Optik aloqa haqida umumiy ma’lumotlar

Telekommunikasiya tarmoqlarida qo’llanuvchi optik tolali aloqa kabellar

Hozirgi paytda turli kabel ishlab chiqaruvchi korxonalar hozirgi zamon talabiga javob berib, ular xalqaro standartlarning hamma talablariga javob beruvchi uskunalar bilan jihozlangan va ular xalqaro standartlarning hamma talablariga javob bergan holda turli xil optik kabellar ishlab chiqarmoqdalar. Bu talablar asosan Halqaro Elektr Ittifoqi IEC-794-1 tomonidan chop etiluvchi ITUning G.651 ÷ G.657 K-25 talablariga to’liq ravishda javob beradi.. Magistral, hududiy va mahalliy tarmoqlar uchun lozim bo’lgan optik kabellar turlarini to’liq ravishda ishlab chiqarilishi yo’lga qo’yilgan. Qoida bo’yicha optik kabellar uchun ko’p modali gradiyent, SF DSF turidagi bir modali optik tolalar qo’llanilmoqda. Moskakabel – Fudjikura» YoTAJ tomonidan ishlab chiqariluvchi optik kabellar. «Moskva-Gelmet» yopiq turdagi aksionerlik jamiyati (YoTAJ) va Moskva shahrining «Optik tola» yopiq turdagi aksionerlik jamiyatlari birlashgandan so’ng Rossiyada yirik kabel mahsulotlari ishlab chiqaruvchi korxona tashkil etildi. «Moskakabel – Fudjikura» YoTAJ magistral, hududiy va shahar telefon tarmoqlari uchun kerak bo’ladigan hamma turdagi optik kabellarni ishlab chiqarmoqda. Yer ostida yotqiziluvchi optik kabellar bir modulli va ko’p modulli ko’rinishida ishlab chiqarilmoqda. Bir modulli optik kabellar 12 ta dona bir modali optik tolalardan hamda zirh qatlami 12 ta rux bilan qoplangan po’lat simlardan iborat. Ko’p modulli kabel tuzilishida esa 6 ta optik modullar shisha-plastikdan iborat bo’lgan markaziy kuchlantiruvchi element o’zak atrofida o’ralgan. Har bir modul to’rttagacha optik tolalardan iborat bo’lib, ularning zirh qatlami 24 ta dona rux bilan qoplangan po’lat simlardan tashkil topadi.[16] Telefon kabel kanalizasiyalarda, kollektorlarda va quvurlar ichida yotqizish uchun mo’ljallangan optik kabellar shisha-plastikli markaziy o’zakdan va modulli tuzilishga ega bo’lib, uning atrofida 5 ta yoki 6 ta diametri kattalashtirilgan modullar o’ralib chiqilgan. O’zini ushlab turuvchi dielektirik optik kabellar ham 6 ta modullardan iborat bo’lgan modulli tuzilishida kabel o’zagi va kabel tashqi qobig’i orasiga aramid ip to’qimalaridan iborat bo’lgan qatlam joylashtirilgan tuzilishga ega. YoAJ tomonidan «Optik kabel» ishlab chiqariluvchi bir modali va ko’p modali optik kabellar magistral, hududiy va shahar telefon tarmoqlari uchun qo’llanadi. Hamma kabellar profillangan – oraliqlar orasiga tolalar joylashtirilgan tuzilishidagi o’zakga ega. Bir modali optik kabellar 4 tadan 14 tagacha optik tolalardan iborat bo’lsa, ko’p modali optik kabellar esa 4 tadan 32 tagacha optik tolalardan iboratdir. Bunday turdagi kabellar turli xil hamma kategoriyadagi tuproqli yerlarga va telefon kabel kanalizasiyasiga, quvurlar ichiga va kollektorlar ichida yotqizish uchun mo’ljallangan. Moskakabel – Fudjikura» YoTAJ tomonidan ishlab chiqariluvchi optik kabellar. «Moskva-Gelmet» yopiq turdagi aksionerlik jamiyati (YoTAJ) va Moskva shahrining «Optik tola» yopiq turdagi aksionerlik jamiyatlari birlashgandan so’ng Rossiyada yirik kabel mahsulotlari ishlab chiqaruvchi korxona tashkil etildi. «Moskakabel – Fudjikura» YoTAJ magistral, hududiy va shahar telefon tarmoqlari uchun kerak bo’ladigan hamma turdagi optik kabellarni ishlab chiqarmoqda. Yer ostida yotqiziluvchi optik kabellar bir modulli va ko’p modulli ko’rinishida ishlab chiqarilmoqda. Bir modulli optik kabellar 12 ta dona bir modali optik tolalardan hamda zirh qatlami 12 ta rux bilan qoplangan po’lat simlardan iborat. Ko’p modulli kabel tuzilishida esa 6 ta optik modullar shisha-plastikdan iborat bo’lgan markaziy kuchlantiruvchi element o’zak atrofida o’ralgan. Har bir modul to’rttagacha optik tolalardan iborat bo’lib, ularning zirh qatlami 24 ta dona rux bilan qoplangan po’lat simlardan tashkil topadi.[16]

