Optik -tolali aloqa liniyalari

3.Optik tolali aloqa liniyalari

 

Simli  aloqa  liniyalari  sifatida  asosan  telefon  liniyalari  va  televizion  kabellar 

ishlatiladi. Eng rivojlangan telefon simli aloqa. Ammo uning jiddiy kamchiliklari bor: 

shovqinlarga  moyilligi,  signallarni  uzoq  masofalarga  uzatishda  susayishi  va 

o'tkazuvchanligi  pastligi.  Ushbu  kamchiliklarning  barchasi  optik  tolali  liniyalardan 

mahrum  -  bu  aloqa  turi,  unda  axborot  optik  dielektrik  to'lqin  qo'llanmalari  ("optik 

tolalar") orqali uzatiladi. 

Optik  tolalar  katta  ma'lumot  oqimlarini  uzoq  masofalarga  uzatish  uchun  eng 

zamonaviy vosita hisoblanadi. U misdan farqli o'laroq keng va arzon material silikon 

dioksidga  asoslangan  kvartsdan  tayyorlangan.  Optik  tolalar  juda  ixcham  va  engil, 

diametri atigi 100 mikron. 

Optik tolali chiziqlar an'anaviy simlardan farq qiladi: 



 

axborot uzatishning juda yuqori tezligi (repetitorlarsiz 100 km dan ortiq masofada); 



 

ruxsatsiz kirishdan uzatiladigan ma'lumotlarning xavfsizligi; 



 

elektromagnit parazitlarga yuqori qarshilik; 



 

tajovuzkor muhitga qarshilik; 



 

bir vaqtning o'zida bir tola orqali 10 milliongacha telefon qo'ng'iroqlarini va million 

video signallarni uzatish imkoniyati; 



 

tolalarning egiluvchanligi; 



 

kichik o'lcham va vazn; 

---

11 



 

uchqun, portlash va yong'in xavfsizligi; 



 

o'rnatish va o'rnatish qulayligi; 



 

arzon; 



 

optik tolalarning yuqori chidamliligi - 25 yilgacha. 

 

 

Shakl: Optik tolali kabel (tasavvurlar) 

Hozirgi  vaqtda  qit'alar  o'rtasida  ma'lumot  almashish  asosan  sun'iy  yo'ldosh  aloqasi 

orqali  emas,  balki  dengiz  osti  optik  tolali  kabellari  orqali  amalga  oshirilmoqda. 

Internet 

suvosti 

optik 

tolali 

aloqa 

liniyalarini 

rivojlantirishning 

asosiy 

harakatlantiruvchi kuchidir. 

---

12 

 

Shakl:

 "Transtelecom" optik tolali tarmog'i 



 

oddiy

 - ya'ni ma'lumotlarning faqat bitta yo'nalishda uzatilishiga imkon berish, 

masalan - radioeshittirish, televidenie; 



 

yarim dupleks

 

birma-bir

; 



 

dupleks

 - ya'ni har ikki yo'nalishda ham ma'lumot uzatishga imkon berish 

xuddi shu 

paytni o'zida

Masalan, telefon. 

Kanallarni ajratish (siqish): 

Bitta aloqa liniyasida bir nechta kanallarni yaratish ularning chastotasi, vaqti, kodlari, 

manzili, to'lqin uzunliklarining xilma-xilligi bilan ta'minlanadi. 



 

kanallarning chastotali bo'linishi (FDM, FDM) - kanallarni chastota bo'yicha 

taqsimlash, har bir kanalga ma'lum chastota diapazoni ajratilgan 



 

kanallarni vaqt taqsimoti (TDM, TDM) - kanallarni o'z vaqtida taqsimlash, har bir 

kanalga vaqt bo'limi (timeslot) ajratilgan 

---

13 



 

kanallarni kodli bo'linishi (QKD, CDMA) - kanallarni kodlar bo'yicha taqsimlash, har 

bir kanalning o'ziga xos kodi bor, ularning guruh signaliga kiritilishi ma'lum kanal 

ma'lumotlarini tanlashga imkon beradi 



 

kanallarning spektral bo'linishi (SRK, WDM) - kanallarni to'lqin uzunligi bo'yicha 

taqsimlash