinkveyn.

1- guruh fotoapparat

1) fotoapparat optik asbob.

2) tasvir hosil qiladi.

3)Tasvirni fotoplyonkaga tushiradi.

4) Saqlaydi.

5)Kattalashtiradi K= .

6) Obyektiv.

7) Kamera.

2) Lupa.

1) Lupa optik asbob.

2) kattalshtiradi

3) Qavariq linza

4) Ko’rish burchagini kattalashtiradi.

5) Kattalashtirishi 2,5 – 25 marta.

3 – Mikroskop.

1) Optik asbob

2) Kattalashtiradi.

3) Kattalashtirishi K= .

4) 3000 martagacha kattalashtiradi.

5) Asosiy qismi linza.

6) Okulyar.

O’quvchilarni rahbatlantirish.

Dars yakunini chiqarib baholar izohlab qo’yiladi.

G’oliblar aniqlanadi.

Faollar tilga olinadi.

Uyga vazifa 31 mavzuni o’qish savollariga javob yozish 20- mashqni bajarish.

DARSNING BLOK CHIZMASI

Dars bosqichlari	Vaqti
Tashkiliy qism	2 minut
O’tilgan mavzuni so’rash	8 minut
O’zing bajar	6 minut
Yangi mavzuni bayoni	10 minut
Darsni mustahkamlash	7 minut
Senkveyn	7 minut
O’quvchilarni rag’batlantirish	3 minut
Uyga vazifa	2 minut

Optika va Ekologiya.

Yorug’lik asosiy ekologik omil xisoblanadi. Qolgan ekologik omil (xarorat, namlik, bosim va boshqa) lar esa xosilaviy xisoblanadi.

Tabiatda bo’ladigan barcha xodisalar yoruglik ta’sirida yuz beradi. Agar Quyoshdan yerga kelayotgan nur oqimi biror sababga ko’ra kamayib yoki kelmay qolsa, unda Yerdagi xayot batamom o’zgarishi mumkin. Bunday xol ba’zan tabiiy va suniy ravishda sodir bo’ladi. Oldin aytganimizdek, insoniyatning ish faoliyati natijasida ko’plab chang zarralari xavoga chiqib, uning tiniqligini o’zgartiradi. Oqibatda Quyosh nurining Yer sirtiga kelayotgan miqdori kamayadi, ya’ni Quyosh nurining bir qismi xavodagi chang zarralariga urilib olam fazosiga qaytadi, bir qismi yutiladi. Shubhasiz, bunday holda Yer sharida biologik o’zgarishlar sodir bo’ladi. Insoniyatning ish faoliyati tufayli okean, dengizlarning optik xossasi o’zgarib, natijada suvda kislorod ilmashinishi o’zgarib boradi. Bu esa ko’plab suv xayvonlari va o’simliklarning nibud bo’lishiga olib kelishi mumkin.

Ehtimol, shu sinfda o’tirganlardan

Kimdir, birov Oyga uchishi mumkin

Kimdir kelajakning raketasida,

Cheksiz fazolarni quchishi mumkin.