Telefon kabel kanalizasiyalarda, kollektorlarda va quvurlar ichida yotqizish uchun mo’ljallangan optik kabellar shisha-plastikli markaziy o’zakdan va modulli tuzilishga ega bo’lib, uning atrofida 5 ta yoki 6 ta diametri kattalashtirilgan modullar o’ralib chiqilgan. O’zini ushlab turuvchi dielektirik optik kabellar ham 6 ta modullardan iborat bo’lgan modulli tuzilishida kabel o’zagi va kabel tashqi qobig’i orasiga aramid ip to’qimalaridan iborat bo’lgan qatlam joylashtirilgan tuzilishga ega. YoAJ tomonidan «Optik kabel» ishlab chiqariluvchi bir modali va ko’p modali optik kabellar magistral, hududiy va shahar telefon tarmoqlari uchun qo’llanadi. Hamma kabellar profillangan – oraliqlar orasiga tolalar joylashtirilgan tuzilishidagi o’zakga ega. Bir modali optik kabellar 4 tadan 14 tagacha optik tolalardan iborat bo’lsa, ko’p modali optik kabellar esa 4 tadan 32 tagacha optik tolalardan iboratdir. Bunday turdagi kabellar turli xil hamma kategoriyadagi tuproqli yerlarga va telefon kabel kanalizasiyasiga, quvurlar ichiga va kollektorlar ichida yotqizish uchun mo’ljallangan.

