Operatsiyalar va buyruqlar bilan ishlash

Asosiy buyruqlar:
13.1. Customize User Interface … – interfeysni sozlash. 
13.2. Load/Save Custom UI Scheme – interfeysning 
foydalanuvchi sxemasini yuklash/saqlash. 
13.3. Show UI – turli xildagi uskunalar panelini ko‘rsa- 
tish/yashirish. 
13.4. Configure User Paths … (Foydalanuvchi yo‘lini 
konfigurasiyalash) – ochiladigan oynada foydalaniladigan barcha materiallar 
(sahna, tekstura, materiallar kutubxonasi va boshqa fayllar) uchun yo‘llar 
tayinlangan. 
13.5. Configure System Paths … – asosiy (tizimli) papkalar konfigurasiyasi. 
13.6. Units Setup (O‘lchov birligini sozlash) – ochiladigan oynada metrik 
o‘lchovlar sistemasini (mm, sm, km), US Standard (dyumlar, futlar), muharrirning 
o‘zini o‘lchov birligini tanlash, yoki o‘zi o‘lchov birligini yaratishi mumkin. Bu 
obyektni keraklicha geometrik o‘lchamlarda loyihalash imkonini beradi. 
13.7. Plug-in Manager … (Qo‘shiladigan modellar menedjeri) – turli xil 
muharrirlarga (nafaqat uch o‘lchovli) qo‘shimcha foydali ilovalar (masalan: hir xil 
o‘simliklar yaratish imkonini beradigan dastur va b.) yaratiladi. Ushbu buyruq 
sizning dasturingizga qanday ilovalar qo‘shilganini ko‘rsatadi. 
13.8. Preference (Xususiyatlar) – 3D Studio Max grafik muharririning asosiy 
sozlashlari. 
14. MAXScript
– MAXScript dasturlashtirish tilida ssenariy yozish 
buyruqlari. 
15. Help (Ma’lumot)
– ma’lumotlar tizimi, shuningdek, mazkur grafik 
muharrir haqida axborot beradi. 
Buyruqlar paneli (command panel)
Buyruqlar paneli ekranning o‘ng qismida joylashgan va sahna 
obyektlarini yaratish va tahrirlash bo‘yicha buyruqlar joylashgan oltita sahifadan 
tashkil topgan. Tegishli sahifani tanlash uchun sichqonchaning chap tugmasi 

---

bosiladi. Sahifa ichidagilar bosh menyuda takrorlanadi. 
Buyruqlar panelining tuzilishi: 
1. Create (Yaratish) sahifasi 
: Ushbu sahifada turlicha ikki va uch o‘lchovli 
obyektlar yaratish buyruqlari, bo‘laklar tizimi, yorug‘lik manbasi, kamera, 
yordamchi obyektlar, hajmiy deformasiyalar va boshqalar joylashgan. 
2. Modifu (O‘zgartirish) sahifasi
: Ushbu sahifada yaratilgan obyekt 
parametrlari (uzunlik, kenglik, segmentlar soni va b.), shuningdek, geometrik 
obyektlarni o‘zgartirish uchun uskunalar ro‘yxati (modifikatorlar) joylashgan. 
3. Hierarchy (Ierarxiya) sahifasi
: Ushbu sahifada obyekt koordinatasining 
lokal markazini o‘zgartirish buyrug‘i joylashgan. Bundan tashqari, bu erda 
ob’eklarning inversiyali kinematikasi bilan ishlash buyruqlari bo‘ladi. 
4. Motion (Harakat) sahifasi 
: Ushbu sahifa ani-matsiyalangan obyektlar 
bilan ishlashga mo‘ljallangan. 
5. Display (Displey) sahifasi 
: Ushbu sahifada sahna obyektlarini 
vaqtinchalik yashirish va qayd qilish buyruqlari joylashgan. 
6. Utilities (Utilitalar) sahifasi 
: Ushbu sahifada sahna obyektlari bilan 
ishlash uchun qo‘shimcha utilitalar joylashgan. Masalan, reactor – dinamik 
obyektlar yaratish, MAXScript – ssenariylarni dasturlashtirish va b. 
Buyruqlar panelidagi obyektlar bilan ishlashda, obyektlar haqidagi axborotlar 
va ularni tahrirlash uchun buyruqlar joylashgan (rollouts) bo‘lmalari paydo bo‘ladi.
Har bir bo‘lma o‘z nomiga hamda “+” (yopish bo‘lmasi) va “-” (ochish bo‘lmasi) 
belgilariga ega. 

---

5.20-rasm. Bo‘lma ko‘rinishi. 
Uskunalar paneli (toolbar)
Tugmalar ko‘rinishida berilgan uskunalar paneliga ayniqsa tez-tez ishlatiladigan 
buyruqlar joylashadi. Sichqonchaning chap tugmasini bosganda, tugma sariq 
rangga o‘tadi va tegishli buyruq faollashadi. 
 Izoh
: Bajariladigan buyruqlarni o‘chirishning ikki xil usuli mavjud. Birinchi 
holatda tugmaga sichqonchaning chap tugmasini takroran bosganda o‘chiriladi. 
Ikkinchi holatda faol ko‘rinish ekraniga sichqonchaning o‘ng tugmasini bosganda 
tugma o‘chiriladi. 

---

5.2-jadval 
Uskunalar panelini tashkil etuvchi tugmalar 

---

---

---