«Elektroprovod» AJ (Moskva) tomonidan ishlab chiqariluvchi optik kabellar. Bu firma juda ham ko’plab ravishda magistral, hududiy, shahar telefon tarmoqlari uchun, osma va bino ichida qo’llanuvchi optik kabellar ishlab chiqarmoqda. Magistral tarmoqlarda qo’llanuvchi optik kabellar bir modulli o’zak tuzilishiga ega bo’lib, unda 4 tadan 48 tagacha optik tolalar joylanishi mumkin, hamda uning zirh qobig’i dumaloq po’lat simlardan iborat. Qolgan turdagi optik kabellar ko’p modulli ko’rinishga ega bo’lib, unda 4 tadan 48 tagacha optik tolalar joylashgandir. Bino ichida qo’llanuvchi optik kabellar tuzilishida metall elementlar bo’lmaydi. «Samarskaya opticheskaya kabelnaya kompaniya» YoAJ tomonidan ishlab chiqariluvchi optik kabellar (Samara shahri). Samara optik kabel YoAJ kompaniyasi tomonidan ishlab chiqariluvchi optik kabellar SF, DSF va NZDSF turidagi optik tolalardan iborat. Ko’p modulli tuzilishga ega bo’lgan optik kabellar hamma turdagi kategoriyali tuproqli yerlarda, telefon kabel kanalizasiyasiga, kollektorlarda va quvurlar ichida yotqizish uchun hamda aloqa liniyalari, elektrlashtirilgan temir yo’lning kontakt tarmoqlarida va elektr uzatish liniyalarining simyog’ochlariga osish uchun muljallangan. Yotqiziluvchi optik kabellarda optik tolalar soni 2 tadan 96 tagacha borsa, osma kabellarda esa tolalar soni 2 tadan 60 tagacha bo’ladi. Yashindan muhofazalovchi tros ichiga joylashtirilgan osma kabellar bir modulli tuzilishga ega bo’lib, unda optik tolalar soni 2 tadan 12 tagacha bo’ladi. “Opten” YoAJ tomonidan ishlab chiqariluvchi optik kabellar (SanktPeterburg shahri). Kabel ishlab chiqaruvchi korxona turli xil ko’p modali va SF, DSF va NZDSF turidagi bir modali optik tolalar asosida kabel ishlab chiqarmoqda. Magistral tarmoqlar uchun qo’llanuvchi yer ostida yotqiziluvchi optik kabellar 4 tadan 48 tagacha optik tolalardan tashkil topgan bir modulli tuzilishga va dumaloq po’lat simlardan tashkil topgan zirx qatlamiga ega Markaziy kuchlantiruvchi element metaldan yoki yuqori chidamli plastmassadan tayyorlanadi. Unchalik chuqur bo’lmagan suv to’siqlari orqali yotqiziluvchi suv osti optik kabelning o’zagi 4 ta moduldan, metalloplastmassali namlikni o’tkazmaydigan qobiqdan va ikki qavvat dumaloq po’lat simli zirx qatlamidan iborat. “Sevkabel – Optik” YoAJ tomonidan ishlab chiqariluvchi optik kabellar (Sankt-Peterburg shahri). Korxona tomonidan ishlab chiqariluvchi optik kabellar magistral, hududiy va mahalliy tarmoqlarda qo’llash uchun mo’ljallangan. Hamma kabellar modulli o’zak tuzilishga ega bo’lib, unda 4…12 ta modul qo’llanadi. Qo’llanish joyiga qarab optik kabellar ko’p modali, standart SF turidagi pog’onasimon bir modali optik tolalar turidan hamda 144 tacha bo’lgan tolalar soniga qarab bo’linadi. Bundan tashqari elektr uzatish simlari va boshqa turdagi liniya simyog’ochlariga osish uchun to’liq dielektr kabellar va telefon kabel kanalizasiyasidan, quvurlarda hamda bino ichida yotqizish uchun optik kabellar ishlab chiqarilmoqda. Chet el firmalari tomonidan ko’plab ravishda kabel mahsulotlari ishlab chiqarilmoqda. Ishlab chiqariluvchi optik kabellarning 90٪ bir modali tola asosidagi optik kabellar tashkil etadi, chunki birinchidan optik uzatish tizimlarining ko’pchilik holatida uzundan – uzun bo’lgan yuqori tezlikdagi tizimlar bo’lsa, ikkinchidan hozirgi paytda taqdim etiladigan xizmat turlariga bo’ladigan talablarni keng ravishda o’sishga va keng polosali abonent imkoniyat tarmoqlarini tadbiq etishdir. Qo’llanilishi va ishlatilishi bo’yicha bir modali optik kabellarning materiali, osma hududiy va mahalliy tarmoqlar uchun aralash turdagi hamda bino ichida qo’llaniluvchi turlarga bo’lish mumkin. Magistral tarmoqlarda qo’llaniluvchi optik kabellar bitta yoki ikkkita qatlamli va profillangan oraliqlar ichiga joylanuvchi tuzilishdagi o’zakdan iborat.

Alcatel kompaniyasi tomonidan ishlab chiqariluvchi optik kabellarning asosiy optik tafsilotlari 2-jadvalda keltirilgan. 1.2-jadval

Parametrlar	Qiymatlar
λ=1,55 mkm to’lqin uzunliklar uchun so’nish koeffisiyenti, dB/km	0,2
λ=1,55 mkm to’lqin uzunlikdagi xromatik dispersiya qiymati, pc/nmxkm	≤ 18
Kabeldagi optik tolalar soni	8…192 (1000 tagacha buyurtma bo’yicha)

Xulosa

Men bu mustaqil ishida hozirgi kundagi Optik tolalar haqida malumotlar zamonaviy telekommunikatsiya sohalarida qo’llaniladigan optik tolali aloqa kabellaridan foydalanish haqida umumiy malumotlar haqida tushunchaga ega buldim .